Гімн Малдовы

Гімн Малдовы
Аўтар слоў Аляксей Міхайлавіч Мацяевіч[d]
Кампазітар
Танальнасць фа мажор[d]
Краіна
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гімн Малдовы — кампазіцыя «Limba noastră» («Лимба ноастрэ», «Наша мова») на вершы Аляксея Міхайлавіча Матаевіча (1888—1917). Аўтар музыкі — Аляксандр Крысця, аранжыроўка — Валянцін Дынга. «Limba noastră» стала гімнам Малдовы ў 1994 годзе. Раней гімнам была кампазіцыя «Deşteaptă-te, române!» («Прачніся, румын!»), якая дагэтуль з'яўляецца гімнам Румыніі.

Верш Матаевіча «Limba noastră» уключае ў сябе 12 строф, з якіх у гімн увайшлі толькі пяць.

Тэкст гімна

[правіць | правіць зыходнік]
Limba noastră-i o comoară
În adîncuri înfundată
Un şirag de piatră rară
Pe moşie revărsată.
Limba noastră-i foc ce arde
Într-un neam, ce fără veste
S-a trezit din somn de moarte
Ca viteazul din poveste.
Limba noastră-i frunză verde,
Zbuciumul din codrii veşnici,
Nistrul lin, ce-n valuri pierde
Ai luceferilor sfeşnici.
Limba noastra-i limbă sfîntă,
Limba vechilor cazanii,
Care o plîng şi care o cîntă
Pe la vatra lor ţăranii.
Răsări-va o comoară
În adîncuri înfundată,
Un şirag de piatră rară
Pe moşie revărsată.

Верш Матаевіча «Limba noastră»

[правіць | правіць зыходнік]
Limba noastră-i o comoară
În adîncuri înfundată
Un şirag de piatră rară
Pe moşie revărsată.
Limba noastră-i foc ce arde
Într-un neam, ce fără veste
S-a trezit din somn de moarte
Ca viteazul din poveste.
Limba noastră-i numai cîntec,
Doina dorurilor noastre,
Roi de fulgere, ce spintec
Nouri negri, zări albastre.
Limba noastră-i graiul pîinii,
Cînd de vînt se mişcă vara;
In rostirea ei bătrînii
Cu sudori sfinţit-au ţara.
Limba noastră-i frunză verde,
Zbuciumul din codrii veşnici,
Nistrul lin, ce-n valuri pierde
Ai luceferilor sfeşnici.
Nu veţi plînge-atunci amarnic,
Că vi—i limba prea săracă,
Şi-ţi vedea, cît îi de darnic
Graiul ţării noastre dragă.
Limba noastră-i vechi izvoade.
Povestiri din alte vremuri;
Şi citindu-le 'nşirate, -
Te-nfiori adînc şi tremuri.
Limba noastră îi aleasă
Să ridice slava-n ceruri,
Să ne spiue-n hram şi-acasă
Veşnicele adevăruri.
Limba noastra-i limbă sfîntă,
Limba vechilor cazanii,
Care o plîng şi care o cîntă
Pe la vatra lor ţăranii.
Înviaţi-vă dar graiul,
Ruginit de multă vreme,
Stergeţi slinul, mucegaiul
Al uitării 'n care geme.
Strîngeţi piatra lucitoare
Ce din soare se aprinde -
Şi-ţi avea în revărsare
Un potop nou de cuvinte.
Răsări-va o comoară
În adîncuri înfundată,
Un şirag de piatră rară
Pe moşie revărsată.
Наша мова, наш скарб няцменны
Ад бязвер'я накрыты,
Святло жамчужын каштоўных,
Над айчынаю разліты.
Наша мова — душа жывая
Абуджанага народу.
Ён акрыяў, раздзіраючы
Сну мёртвыя цянёты.
У ім жывуць агонь і дойна,
Сум палёў і шолах хлебу,
Палыханне белых маланак,
Ірвалых хмар у чорным небе.
Гэта боль, сэрцаў знямога,
Ціхая гаворка дзядоў нашых,
Што кахалі гэтую зямлю
Праўдай рук у працы згаслых.
Наша мова — узор выдатны,
Кодры, шоргат лістапада.
Плес Днястра, у якім ясна
Дагарваюць зорак каганцы.
Наша мова — скрыжаль мінуўшчыны,
Голас шматлікіх пакаленняў.
Гэта іх святое слова
Абуджае ў нас хваляванне.
Словам продкаў мы па праве
Апяем у час вызначаны
Вячыстых ісцін славу
У светлым храме, у хаце бацькавай.
Таму ён святы да болю,
Што на ім у бацькаўскім краі
І аплакваюць долю,
І застолле апяюць.
Няма яго ў стагоддзях забыцця,
Што забыта — уваскрасіце,
Пыл эпох з яго сцярыце, —
Прагне ён вызвалення.
Збярыце святло жамчужын
З яркім вясёлкавым адлівам —
І прад вамі ліне дружны
Новых слоў струмень вірлівы.
Не, наракаць вам не прыйдзецца
На мову свой з дакараннем, —
Ён шчадрэй бруй у студнях
Нашай маці-айчыны.
Ды будзе ён няцменным
Ад бязвер'я накрыты,
Сьвятло жамчужын каштоўных
Над айчынаю разліты.

Гісторыя стварэння

[правіць | правіць зыходнік]

Упершыню верш «Наша мова» быў апублікаваны ў газеце «Кувынт молдовенеск» 21 чэрвеня 1917 года. Аб жаданні напісаць верш аб «нашай мове» Матаевіч казаў увесну таго жа года ў адным з лістоў з Румынскага фронту (румынскае сяло Мэрэшэшты ў Карпатах). Задума была рэалізаваная ў чэрвені 1917 года. 17-га чэрвеня верш быў завершаны, на наступны дзень ён быў прачытаны аўтарам пры адкрыцці ў Кішынёве курсаў малдаўскіх настаўнікаў. Верш друкаваўся таксама ў часопісе «Кувынт молдовенеск» (1917, № 49, 21 чэрвеня, стар. 2) — бясплатным прыкладаннем да аднайменнай газеты, у часопісе «Шкоала молдовеняскэ» (1917, № 2—4, ліпень-верасень, стар. 94). У тым жа годзе твор было апублікавана ў запрутскай Малдове газетай «Neamul Românesc» ад 29 жніўня. У наступныя гады ён ўключаўся абсалютна ва ўсе выданні твораў Матаевіча, ажыццёўленыя ў акупаванай Бесарабіі і затым у Савецкай Малдове. Ім, па традыцыі, адчыняецца кожнае новае выданне. У 1930-я гады кампазітар Аляксандр Крысця пераклаў верш на музыку. У цяперашні час ён налічае мноства выданняў і публікацый, у тым ліку і асобнымі кніжкамі, вывучаецца ў малдаўскай сярэдняй школе.

Гл. таксама

[правіць | правіць зыходнік]

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Матаевіч А. М. Абранае. — Кішынёў: Литература артистикэ, 1988. — ISBN 5-368-00042-1.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]