Дуднік

Дуброўнік
Дуднік лясны (Angelica sylvestris)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Парасонакветныя Сямейства:  Парасонавыя Падсямейства:  Apioideae Трыба:  Selineae Род:  Дуднік
Міжнародная навуковая назва
Angelica L., 1753
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   29431 NCBI   40948 EOL   37292 GRIN   g:674 IPNI   39657-1

Ду́днік^[1][2] (Angélica) — род кветкавых раслін з сямейства Парасонавыя (Umbelliferae).

Батанічнае апісанне

Дзягіль лекавы (Angelica archangelica). Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Двугадовыя або шматгадовыя травяністыя расліны, якія маюць стрыжнёвыя карані. Сцябло дудчатае, 30—90 см даўжынёй.

Кветкі дробныя белыя, зелянява-жоўтыя або ружаватыя, сабраны ў складаныя парасоны. Пялёсткі ланцэтападобныя або эліптычныя.

Плод пляскаты са спінкі, з 10 крылападобнымі краявымі рэбрамі, шырокакрылы віслаплоднік.

Распаўсюджанне і экалогія

Радзімай расліны лічаць поўнач Еўразіі. Прадстаўнікі роду растуць у Паўночным паўшар’і і Новай Зеландыі.

Расліны аддаюць перавагу лугам, рэдкалессям, палянам і ўзлескам.

Выкарыстанне

У каранях многіх відаў змяшчаюцца кумарын і дубільныя рэчывы. Некаторыя віды выкарыстоўваюцца як лекавыя расліны, а таксама ў кандытарскай і лікёра-гарэлачнай прамысловасці.

Віды

Асноўны артыкул: Віды роду Дуднік

Паводле сайта The Plant List на 2013 год, род больш 115^[3] відаў.

Некаторыя з іх^[4]:

• Angelica acutiloba (Siebold & Zucc.) Kitag.
• Angelica adzharica Pimenov
• Angelica ampla A.Nelson
• Angelica amurensis Schischk.
• Angelica angelicastrum (Hoffmanns. & Link) Cout.
• Angelica anomala Avé-Lall.
• Angelica archangelica L. — Дзягіль лекавы
• Angelica arguta Nutt. ex Torr. & A.Gray
• Angelica atropurpurea L.
• Angelica biserrata (R.H.Shan & C.Q.Yuan) C.Q.Yuan & R.H.Shan
• Angelica brevicaulis (Rupr.) B.Fedtsch.
• Angelica breweri A.Gray
• Angelica cartilaginomarginata (Makino ex Y.Yabe) Nakai
• Angelica cincta H.Boissieu
• Angelica czernaevia (Fisch. & C.A.Mey.) Kitag.
• Angelica dahurica (Fisch.) Benth. & Hook.f. ex Franch. & Sav.
• Angelica dawsonii S.Watson
• Angelica decurrens (Ledeb.) B.Fedtsch.
• Angelica decursiva (Miq.) Franch. & Sav.
• Angelica genuflexa Nutt. ex Torr. & A.Gray
• Angelica gigas Nakai
• Angelica glauca Edgew.
• Angelica gmelinii (DC.) Pimenov
• Angelica hendersonii J.M.Coult. & Rose
• Angelica heterocarpa J.Lloyd
• Angelica japonica A.Gray
• Angelica keiskei (Miq.) Koidz.
• Angelica kingii J.M.Coult. & Rose
• Angelica koreana Maxim.
• Angelica laevis J.Gay ex Avé-Lall.
• Angelica laxifoliata Diels
• Angelica lineariloba A.Gray
• Angelica lucida L.
• Angelica palustris (Besser) Hoffm. — Дуднік балотны
• Angelica pinnata S.Watson
• Angelica polymorpha Maxim.
• Angelica pubescens Maxim.
• Angelica razulii Gouan
• Angelica sachalinensis Maxim. — Дуднік сахалінскі
• Angelica scabrida Clokey & Mathias
• Angelica sinensis (Oliv.) Diels
• Angelica sylvestris L. typus^[5] — Дуднік лясны, ці Заячы кроп, ці Ствольнік
• Angelica tenuisecta (Makino) Makino
• Angelica tomentosa S.Watson
• Angelica ursina (Rupr.) Maxim.
• Angelica venenosa (Greenway) Fernald

Род Дзягіль (Archangelica), які раней вылучаўся, у цяперашні час уключаны ў род Дуднік^[6]. Віды роду Archangelica і адпавдныя ім віды роду Angelica:

• Archangelica atropurpurea (L.) Hoffm. = Angelica atropurpurea L.
• Archangelica decurrens Ledeb. = Angelica decurrens (Ledeb.) B.Fedtsch.
• Archangelica gmelinii DC. = Angelica gmelinii (DC.) Pimenov
• Archangelica keiskei Miq. = Angelica keiskei (Miq.) Koidz.
• Archangelica officinalis (Moench) Hoffm. = Angelica archangelica L. — Дзягіль лекавы
• Archangelica songarica (Regel & Schmalh.) Lipsky ex Paulsen = Angelica brevicaulis (Rupr.) B.Fedtsch.

Зноскі

1. Напісанне Дуднік у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т. 6. Мн., 1998. — С. 255.
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 15. — 160 с. — 2 350 экз.
3. Спіс відаў роду Дуднік паводле сайта The Plant List (англ.) (лац.) (Праверана 2 кастрычніка 2016)
4. Паводле сайта GRIN (гл. картку расліны).
5. Звесткі пра род Angelica у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
6. Archangelica: інфармацыя на сайце GRIN(англ.) (Праверана 6 ліпеня 2009)

Літаратура

• Пашына Г. В., Сімановіч Л. Г. Дуднік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 264.

Спасылкі

• Дудник — род Angelica: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)