Галоўнае ўпраўленне па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і карупцыяй

Галоўнае ўпраўленне па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і карупцыяй МУС Беларусі
Выява лагатыпа
Краіна
Створана 30 снежня 2003
Юрысдыкцыя Беларусь
Штаб-кватэра Дом віцэ-губернатара, Рэвалюцыйная вуліца, Мінск
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гало́ўнае ўпраўле́нне па барацьбе́ з арганізава́най злачы́ннасцю і кару́пцыяй (ГУБАЗіК) (руск.: Главное управление по борьбе с организованной преступностью и коррупцией (ГУБОПиК)) — упраўленне ў Міністэрстве ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь, якое актыўна выкарыстоўваецца для правядзення рэпрэсій супраць праціўнікаў рэжыму Лукашэнкі і для задушэння акцый пратэсту[1]. Супрацоўнікі ГУБАЗіК сістэматычна ўжываюць гвалт і катаванні да схопленых, здымаюць на відэа пагромы кватэр праціўнікаў рэжыму, прымушаюць выбачацца на відэакамеру за палітычную і грамадзянскую пазіцыю. Упраўленне таксама займаецца тылавой падтрымкай расійскага ўварвання ва Украіну, якое пачалося ў лютым 2022 года, захоплівае і ўжывае гвалт да людзей за публічную падтрымку Украіны[⇨].

Цэнтральны офіс упраўлення размяшчаецца ў былым доме віцэ-губернатара па Рэвалюцыйнай вуліцы, 3.

Асноўныя функцыі

[правіць | правіць зыходнік]
Штаб упраўлення ў Мінску, вуліца Рэвалюцыйная, 3

Упраўленне дэкларуе, што ягонымі асноўнымі функцыямі ёсць:

  • супрацьдзеянне карупцыі ў органах дзяржаўнай улады і прыярытэтных галінах эканомікі;
  • барацьба з арганізаванай злачыннасцю, у тым ліку транснацыянальнага і міжнароднага характару;
  • прадухіленне і раскрыццё цяжкіх і асабліва цяжкіх злачынстваў агульнакрымінальнай і эканамічнай накіраванасці, якія здзяйсняюцца арганізаванымі групамі;
  • прадухіленне тэрарыстычных і экстрэмісцкіх праяў;
  • усталяванне і ліквідацыя каналаў незаконнай міграцыі, а таксама выяўленне і прадухіленне іншых злачынстваў, якія здзяйсняюцца членамі арганізаваных груп, сфармаваных па нацыянальнай ці этнічнай прыкмеце альбо якія дзейнічаюць у арганізацыях дыяспар.

Пра гэтым фактычна ўпраўленне таксама выкарыстоўваецца для рэпрэсій супраць праціўнікаў рэжыму Лукашэнкі, задушэння масавых пратэстаў і любых форм супраціву. Пасля фальсіфікацыі прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і пачатку палітычнага крызісу ў Беларусі, задушэнне пратэстаў і пераслед праціўнікаў рэжыму Лукашэнкі, катаванні, а таксама пагромы кватэр і ўстаноў, ёсць асноўным кірункам дзейнасці ўпраўлення[2][3][4][5].

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

28 сакавіка 1991 года ў цэнтральным апараце МУС СССР было заснавана галоўнае ўпраўленне па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю[6]. У яго структуру ўвайшло міжрэгіянальнае ўпраўленне па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю № 1, якое базавалася ў Мінску і знаходзілася ў аператыўным падпарадкаванні кіраўніцтва МУС БССР.

30 снежня 2003 года Камітэт па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і карупцыяй пры МУС Беларусі быў скасаваны. Паўнамоцтвы камітэта і падпарадкаваных яму тэрытарыяльных і на транспарце спецыяльных падраздзяленняў па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і карупцыяй былі перададзены Міністэрству ўнутраных спраў, галоўнаму ўпраўленню ўнутраных спраў Мінгарвыканкама, упраўленням унутраных спраў аблвыканкамаў, упраўленню ўнутраных спраў на транспарце[7]. У МУС Беларусі было створана галоўнае ўпраўленне па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і карупцыяй.

Пасля палітычнага крызісу 2020 года

[правіць | правіць зыходнік]

20 лістапада 2020 года Святлана Ціханоўская абвясціла пра запуск працэсу міжнароднага прызнання структур ГУБАЗіК і АМАП тэрарыстычнымі арганізацыямі ў сувязі з учыненымі імі злачынствамі ў час задушэння пратэстаў супраць фальсіфікацыі выбараў і гвалту з боку рэжыму Лукашэнкі[1].

У другой палове 2020 года афіцэр ГУБАЗіК Станіслаў Лупаносаў перайшоў на бок апазіцыі, перадаў руху за свабодныя выбары вялікі масіў унутранай інфармацыі і з’ехаў з Беларусі[8]. У красавіку 2023 года Мінскі гарадскі суд завочна прыгаварыў Лупаносава да 18 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму і да штрафу[9].

Ідэалогію ўпраўлення часта звязваюць з рашызмам і рускім неанацызмам[10][11]. Супрацоўнікі ўпраўлення захопваюць беларусаў за нацыянальную сімволіку[12], прымушаюць выводзіць татуіроўкі з нацыянальнай сімволікай, як гербам «Пагоня»[13] або цытатай Янкі Купалы[14].

Рэпрэсіі за падтрымку Украіны

[правіць | правіць зыходнік]

Упраўленне падтрымала Уварванне Расіі ва Украіну ў 2022 годзе. Так, ГУБАЗіК стварыў шматлікія падробленыя Тэлеграм-боты, якія ўдаюць сябе за сапраўдных ботаў для ініцыятыў у падтрымку Украіны ў гэтай вайне. Праз зварот у падробленыя боты ГУБАЗіК вылічвае і захоплівае актыўных прыхільнікаў Украіны ў Беларусі[15]. 11 сакавіка 2022 года ГУБАЗіК схапіў у Мінску актыўнага рэдактара рускамоўнага раздзела Вікіпедыі Марка Бернштэйна, прычынай стала ягонае актыўнае рэдагаванне старонак пра ўварванне Расіі ва Украіну ў 2022 годзе.[16][17][18][19][20][21][22][23]. 23 сакавіка 2022 года ГУБАЗіК схапіў актывіста Змітра Дашкевіча, а пазней размясціў здымак, на якім палонны стаіць на фоне дзвярэй упраўлення, на дзвярах размешчаныя плакаты з літарамі Z і V у падтрымку расійскага ўварвання ва Украіну[24]. Упраўленне сістэмна захоплівае і ўжывае гвалт да людзей, якія падтрымліваюць Украіну[25][26][27][28][29][30]. У 2024 годзе стала вядома, што тэлеграм-канал «Белорусский силовик», у якім з прарасійскіх пазіцый прапагандуецца вайна ва Украіне, вядзе супрацоўнік ГУБАЗіК[31].

Структура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Першае ўпраўленне (па барацьбе з карупцыяй)
    • Першы аддзел (па прадухіленні супрацьпраўнай дзейнасці ў органах дзяржаўнай улады і кіравання)
    • Другі аддзел (па супрацьдзеянні ўсталяванню кантролю арганізаванай злачыннасці над эканомікай)
    • Трэці аддзел (па прадухіленні легалізацыі даходаў, атрыманых злачынным шляхам)
    • Чацвёрты аддзел (па супрацьдзеянні незаконнай трансплантацыі органаў і тканак чалавека і іншым карупцыйным правапарушэнням у сумежных абласцях медыцынскай дзейнасці)
  • Другое ўпраўленне (па прадухіленні і раскрыццю злачынстваў, якія носяць заказны і арганізаваны характар)
    • Першы аддзел (па раскрыцці злачынстваў, якія носяць заказны і арганізаваны характар)
    • Другі аддзел (па прадухіленні супрацьпраўнай дзейнасці «крымінальных аўтарытэтаў» і лідараў крымінальнага асяроддзя)
    • Трэці аддзел (па вышуку ўдзельнікаў арганізаваных груп, якія ўцяклі ад органаў крымінальнага пераследу)
    • Чацвёрты аддзел (па супрацьдзеянні агульнакрымінальнаму эктрэмізму)
  • Трэцяе ўпраўленне (па супрацьдзеянні эктрэмізму)
    • Першы аддзел (па супрацьдзеянні эктрэмізму ў радыкальных грамадскіх і іншых фарміраванняў)
    • Другі аддзел (па супрацьдзеянні эктрэмізму ў этнічных, рэлігійных утварэнняў і незаконнай міграцыі)
  • Чацвёртае ўпраўленне (агентурна-аператыўнай работы і арганізацыі аператыўна-вышуковай дзейнасці)
    • Першы аддзел (агентурна-аператыўнай работы і аператыўна-тэхнічных мерапрыемстваў)
    • Другі аддзел (арганізацыі аператыўна-вышуковай дзейнасці і аператыўнага аналізу)
    • Трэці аддзел (аператыўна-прафілактычных мерапрыемстваў)
    • Чацвёрты аддзел (аператыўна-дзяжурнай службы)
    • Аддзел па абароне дзяржаўных сакрэтаў
  • Пятае ўпраўленне (па г. Мінску)
  • Шостае ўпраўленне (па Брэсцкай вобласці)
  • Сёмае ўпраўленне (па Віцебскай вобласці)
  • Восьмае ўпраўленне (па Гомельскай вобласці)
  • Дзявятае ўпраўленне (па Гомельскай вобласці)
  • Дзясятае ўпраўленне (па Мінскай вобласці)
  • Адзінаццатае ўпраўленне (па Магілёўскай вобласці)

У структуру ўсіх тэрытарыяльных упраўленняў уваходзяць: першы аддзел (па барацьбе з карупцыяй), другі аддзел (па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю), трэці аддзел (па супрацьдзеянні экстрэмізму), чацвёрты аддзел (агентурна-аператыўнай работы і аператыўнага аналізу).

Начальнікі

[правіць | правіць зыходнік]
  • Сяргей Ігаравіч Рухлядзеў (4 сакавіка 1991 — 14 красавіка 1994)[32],
  • Уладзімір Мікалаевіч Шафарэнка (12 жніўня 1994 — 13 сакавіка 1998)[32],
  • Міхаіл Міхайлавіч Мядзведзеў (13 сакавіка 1998 — 25 сакавіка 2003)[32],
  • Аляксандр Яўгенавіч Назаранка (2 ліпеня 2003 — 4 студзеня 2008)[32],
  • Алег Анатолевіч Пякарскі (26 лютага 2008 — 4 снежня 2009)[32],
  • Алег Анатолевіч Шаркоў (2010—2011)[32],
  • Альберт Геранімавіч Ляговіч (2012—2014)[32],
  • Мікалай Мікалаевіч Карпянкоў (верасень 2014[33] — 19 лістапада 2020),
  • Андрэй Яўгенавіч Паршын (2021—2022)[34][35],
  • Дзмітрый Ковач (некалькі месяцаў у 2022 годзе),
  • Андрэй Валер’евіч Ананенка (з 2022).

Санкцыі

[правіць | правіць зыходнік]

21 чэрвеня 2021 года Галоўнае ўпраўленне было дададзена да санкцыйнага спісу спецыяльна прызначаных грамадзян і заблакіраваных асоб ЗША за разгортванне спецыялізаваных падраздзяленняў для здзяйснення гвалту супраць пратэстоўцаў, у тым ліку за рэйд у офіс апазіцыйнага кандыдата ў прэзідэнты, выкраданне Марыі Калеснікавай і ўзяцце пад варту Рамана Пратасевіча. У санкцыйны спіс быў дададзены і былы начальнік упраўлення Мікалай Карпянкоў[36]. У той жа дзень Карпянкоў таксама трапіў пад санкцыі ЕС[37][38], Вялікабрытаніі[39], Канады[40]. 7 ліпеня да санкцый супраць Карпянкова далучылася Швейцарыя[41].

2 снежня 2021 года начальнік ГУБАЗіК Андрэй Паршын і іншыя кіраўнікі ўпраўлення патрапілі пад санкцыі ЗША і Канады. Паршын тым самым днём быў уключаны і ў санкцыйны спіс Вялікабрытаніі[42][43][44]. У 2022 годзе да санкцый супраць Паршына далучыліся ЕС[45] і Швейцарыя[46].

Летам 2024 года Еўрапейскі саюз і Швейцарыя ўвялі санкцыі супраць кіраўніка ГУБАЗіК Андрэя Ананенкі і дваіх яго намеснікаў[47][48].

Зноскі

  1. ↑ а б Сьвятлана Ціханоўская запускае працэс прызнаньня ГУБАЗіК і АМАП тэрарыстычнымі арганізацыямі, Радыё Свабода, 20 лістапада 2020 г.
  2. ↑ Сын за бацьку, маці за сына, брат за брата. Як беларускі рэжым помсьціць сваякам сваіх апанэнтаў. svaboda.org (27 мая 2022).
  3. ↑ «Запоем чытаў навіны „русского мира“ і крычаў, што на Кіеў трэба скінуць ядзерную бомбу». Што за людзі кіруюць ГУБАЗіКам. svaboda.org (25 мая 2022).
  4. ↑ Родныя палітзьняволенай Вольгі Рытус: «Каб выбіць паказаньні, яе аблівалі вадой і пагражалі пасадзіць сына». svaboda.org (2 чэрвеня 2022).
  5. ↑ Сяргей Дубавец. Два пагромы адной вайны. Чаму сілавікі ў Беларусі — гэта і ёсьць акупацыя. svaboda.org (30 мая 2022).
  6. ↑ Приказ Министерства внутренних дел СССР от 28 марта 1991 года № 026 «О создании межрегиональных (региональных) управлений по борьбе с организованной преступностью МВД СССР»
  7. ↑ Указ Президента Республики Беларусь от 30 декабря 2003 года № 603 «О некоторых мерах по совершенствованию системы органов и подразделений внутренних дел Республики Беларусь»
  8. ↑ Арцём Гарбацэвіч. Афіцэр ГУБАЗіКа, які перадаваў інфармацыю «Байполу», даў першае інтэрв’ю: Хай думаюць, што я адзін такі, хай супакойваюць сябе. Наша Ніва (25 сакавіка 2021). Праверана 15 снежня 2021.
  9. ↑ Былога афіцэра ГУБАЗіКа Станіслава Лупаносава завочна асудзілі да 18 гадоў калоніі. Праваабарончы цэнтр «Вясна» (16 чэрвеня 2023).
  10. ↑ У Беларусі зʼявіўся «новы Яўген Прыгожын»? . Наша Ніва (7 студзеня 2024). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  11. ↑ «Если он станет министром, Кубраков покажется пацаненком». История жизни Николая Карпенкова (руск.). Наша Ніва (8 лютага 2024). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  12. ↑ ГУБАЗіК затрымаў мужчыну за лозунг "Жыве Беларусь!" | Навіны Беларусі | euroradio.fm . euroradio.fm (27 верасня 2023). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  13. ↑ «Погоня» — экстремистская, «Трезуб» — нацистский. За какие тату преследуют беларусов? (руск.). Маланка Медиа (20 ліпеня 2023). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  14. ↑ ГУБАЗіК прымусіў мужчыну звесці татуіроўку з радком «Не быць скотам» . Наша Ніва (2 жніўня 2023). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  15. ↑ «ГУБАЗіК стварае фэйкавыя тэлеграм-боты, каб лавіць людзей на жыўца». Як у Беларусі пачалі затрымліваць тых, хто гатовы дапамагаць Украіне . svaboda.org (15 сакавіка 2022).
  16. ↑ Victoria Song. A top Wikipedia editor has been arrested in Belarus (англ.). The Verge (11 сакавіка 2022). Праверана 12 сакавіка 2022.
  17. ↑ В Беларуси задержали Марка Бернштейна — активиста и популяризатора интернет-энциклопедии Wikipedia.org (руск.). Зеркало недели (11 сакавіка 2022). Праверана 12 сакавіка 2022.
  18. ↑ В Беларуси задержали редактора Wikipedia Марка Бернштейна. Возможно, дело в российском законе "о фейках" (руск.). dev.by. Праверана 12 сакавіка 2022.
  19. ↑ Aleksey K. По запросу ФСБ в Беларуси задержан известный редактор Википедии, минчанин Марк Бернштейн (руск.)(недаступная спасылка). TJ (11 сакавіка 2022). Архівавана з першакрыніцы 2 верасня 2022. Праверана 22 сакавіка 2022.
  20. ↑ В Минске задержали топового редактора Википедии (руск.). Европейское радио для Беларуси. Праверана 12 сакавіка 2022.
  21. ↑ В Минске задержали топового редактора Википедии за "антироссийские материалы" (руск.). Общественно-политический журнал «Чеснок» (11 сакавіка 2022). Праверана 12 сакавіка 2022.
  22. ↑ В Минске задержали редактора «Википедии» за распространение антироссийских материалов (руск.). Инфо24.ru. Праверана 12 сакавіка 2022.
  23. ↑ Бойцы ГУБОПиКа задержали IT-специалиста и блогера Марка Бернштейна (руск.). Белсат. Праверана 12 сакавіка 2022.
  24. ↑ У кабінетах ГУБАЗіКа вывесілі знакі расійскіх войскаў . nashaniva.com (24 сакавіка 2022).
  25. ↑ МатолькаДапамажы. ГУБАЗіК затрымаў украінку за падтрымку сваёй краіны ў вайне (англ.). МатолькаДапамажы. Праверана 25 чэрвеня 2024.
  26. ↑ ГУБАЗіК затрымаў стыліста Ігара Кароліка за падтрымку Украіны . Наша Ніва (27 снежня 2022). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  27. ↑ За падтрымку Украіны і Палка Каліноўскага ў сацсетках затрымалі мінчука . Наша Ніва (14 снежня 2023). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  28. ↑ Свабода, Радыё. Яшчэ чатырох беларусаў затрымалі за словы падтрымкі Ўкраіне ў чат-рулетцы . Радыё Свабода (23 студзеня 2023). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  29. ↑ Магілёўца затрымалі за падтрымку Украіны ў TikTok | Навіны Беларусі | euroradio.fm . euroradio.fm (2 верасня 2022). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  30. ↑ Жыхара Брэста, які зрабіў заўвагу жанчыне з трыкалорам і Z, сілавікі прымусілі прабачацца перад расіянамі . Наша Ніва (25 чэрвеня 2024). Праверана 25 чэрвеня 2024.
  31. ↑ «Дамоклаў Меч». Канал «Белорусскій сіловік» настолькі прарасійскі, што многія меркавалі, што гэта расіяне яго вядуць. Не, за ім стаіць суперагент Лукашэнкі . Наша Ніва (22 кастрычніка 2024). Праверана 22 кастрычніка 2024.
  32. ↑ а б в г д е ё История ГУБОПиК Архівавана 15 ліпеня 2020.
  33. ↑ Сила, с которой необходимо считаться Архівавана 31 студзеня 2021. // Журнал «Содружество», № 1 — 2016, С. 17
  34. ↑ Начальником ГУБОПиК стал бывший глава службы безопасности МВД Андрей Паршин(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 18 верасня 2021. Праверана 27 студзеня 2022.
  35. ↑ Главному управлению по борьбе с организованной преступностью и коррупцией МВД Беларуси исполняется 30 лет
  36. ↑ Treasury and International Partners Condemn Ongoing Human Rights Abuses and Erosion of Democracy in Belarus (англ.). Міністэрства фінансаў ЗША (21 чэрвеня 2021). Праверана 18 верасня 2021.
  37. ↑ Еўразвяз зацвердзіў новы пакет санкцыяў супраць прадстаўнікоў Беларусі. Хто ў спісе? (руск.). Белсат (21 чэрвеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 27 чэрвеня 2021. Праверана 27 чэрвеня 2021.
  38. ↑ COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2021/997 — EUR-Lex, 21.06.2021
  39. ↑ CONSOLIDATED LIST OF FINANCIAL SANCTIONS TARGETS IN THE UK (англ.). Office of Financial Sanctions Implementation HM Treasury (25 чэрвеня 2021).
  40. ↑ Consolidated Canadian Autonomous Sanctions List (англ.). Міністэрства міжнародных спраў Канады  (англ.) (бел. (19 кастрычніка 2015). Праверана 29 чэрвеня 2021.
  41. ↑ Searching for subjects of sanctions
  42. ↑ ЗША і Вялікая Брытанія пашырылі санкцыі адносна Беларусі. Беларуская служба Радыё «Свабода» (2 снежня 2021). Праверана 12 снежня 2021.
  43. ↑ Backgrounder: Belarus sanctions (англ.). Міністэрства міжнародных спраў Канады  (англ.) (бел.. Праверана 2 студзеня 2022.
  44. ↑ Хто трапіў пад санкцыі ЕС, ЗША, Канады і Вялікабрытаніі? Поўны спіс Архівавана 15 снежня 2021.
  45. ↑ Еўрасаюз увёў санкцыі супраць кіраўніка «Белтэлерадыёкампаніі», Рыгора Азаронка і Людмілы Гладкай. Новы Час (3 чэрвеня 2022).
  46. ↑ Searching for subjects of sanctions (англ.).
  47. ↑ Council Decision (CFSP) 2024/2116 of 26 July 2024 (англ.). EUR-Lex.
  48. ↑ Ordinance on measures against Belarus (англ.). Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаннях[de].

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]