Вялікая Венгрыя

Гіпатэтычнае дзяржаўнае ўтварэнне
Старажытная Венгрыя
Шлях перасялення венграў з-за Урала ў Панонію; другі этап — Магна Хунгарыя
Шлях перасялення венграў з-за Урала ў Панонію; другі этап — Магна Хунгарыя

Цяпер частка Башкартастан

Вялікая Венгрыя або Старажытная Венгрыя (Транскрыпцыя з лацінскай — Магна Хунгарыя (Magna Hungaria), венг.: Nagy-Magyarország) — гэта гіпатэтычная прарадзіма венграў, пра якую згадвае ў сваіх справаздачах Джавані дэ Плана Карпіні. Пошукамі гэтай зямлі ў 1230-я гады займаліся венгерскіе дамініканцы, найболей вядомым з якіх быў брат Юльян[uk].

Паводле распаўсюджанай версіі, Вялікая Венгрыя знаходзілася ў лесастэпавых раёнах сучаснага Башкартастана, у арэале кушнарэнкаўскай і караякупаўскай культур[1][2][3]. Помнікі гэтых культур звязваюцца са старажытнымі башкірамі, а башкіра-венгерскія лінгвістычныя паралелі (напрыклад, этнонімы «д’ярмат», «еней», «тар’ян», «тархан», «кесі», «кесе» і іншыя) тлумачацца перасяленнем старажытных башкір у XI стагоддзі ў складзе печанежскага саюза плямёнаў на тэрыторыю Паноніі.

Некаторыя цюркскія моўныя запазычанні маглі перайсці да венграў ад хазарскага племя кавараў, якое далучылася да венгерскай канфедэрацыіі у першай палове IX стагоддзя пасля няўдалага паўстання супраць улады ў Хазарыі. Гэтыя плямёны з’яўляліся самым баяздольным і лютым кантынгентам венгерскага войска.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Аннинский С. А. Известия венгерских миссионеров XIII—XIV вв. о татарах и восточной Европе // Исторический архив. — 1940. — № 3. — С. 71—76.
  • Халиков А. Х. Великая Венгрия между Волгой и Уралом. — Воронеж: АЛЕКС ПРИНТ, 2022. — 160 с.

Зноскі

[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ Иванов В.А. В поисках легендарной страны Мадьяр: soraman — LiveJournal(недаступная спасылка). web.archive.org (20 красавіка 2021). Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2021. Праверана 4 снежня 2024.
  2. ↑ Nyelv és Tudomány- Rénhírek - Baskírok és magyarok: A források(недаступная спасылка). web.archive.org (28 ліпеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 28 ліпеня 2020. Праверана 4 снежня 2024.
  3. ↑ Иванов В.А. В поисках легендарной страны Мадьяр: soraman — LiveJournal(недаступная спасылка). web.archive.org (20 красавіка 2021). Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2021. Праверана 4 снежня 2024.