Дурнічнік

Дурнічнік
Дурнічнік звычайны. Агульны від расліны.
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Астравыя Трыба:  Heliantheae Род:  Дурнічнік
Міжнародная навуковая назва
Xanthium L., 1753
Даччыныя таксоны
Гл. тэкст
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   38690 NCBI   36590 EOL   38875 GRIN   g:12931 IPNI   125007

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Дурнічнік.

Дурнічнік^[1][2] (Xanthium) — род аднагадовых травяністых раслін сямейства астравыя (Asteraceae).

Лацінскае родавая назва паходзіць ад грэч. xanthos — жоўты, з-за выкарыстання ў якасці фарбавальніка.

Распаўсюджанне і экалогія

Радзімай расліны з’яўляецца Цэнтральная і Паўночная Амерыка. Занесена ў Еўропу, Малую і Усходнюю Азію.

Xanthium spinosum. Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Класіфікацыя

Таксанамія

Род Дурнічнік уваходзіць сямейства Астравыя (Asteraceae) парадку Астракветныя (Asterales).

яшчэ 12 сямействаў (па Сістэме APG II)

ад 3 да 25 відаў

парадак Астракветныя

род Дурнічнік

аддзел Кветкавыя, ці Пакрытанасенныя

сямейства Астравыя

яшчэ 44 парадкі кветкавых раслін (па Сістэме APG II)

яшчэ ад 900 да 1000 родаў

Віды

У род Дурнічнік уключае ад 3 до 25 відаў^[3].

Некаторыя з іх:

• Xanthium albinum (Widd.) Scholz & Sukopp
• Xanthium catharticum Kunth
• Xanthium natalense Widder
• Xanthium sibiricum Patrin
• Xanthium spinosum L. — Дурнічнік калючы, ці Дурнічнік ігольчаты, ці Чортаў бур’ян
• Xanthium strumarium L. — Дурнічнік звычайны, ці Дурнічнік лекавы, ці Дурнічнік валлякападобны

Значэнне і выкарыстанне

Лісце і карані даюць жоўтую фарбу, якую ужываюць для афарбоўкі тканін.

Насенне дурнічніка звычайнага змяшчае да 40 % алею, прыдатнага для вырабу пакосты. Меданосныя і лекавыя расліны.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 143. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Напісанне Дурнічнік у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.6. Мн., 1998, С.263
3. Паводле сайта The Plant List

Літаратура

• Ляховіч І. М. Дурнічнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз. — С. 236—237.

Спасылкі

• Дурнишник: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Xanthium // ИАС «ООПТ России» (руск.)
• Xanthium (англ.) // The Plant List