Вільяндзі (горад)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Вільяндзі.

Горад Вільяндзі эст.: Viljandi Герб Сцяг Краіна  Эстонія Павет Павет Вільяндзі Каардынаты 58°21′48″ пн. ш. 25°35′44″ у. д.^HGЯO Кіраўнік Мадыс Тымпсан^[d] Заснаваны 1263 Першая згадка 1154 Плошча 14,67 км² (31 снежня 2017)[1] Насельніцтва ▼17 255 чал. (1 студзеня 2024)[2] Часавы пояс UTC+2 і UTC+03:00 Паштовыя індэксы 71020 Аўтамабільны код D Афіцыйны сайт viljandi.ee Вільяндзі на карце Эстоніі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вільяндзі (эст.: Viljandi), да 1919 года — Фелін (ням.: Fellin) — горад у Эстоніі, адміністрацыйны цэнтр павета Вільяндзі. Адлегласць ад Таліна — 161 км, ад Тарту — 81 км, ад Пярну — 97 км.

Галоўная гарадская славутасць — руіны замка Вільяндзі.

Гісторыя

• 1154 год — упершыню згадваецца ў каментарах да арабскага атласу, у летапісах — у 1211 годзе;
• 1211 год — паселішча захоплена ордэнам мечаносцаў;
• 1283 год — атрымана права горада;
• Пачатак XIV ст. — горад увайшоў у Ганзу;
• 1560 год — падчас Лівонскай вайны горад захоплены рускімі войскамі;
• Канец XVI ст. — перайшоў пад уладу Рэчы Паспалітай, у першай чвэрці XVII ст. — пад уладу Швецыі;
• 1721 год — адышоў да Расіі па ўмовах Ніштацкага міру;
• 1783 год — Вільяндзі вернуты статус горада, якога ён быў пазбаўлены ў перыяд шведскага панавання^[3].

Насельніцтва

Год Колькасць 2012 17 868 [4] 2011 17 473 [5] 2013 17 473 2014 17 602 [6] Год Колькасць 2015 17 549 [7] 2016 17 860 [8] 2017 17 711 [9] 2018 17 525 [10] Год Колькасць 2019 17 407 [11] 2020 17 104 [12] 2021 16 875 [13] 2022 17 244 [14] Год Колькасць 2023 17 353 [14] 2024 17 255 [2]

Адукацыя і культура

• Акадэмія культуры Вільяндзі
• Тэатр «Угала»

Вядомыя асобы

• Стэфан Айрапецян, эстонскі спявак
• Аўгуст Але, эстонскі пісьменнік
• Ген-Каарэл Гелат, эстонскі пісьменнік і крытык
• Яак Ёала, эстонскі спявак
• Уна Найсаа, эстонскі кампазітар
• Эп Петронэ, эстонская пісьменніца, журналістка
• Аарэ Пілв, эстонскі пісьменнік і літаратуразнаўца
• Ёакім Пухк, эстонскі дзяржаўны дзеяч
• Марк Соасар, эстонскі рэжысёр

Гарады-пабрацімы

• Арэнсбург, Германія
• Валміера, Латвія
• Крацінга, Літва
• Порваа, Фінляндыя
• Цярнопаль, Украіна
• Хэрнёсанд, Швецыя
• Эслёў, Швецыя

Галерэя

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Крыніцы

1. Land Board — 1990. Праверана 11 сакавіка 2018.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5401570"></a>
2. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 1 верасня 2024.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>
3. БРЭ. Вильянди (руск.)
4. http://www.stat.ee/ppe-46953
5. 2011 Population and Housing Census Праверана 14 ліпеня 2014.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q698848"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350770"></a>
6. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 30 жніўня 2014.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>
7. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 27 мая 2015.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>
8. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 29 мая 2016.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>
9. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 30 мая 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>
10. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 17 мая 2018.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>
11. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 9 чэрвеня 2019.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>
12. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 10 лістапада 2020.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>
13. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 4 чэрвеня 2021.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>
14. Statistical Database of Statistics Estonia Праверана 4 жніўня 2023.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59640277"></a>

Спасылкі

• Афіцыйная старонка (эст.)
• Вільяндзі «Eestigiid.ee» (эст.)