Вілачны пагрузчык з процівагай (англ.: counter-balanced forklift truckcounter-balanced forklift truck) — выгляд спецыяльнага складскога падлогавага транспарту, прызначанага для ўзняцця, перамяшчэння, разгрузкі, пагрузкі, складзіравання (штабелявання) палетаў, паддонаў і іншых розных грузаў пры дапамозе вілаў або іншых рабочых прыстасаванняў (навяснога абсталявання).
Папярэднікі сучасных пагрузчыкаў з'явіліся яшчэ ў канцы XIX — пачатку XX стагоддзя. У 1906 годзе Пенсільванская чыгунка прадставіла першую платформу з электрапрывадам для перавозкі багажу, якая выкарыстоўвалася на яе станцыях.
Сучасны вілачны пагрузчык з'явіўся ў канцы 1920-х гадоў сіламі адразу некалькіх амерыканскіх і еўрапейскіх кампаній, вядучых незалежныя распрацоўкі. Пэўны штуршок развіццю гэтай галіны дала Першая сусветная вайна, падчас якой недахоп працоўнай сілы прывёў да таго, што адразу некалькі распрацоўшчыкаў пачалі незалежна весці распрацоўкі тэхнікі для складскіх аперацый. Непасрэднымі папярэднікамі прамысловых пагрузчыкаў лічацца автолесовоз кампаніі Hyster (Хайстер) і машына кампаніі Clark Equipment для перавозкі пяску. У СССР першы «портальный автолесовоз» Hyster з'явіўся ў 1930 годзе, пастаўлены разам з іншым тэхналагічным абсталяваннем фірмай «Albert Kahn Inc.» пры будаўніцтве цэхаў Чэлябінскага трактарнага завода.
Другая сусветная вайна паскорыла развіццё вытворчасці пагрузчыкаў, у першую чаргу ў ЗША. Амерыканская кампанія Hyster пастаўляла пагрузчыкі для патрэб арміі ЗША, пасля Другой сусветнай вайны яны засталіся працаваць у Еўропе на аднаўленні разбураных гарадоў і сталі легендарны дзякуючы сваёй магутнасці і надзейнасці. Пасля вайны аднаўленне эканомікі Еўропы прывяло да эканамічнага ўздыму, у першую чаргу нямецкіх вытворцаў пагрузчыкаў Jungheinrich, Linde, STILL GmbH і Steinbock.
У СССР у 1948 годзе быў пабудаваны і ўведзены ў эксплуатацыю Львоўскі завод аўтапагрузчыкаў.
Ўсходнееўрапейскія вытворцы гулялі ў гісторыі развіцця пагрузчыкаў не менш значную ролю. Раней былі вядомыя брэнды V. T. A. Kraft (ГДР), Desta (Чэхаславакія), «Львоў» (Украіна) і «Балканкар» (Балгарыя). У СССР пагрузчыкі Balkancar з'явіліся ў 1950-х гадах і хутка занялі сур'ёзную долю рынку. У 1980-х гадах на савецкім рынку з'явіліся японскія пагрузчыкі ТСМ, Nissan, Komatsu, Toyota.
Сёння ў свеце пагрузчыкаў працягваецца тэндэнцыя, як і сярод вытворцаў аўтамабіляў: эканамічная інтэграцыя, паглынанне і зліццё. Дзесятку сусветных вытворцаў вілачныя пагрузчыкаў ўжо не адзін год ўзначальваюць такія кампаніі, як Toyota, Кіоп Group (брэнды Linde, STILL GmbH), Nacco Industries (брэнды Hyster, Yale), Jungheinrich, Crown, Mitsubishi/Caterpillar, Komatsu, Kalmar, ТСМ, Nissan. У цяперашні час пагрузчыкі прыкметна ўдасканальваюцца. Многія вытворцы пагрузчыкаў надаюць значэнне не толькі функцыянальным якасцях, але і дызайне пагрузчыкаў. Пры іх распрацоўцы выкарыстоўваюцца апошнія тэхнічныя дасягненні.
У цяперашні час распрацавана і выкарыстоўваецца велізарная колькасць розных мадэляў і мадыфікацый пагрузчыкаў. Пры гэтым не існуе адзінай агульнапрынятай класіфікацыі пагрузчыкаў. Найбольш сістэматызаванай з'яўляецца класіфікацыя ITA[1]:
Гэтая класіфікацыя не адлюстроўвае некаторых спецыфічных характарыстык, таму на сённяшні дзень далёка не ўсе вытворцы ідуць ёй у публічных прапановах. Акрамя таго, для некаторых класаў і разнавіднасцяў пагрузчыкаў у рускай мове часта выкарыстоўваюць асобныя прыжыліся назвы, у прыватнасці: штабелёр, гідраўлічная каляска, рычтрак (англ.: reach truckreach truck).
Таксама бывае «вагонны варыянт», калі мачта ў складзеным становішчы не павінна перавышаць 2200 м па ўсім погрузчикам.
Колы вілачныя пагрузчыкаў часам абсталёўваюцца ланцугамі для паляпшэння счэпных уласцівасцяў на складаных і абледзянелых паверхняў. Часцей за ўсё — на пнеўматычных колах.
Дадатковыя прылады і механізмы (навясное абсталяванне) закліканы пашырыць магчымасці стандартнага пагрузчыка, пры гэтым істотна адлюстроўваючыся на яго кошту.
Найбольш часта ўжываецца наступнае навясное абсталяванне:
Акрамя таго, ёсць і іншыя менш распаўсюджаныя прыстасаванні:
Практычна ўсе пералічанае навясное абсталяванне можа мець масу мадыфікацый, якія змяняюць асобныя характарыстыкі (напрыклад, заціск для некалькіх бочак адразу).
Галоўная дзясятка вытворцаў пагрузчыкаў ў свеце па стане на 2013[4]-2015 гады:
Кампанія | Гадавы абарот, млн еўра | Гандлёвыя маркі | Галаўны офіс |
---|---|---|---|
Toyota | 4 656 | Toyota, Raymond | Aichi, Японія |
Kion Group. | 4 000 | Linde, STILL GmbH, OM Pimespo | Wiesbaden, Hamburg, Germany |
NACCO Industries | 1 969 | Hyster, Yale, Shinko, Sumitomo | Cleveland, Ohio |
Jungheinrich AG | 1 901 | Jungheinrich | Hamburg, Germany |
Cargotec | 1 516 | Kalmar | Finland |
Crown Equipment Co. | 1 355 | Crown | New Bremen, Ohio |
TSM RT 4/4 | 1 153 | SWLTD | China |
Manitou | 1 007 | Manitou | France |
Komatsu | 890 | Komatsu, Tusk | Tokyo, Японія |
UNI Carriers | 1110 | Nissan, Atlet, Barrett, TCM | Tokyo, Японія |
Hangcha Group | 675 | Hangcha | Lin'an, Ханчжоу, China |
У другой дзясятцы вытворцаў асноўны трэнд — паступовае ўзмацненне пазіцый кітайскіх вытворцаў, якія адціскаюць больш старых вытворцаў. Так, яшчэ 3 гады таму вытворцаў з КНР не было нават у дваццатцы.