Гекльберы

Гекльберы

Гекльберы (таксама Хаклберы, англ.: Huckleberry) — тэрмін, які ў ЗША традыцыйна выкарыстоўваецца для абазначэння вялікай колькасці ягадных раслін з родаў ягаднік (Vaccinium) і Gaylussacia.

Гісторыя і межы тэрміна

[правіць | правіць зыходнік]

Амерыканскае слова «Гекльберы» паходзіць ад англійскіх дыялектных слоў «hurtleberry» і «whortleberry», якімі ў Брытанія называлі чарніцы і буякі[1]. У Амерыцы брытанскія каланісты сутыкнуліся з значна вялікай разнастайнасцю раслін роду ягаднік (Vaccinium), таму акрамя ўласна чарніц і буякоў, так сталі называць Vaccinium parvifolium з чырвонымі ягадамі, а таксама іншыя расліны роду ягаднік (Vaccinium), гледзячы па звычаях канкрэтнага рэгіёну[2].

Акрамя таго, у Паўночнай Амерыцы рос род раслін з ядомымі ягадамі, які не сустракаецца ў Еўропе. Ён атрымаў ад навукоўцаў назву Gaylussacia, у гонар выбітнага французскага хіміка Жазефа Луі Гей-Люсака. Усе расліны гэтага роду, і ў першую чаргу менавіта яны, сталі ў прастамоўі таксама называцца гекльберы.

Ягады Гекльберы традыцыйна збіраліся індзейцамі, а затым і белымі пасяленцамі для выкарыстання ў ежу і ў народнай медыцыне[3]. Канкурэнтамі людзей у зборы ягад былі мядзведзі грызлі, таму іх збор прадстаўляў некаторую небяспеку.

Тым не менш, даступныя для зборшчыкаў і танныя для пакупнікоў, ягады, якія растуць паўсюль, сталі важнай часткай амерыканскай культуры, і ў XIX стагоддзі ляглі ў аснову шэрагу фразеалагізмаў[4], а мянушка Гекльберы стала пазначаць малаважнага чалавека[5]. Гэта значэнне было замацавана Маркам Твэнам, які даў гэтую мянушку аднаму з асноўных сваіх герояў, Гельберы Фіну  (руск.) (бел.. Ідэя Марка Твэна, як ён сказаў інтэрв’юеру ў 1895 годзе, складалася ў тым, каб паказаць, што Гекльберы быў хлопчыкам «ніжэйшага сацыяльнага ўзроўню», чым Том Соер  (руск.) (бел.[4].

У сучасных ЗША гекльберы з’яўляецца адным з афіцыйных сімвалаў штата Айдаха.

Зноскі

  1. ↑ Shorter Oxford English Dictionary. 1 (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press. p. 930.
  2. ↑ Barney DL (1999). "Growing Western Huckleberries" (PDF). University of Idaho. Retrieved August 12, 2014.. Архівавана з першакрыніцы 4 верасня 2019.
  3. ↑ Foster, Steven; Hobbs, Christopher (April 2002). A Field Guide to Western Medicinal Plants and Herbs. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 039583807X.
  4. ↑ а б World Wide Words: Huckleberry. Архівавана з першакрыніцы 12 верасня 2019.
  5. ↑ Huckleberry, Douglas Harper, Online Etymology Dictionary, 2001. Архівавана з першакрыніцы 1 мая 2019.