Галандская Ост-Індская кампанія
| Аб'яднаная Ост-Індская кампанія | |
|---|---|
| нідэрл.: Verenigde Oostindische Compagnie індан.: Kompeni Belanda | |
 | |
 | |
| Тып | Адкрытае акцыянернае таварыства |
| Заснаванне | 1602 |
| Скасавана | 1799 |
| Краіна | |
| Размяшчэнне | Амстэрдам |
| Адрас | |
| Галіна | Гандаль |
| Прадукцыя | гандаль спецыямі |
| Даччыныя кампаніі | Галандская Вест-Індская кампанія |
Галандская Ост-Індская кампанія (Аб'яднаная Ост-Індская кампанія, нідэрл.: Vereenigde Oost-Indische Compagnie, VOC) - галандская кампанія, якая была першапачаткова створана як чартарная кампанія ў 1602 годзе, калі ўрад Нідэрландаў падаў кампаніі 21-гадовую манаполію на гандаль спецыямі. Часта лічыцца, што Ост-Індская кампанія была першай транснацыянальнай карпарацыяй у свеце, і яна была першай кампаніяй у свеце, якая выпускала акцыі. Гэта была магутная кампанія, якая валодала квазідзяржаўнымі паўнамоцтвамі, у тым ліку магчымасць весці вайну, заключаць у турму і выконваць прысуды, весці перамовы, чаканіць сваю ўласную манету і ўсталёўваць калоніі.
З цягам часу Ост-Індская кампанія зацямніла ўсіх сваіх сапернікаў у Азіяцкім гандлі. Паміж 1602 і 1796 гадамі кампанія адправіла амаль мільён еўрапейцаў на гандаль у Азію на 4.785 судах, і з іх намаганнямі было прывезена больш за 2,5 мільёна тон азіяцкіх гандлёвых тавараў. У супрацьлегласць гэтаму, уся астатняя разам узятая частка Еўропы адправіла толькі 880 тыс. чалавек з 1500 па 1795 гады, а флот англійскай (пазней брытанскай) Ост-Індскай кампаніі, бліжэйшы канкурэнт Галандскай Ост-Індскай кампаніі, быў на другім месцы з вялікім адрывам па агульным аб'ёмам перавозак з 2690 караблаямі і прыкладна з адной пятай частцы па галандскага танажу грузаў. Ост-Індская кампанія мела велізарныя прыбыткі ад сваёй манаполіі гандлю спецыямі на працягу большай часткі 17-га стагоддзя.
Кампанія была створана ў 1602 годзе з мэтай атрымання прыбытку ад гандлю спецыямі Малукскіх астравах, ў 1619 годзе была ўсталяваны цэнтр кампаніі ў порце горада Джакарта (пасля быў зменены Батавія). На працягу наступных двух стагоддзяў кампанія набыла дадатковыя парты на навакольнай тэрыторыі ў якасці гандлёвых базаў і абароны ўласных інтарэсаў. Яна заставалася важным гандлёвым канцэрнам і плаціла гадавыя дывідэнды ў 18% на працягу амаль 200 гадоў.
Абцяжараная карупцыяй ў канцы 18-га стагоддзя, кампанія збанкрутавала і была фармальна распушчана ў 1800 годзе, яе маёмасць і даўгі былі ўзятыя ўрадам галадскай Батаўскай рэспублікі. Тэрыторыі кампаніі стала Галандскай Ост-Індыяй і была пашырана на працягу 19-га стагоддзя, уключыўшы усесь Інданезійскі архіпелаг, а ў 20-м стагоддзі была створана Рэспубліка Інданезія.