Дакалумбава гісторыя Какле

Падвеска ў выглядзе чарапахі, Плая-дэ-Венада (Playa de Venado), датыроўка невядомая: ад 500 да 1300 гг. н. э., ракавіна, Музей Дамбартан-Оўкс, г. Вашынгтан

Археалагічны рэгіён Гранд-Какле ахоплівае шэраг культур дакалумбавай эпохі на тэрыторыі сучаснай Панамы з найбольшай канцэнтрацыяй ў правінцыі Какле. Археолагі ідэнтыфікавалі дадзеныя культуры па стылях мясцовай керамікі. Найбольш ранні і дрэнна вывучаны перыяд Ла-Мула (La Mula) доўжыўся з 150 г. да н. э. па 300 г. н. э. За ім ідуць перыяды Тонасі (Tonosi), 300-550 гг. н. э., і Кубіта (Cubita), 550-700 гг. н. э. У цэлым, група мясцовых культур, аб'яднаная агульнымі прыкметамі, існавала ў Какле з 1200 г. да н. э. да XVI стагоддзя, да заваёвы іспанцамі.

Археолагі, якія працавалі на тэрыторыі Панамы з 1920-х гадоў, выявілі руіны і пахаванні, у якіх былі знойдзены шматлікія, цікавыя з культурнай пункту гледжання артэфакты: вырабы з золата і іншых металаў, разьбяныя малюнкі на косці, ракавінах і зубах кітоў, тканіне, упрыгожванні з паўкаштоўных камянёў і кераміку. Залатыя вырабы з Какле былі прадметам гандлю ва ўсёй Месаамерыцы, іх выявілі нават у Чычэн-Іца на паўвостраве Юкатан. Вялікая калекцыя дагістарычнай керамікі з Какле характарызуецца добра структураваным дызайнам, малюнкамі рыб, птушак, звяроў і людзей.

У 1920-я гады як мінімум адзін важны археалагічны помнік, Кантэ (Панама), быў настолькі моцна пашкоджаны археолагамі-аматарамі, што вялікая частка яго гістарычных каштоўнасцяў (у тым ліку датыроўка знаходак) страчаная назаўсёды. У 1930-1940-х гг. Кантэ доўгі час раскопвалі археолаг Сэмюэл К. Лотрап (Samuel K. Lothrop) з Гарварда і Дж. Олдэн Мэйсан (J. Alden Mason) з Пенсільванскага ўніверсітэта, прычым яны абодва апублікавалі вынікі сваіх даследаванняў. Невялікі музей на месцы раскопак дэманструе артэфакты і гісторыю месца. Другі помнік, Эль-Каньё, быў даследаваны больш прафесійна і з'яўляецца крыніцай важнай інфармацыі аб культуры кокле. Частка археалагічных помнікаў Какле выдзелена ў культурную тэрыторыю Гран-Какле. Музей археалогіі і этналогіі Пібадзі пры Гарвардскім універсітэце ў г. Кембрыдж (штат Масачусетс) апублікаваў у 1937 і 1942 гг. дзве буйныя працы аб раскопках у Какле.

Літаратура

• Lothrop, Samuel Kirland. Pre-Columbian Designs from Panama -Illustrations of Coclé Pottery. Dover Publications, Toronto, Canada, 1976. ISBN 0-486-23232-8.

Спасылкі

• Coclé Archaeological Sites Архівавана 22 лютага 2006.
• Sito Conte On-Line Collection, University of Pennsylvania Museum Архівавана 17 чэрвеня 2009.
• Pre-Columbian Gold artifacts from the Cocle Province Архівавана 12 чэрвеня 2009.
• Pre-Columbian Jade artifacts from the Cocle Province Архівавана 24 ліпеня 2009.
• Pre-Columbian Stone artifacts from Cocle Архівавана 23 жніўня 2009.
• Pre-Columbian Pottery from Cocle Архівавана 23 красавіка 2009.
• Listing of Additional Archaeological Websites Архівавана 5 лютага 2009.