Гудаера

Гудаера
Гудаера паўзучая (Goodyera repens)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Спаржакветныя Сямейства:  Архідныя Падсямейства:  Orchidoideae Трыба:  Cranichideae Падтрыба:  Goodyerinae Род:  Гудаера
Міжнародная навуковая назва
Goodyera R.Br., 1813
Віды
Гл. тэкст
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   43592 NCBI   78779 EOL   29246 IPNI   325758-2

Гудаера (Goodyera) — род травяністых раслін сямейства Архідныя (Orchidaceae), распаўсюджаных у Еўразіі, на поўдні Афрыкі, у Паўночнай Амерыцы, на паўночным усходзе Аўстраліі, на ціхаакіянскіх астравах. Род уключае каля ста відаў, распаўсюджаных вельмі шырока ў трапічнай і субрапічнай зонах абодвух паўшар’яў. Некалькі відаў маюць арэал у лясной зоне Еўразіі і Паўночнай Амерыкі^[1].

Апісанне

Род названы Робертам Броўнам у 1813 годзе ў гонар (1592—1664) — англійскага батаніка^[2].

Ён уваходзіць у падсямейства Orchidoideae, трыбу Chranichideae, субтрыбу Goodyerinae.

Прадстаўнікі роду — карэнішчавыя геафіты, для іх характэрныя паўзучыя карэнішчы з разеткамі вечназялёнага лісця ў вузлах. Па будове кветкі род блізкі да роду Spiranthes: мешкападобны нектарнік губы з адцягнутай верхавінай, лісточкі калякветніка сыходзяцца над калонкай. Палініі крупчастыя, у адрозненне ад іншых прадстаўнікоў трыбы Cranichideae^[2].

Віды роду — доўгажывучыя, наземныя (рэдка эпіфітныя) мнагалетнікі. Разеткі могуць вегетаваць на працягу некалькіх сезонаў. Карэнішча нясе некалькі разетак, таму звычайна расліны размешчаны групамі або вялікімі калоніямі. У вузлах карэнішча размешчаны нешматлікія мясістыя, кудзелістыя карані, іх больш паблізу актыўна растучай верхавіны карэнішча^[2]. Кожная разетка да перыяду цвіцення расце 1-3 года^[2]. Сцёблы вырастаюць з цэнтра дарослай разеткі. Сцёблы прамыя або ўзыходныя, пакрытыя лісцем. Лісце розных адценняў зялёнага колеру, ланцэтнае да авальна-эліптычнага, часта скошанае, злёгку мясістае. Жылкі зверху могуць быць белага ці ружовага колеру. Суквецці верхавінныя, цыліндрычныя або аднабокія. Кветаножкі пры аснове з некалькімі чахольчатымі, голымі або апушанымі, лускавінкамі. Пялёсткі свабодныя, зверху апушаныя або голыя. Верхнія пялёсткі ўвагнутыя, яны фарміруюць башлычок разам з вонкавымі лісточкамі калякветніка. Каробачкі прамыя, яйцападобныя або эліпсоідныя^[1]. Пасля паспявання пладоў разетка адмірае, то ёсць ліставая разетка (але не расліна) монакарпная^[2].

Віды

Род змяшчае каля 100 відаў, распаўсюджаных ва ўмераных і трапічных абласцях Зямлі.

• Goodyera afzelii. Мазамбік, Мадагаскар.
• Goodyera alveolata. Бутан, Індыя.
• Goodyera amoena. Востраў Сулавесі.
• Goodyera angustifolia. Новая Гвінея.
• Goodyera arisanensis. Паўночны Тайвань (гара Лалашань).
• Goodyera augustinii. Японія (Банінскія астравы).
• Goodyera beccarii. Захад Суматры.
• Goodyera bifida. Малака, Малайскі архіпелаг, Новая Гвінея.
• Goodyera biflora. Гімалаі.
• Goodyera bomiensis. Кітай (Хубэй, Юньнань), паўночны Тайвань.
• Goodyera boninensis. Японія (астравы Ціцідзіма, Хахадзіма).
• Goodyera brachystegia. Кітай (Гуйчжоу, Юньнань).
• Goodyera bracteata. Маскарэнскія астравы.
• Goodyera bradeorum. Цэнтральная Амерыка.
• Goodyera clausa. Філіпіны
• Goodyera colorata. Малака, Малайскі архіпелаг, Новая Гвінея.
• Goodyera condensata. Барнеа (Сабах).
• Goodyera crocodiliceps. Папуа — Новая Гвінея.
• Goodyera daibuzanensis. Тайвань.
• Goodyera denticulata. Новая Гвінея.
• Goodyera dolabripetala. Мексіка, Цэнтральная Амерыка.
• Goodyera dongchenii. Кітай (Юньнань), Індыя (Сікім).
• Goodyera elmeri. Філіпіны (востраў Лусон).
• Goodyera erosa. Цэнтральная Амерыка.
• Goodyera erythrodoides. Новая Гвінея.
• Goodyera fimbrilabia. Мексіка (Ч’япас), Коста-Рыка.
• Goodyera flaccida. Мадагаскар.
• Goodyera foliosa. Гімалаі.
• Goodyera fumata. Індыя, Японія, Ява.
• Goodyera fusca. Гімалаі (Юньнань).
• Goodyera gemmata. Суматра.
• Goodyera gibbsiae. Заходняя Новая Гвінея.
• Goodyera goudotii. Мадагаскар.
• Goodyera hachijoensis. Японія, Тайвань.
• Goodyera hemsleyana. Гімалаі.
• Goodyera henryi. Цэнтральны і паўднёвы Кітай, паўднёвыя Курылы, Тайвань.
• Goodyera hispaniolae. Гаіці.
• Goodyera hispida. Заходні Непал, Малака.
• Goodyera humicola. Востраў Мадагаскар.
• Goodyera inmeghema. Вануату.
• Goodyera kwangtungensis. Кітай (Гуандун), Тайвань.
• Goodyera lamprotaenia. Новая Гвінея.
• Goodyera lanceolata. Малайзія (Селангор).
• Goodyera luzonensis. Філіпіны (востраў Лусон).
• Goodyera macrophylla. Партугалія (востраў Мадэйра).
• Goodyera major. Цэнтральная Амерыка.
• Goodyera maurevertii. Заходняя Ява.
• Goodyera micrantha. Коста-Рыка.
• Goodyera modesta. Коста-Рыка.
• Goodyera myanmarica. М’янма.
• Goodyera nankoensis. Тайвань.
• Goodyera novembrilis. Паўднёвая Суматра, Малыя Зондскія астравы.
• Goodyera oblongifolia. Паўночная Амерыка.
• Goodyera ovatilabia. Коста-Рыка, заходняя Панама.
• Goodyera pendula. Японія, Тайвань.
• Goodyera perrieri. Востраў Мадагаскар.
• Гудайера многолистная. Сальвадор.
• Goodyera porphyrophylla. Архіпелаг Бісмарка.
• Goodyera procera. Тропікі і субтропікі Азіі.
• Goodyera pubescens. Паўночная Амерыка.
• Goodyera purpusii. Мексіка (Веракрус).
• Goodyera pusilla. Малайскі архіпелаг.
• Goodyera ramosii. Філіпіны (востраўМінданаа).
• Goodyera recurva. Індыя (Асам), Кітай (Юньнань, Хунань, Фуцзянь).
• Goodyera repens — Гудаера паўзучая. Барэальная зона паўночнага паўшар’я.
• Goodyera reticulata. Барнеа, Ява.
• Goodyera rhombodoides. В’етнам.
• Goodyera robusta. Індыя (Асам), Тайвань.
• Goodyera rosea. Мадагаскар, Рэюньён.
• Goodyera rostellata. Поўнач Барнеа.
• Goodyera rostrata. Малайзія (Саравак).
• Goodyera rosulacea. Паўднёвая Карэя.
• Goodyera rubicunda. Індыя (Асам), Малайскі архіпелаг.
• Goodyera ruttenii. Малукскія астравы (востраў Серам).
• Goodyera schlechtendaliana. Суматра, Тыбет, Японія.
• Goodyera scripta. Новая Каледонія.
• Goodyera sechellarum. Сейшэлы.
• Goodyera seikomontana. Ганконг, паўднёвы Тайвань.
• Goodyera stelidifera. Шры-Ланка.
• Goodyera stenopetala. Папуа — Новая Гвінея.
• Goodyera striata. Мексіка, Цэнтральная Амерыка, Карыбскія астравы.
• Goodyera sumbawana. Малыя Зондскія астравы.
• Goodyera taitensis. Таіці (Астравы Таварыства).
• Goodyera tesselata. Паўночная Амерыка.
• Goodyera thailandica. Індыя (Адыша), Тайланд.
• Goodyera turialbae. Коста-Рыка.
• Goodyera ustulata. Барнеа.
• Goodyera velutina. Умераная зона Усходняй Азіі.
• Goodyera venusta. Новая Гвінея.
• Goodyera viridiflora. Тропікі і субтропікі Азіі.
• Goodyera vitiensis. Фіджы (астравы Віці-Леву, Вануа-Леву).
• Goodyera vittata. Усходні Непал.
• Goodyera werneri. Новая Гвінея.
• Goodyera wolongensis. Кітай (Сычуань).
• Goodyera wuana. Кітай (Сычуань).
• Goodyera yamiana. Тайвань (востраў Ланьюй).
• Goodyera yangmeishanensis. Паўночны Тайвань, Гуандун.
• Goodyera yunnanensis. Кітай (Юньнань, Сычуань).
• Goodyera zacuapanensis. Мексіка (Веракрус).

Зноскі

1. Xinqi C., Kaiyong L., Gale S. W., Cribb Ph.J., Ormerod P. Goodyera // Flora of China. — 2009. — Т. 25. Архівавана 19 верасня 2011 года.
2. Hilaire L. Goodyera oblongifolia Raf.Conservation and Research Plan for New England(англ.). — 2002. — С. 1-39. Архівавана з першакрыніцы 8 жніўня 2014.