Дэвід Фостэр Уолес

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Уолес.
Дэвід Фостэр Уолес
англ.: David Foster Wallace[1]
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 21 лютага 1962(1962-02-21)[2][3][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 12 верасня 2008(2008-09-12)[5][6][…] (46 гадоў)
Месца смерці
Грамадзянства
Бацька James D. Wallace[d][9]
Альма-матар
Месца працы
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменнік, раманіст, эсэіст, выкладчык універсітэта
Гады творчасці 1987—2006
Кірунак постмадэрнізм
Жанр мастацкая, дакументальная проза
Прэміі
Узнагароды
Подпіс Выява аўтографа
davidfosterwallacebooks.com (англ.)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дэвід Фостэр Уолес (англ.: David Foster Wallace; 21 лютага 1962, Ітака — 12 верасня 2008, Клермант) — амерыканскі пісьменнік, прадстаўнік «новай шчырасці», мысляр, эсэіст, аўтар некалькіх раманаў і зборнікаў апавяданняў. Шырока вядомы стаў пасля публікацыі рамана «Бясконцы Жарт»: часопіс Time назваў гэтую кнігу адным са 100 найважнейшых твораў на англійскай мове з 1923 па 2005 гг. Апошні твор аўтара — «Бледны Кароль» (2011) выйшаў пасмяротна. У 2012 быў вылучаны на Пуліцэраўскую прэмію (адзін з трох кандыдатаў).

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Дэвід Фостэр Уолес нарадзіўся 21 лютага 1962 года ў Ітацы (ЗША). Праз два гады нарадзілася яго сястра Эмі. Бацька — Джэймс Дональд Уолес, філосаф, прафесар Ілінойскага ўніверсітэта. Маці — Салі Джын Уолес (у дзявоцтве Фостэр), выкладчык-англіст, прафесар Паркленд-каледжа ў Шампейне, у 1996 годзе была названа прафесарам года.

Дэвід вучыўся ў Шампейне, затым — ва Урбане, у школе захапляўся амерыканскім футболам, затым тэнісам. Скончыў Амхерстскі каледж, у якім у свой час вучыўся і яго бацька. У каледжы вывучаў філасофію, англійскую мову і літаратуру, абараніў дыплом па мадальнай логіцы, адзначаны прэміяй, а потым — па англійскай мове і літаратуры. Абодва дыпломы атрымалі высокую ацэнку summa cum laude (1985). У 1987 годзе атрымаў ступень магістра вытанчаных мастацтваў (славеснасць) у Арызонскім універсітэце. З 2002 года выкладаў у Памона-каледжы ў Клермонце. У 2004 годзе ажаніўся з мастачкай Карэн Грын. Любіў сабак (у яго былі два сабакі), асабліва сабак з няпростым лёсам, часта падбіраў бяздомных сабак.

На працягу многіх гадоў адчуваў цяжкія прыступы дэпрэсіі, лячыўся рознымі сродкамі, у тым ліку электрашокавай тэрапіяй. Пасля таго як ён пачаў адчуваць сур’ёзныя пабочныя эфекты ад медыкаментаў, у чэрвені 2007 года па парадзе ўрача перастаў іх прымаць[16]. Калі ён вярнуўся да медыкаментозных сродкаў, яны ўжо страцілі сваю эфектыўнасць. У апошнія месяцы жыцця яго дэпрэсія ўзмацнілася.

12 верасня 2008 года скончыў жыццё самагубствам, павесіўшыся ва ўласным доме ў Клерманце (штат Каліфорнія). Цела знайшла яго жонка, якая і выклікала паліцыю[16][17]. Як паведамілі СМІ, Уолес пакутаваў ад дэпрэсіі больш за 20 гадоў, і, па словах яго бацькі, Джэймса Дональда Уолеса, самым крызісным момантам сталі апошнія месяцы яго жыцця[18].

Творчасць

[правіць | правіць зыходнік]

Уолес заўсёды марыў стаць пісьменнікам. Ён расказваў свайму сябру Джонатану Франзэну: «Калі ў 1983 годзе я адкрыў для сябе пісьменніцтва, я выявіў нешта, што давала мне камбінацыю задавальнення (маральнага/эстэтычнага/экзістэнцыйнага/і г.д), і амаль генітальнага задавальнення, якія я не спадзяваўся атрымаць ад чаго-небудзь на свеце»[19]. Аднак творчы крызіс і хаатычны лад жыцця прывялі Уолеса ў 27 гадоў да алкагалізму і неабходнасці лячыцца ад залежнасці.

Ён падтрымліваў эпісталярнае сяброўства з вядомым цяпер пісьменнікам Джонатанам Франзэнам, якому апісваў свае сумневы і страхі. Аднойчы Франзэн прапанаваў сустрэцца асабіста, але Уолес у апошні момант адмяніў планы, спаслаўшыся на тое, што баіцца свайго больш паспяховага сябра:

«У дадзены момант я нікчэмны і разгублены малады чалавек, няўдалы 28-гадовы пісьменнік, які так моцна раўнуе, так пякуча і хваравіта зайздросціць табе, Уолману, і Марку Лейнэру і нават Дэвіду Я**чаму Левіту, і любому хлопцу, які цяпер піша старонкі, зарабляючы сабе на жыццё, што я разглядаю самагубства асэнсаваным — калі не сказаць жаданым —варыянтам».

Франзэн, як і каханая Уолеса таго перыяду, Мэры Кар, спрабаваў натхніць і падбадзёрыць Уолеса. Ён прапанаваў Уолесу сфакусавацца на тым, што ён можа даць чытачу. Год таму Уолес ужо адхіліў падобную параду сябра, даўшы зразумець, што «што пісьменніцтва для мяне — гэта размова з чымсьці Што Нельга Назваць — Богам, Космасам, Адзіным Розумам, мая псіхалагічная разгрузка. Я не адчуваю нават намёку на абавязацельствы перад істотай званай ЧЫТАЧ» . Але затым Уолес перадумаў і вырашыў глыбей даследаваць гэты бок творчасці. У лісце свайму агенту Боні Надэл, напісанаму паміж 1990—1991 гадамі, ён моліць не адмаўляцца ад яго: «Я хачу быць пісьменнікам нават больш, чым у 1985. Не думай, што я здаўся адчаю ці выгарэў. Не, я клянуся. Я пішу штодня, па графіку. Я зноў стану пісьменнікам ці памру, спрабуючы».[19]

У гэты ж перыяд Уолес сустракае паэтку Мэры Кар. Неўзаемная закаханасць і напружаныя адносіны з гэтай жанчынай натхняюць яго на напісанне рамана «Бясконцы жарт». Гэта найбольш вядомы твор Уолеса.

Тысячастаронкавы раман «Бясконцы жарт» (1996) часопіс Time уключыў у лік ста лепшых англамоўных раманаў XX ст.[20] Праз дзесяць гадоў пасля выхаду пісьменнік Чад Харбах назваў працу Уолеса «цэнтральным амерыканскім раманам за апошнія трыццаць гадоў, зоркай, вакол якой павінны круціцца іншыя планеты».

Крытыка бачыла ў Уолесе аднаго з найбольш цікавых і перспектыўных амерыканскіх празаікаў канца ХХ — пачатку XXI стагоддзя. Уолес выступаў таксама як арыгінальны эсэіст («Усё і яшчэ больш: кароткая гісторыя бясконцасці», 2003 г., і інш.). Быў лаўрэатам шматлікіх прэмій, яго раманы, навэлы і эсэ перакладзены на многія мовы свету.

Раман з Мэры Кар і крытыка асобы

[правіць | правіць зыходнік]

У біяграфічнай кнізе пра жыццё Уолеса «Кожная гісторыя кахання — гэта гісторыя пра прывіды: Жыццё Дэвіда Фостэра Уолеса» (Every Love Story Is a Ghost Story[21]) пісьменнік і штатны аўтар The New Yorker ДТ Макс прыводзіць дэталі біяграфіі, якія характарызуюць Уолеса як вельмі неўраўнаважанага чалавека, які паводзіў сябе грэбліва і агрэсіўна з жанчынамі, а таксама шмат разоў меў сэксуальныя адносіны са сваімі студэнткамі. У кнізе Макса таксама адлюстравана[22] гісторыя дакучлівай закаханасці Уолеса ў пісьменніцу і паэтку Мэры Кар у пачатку 1990-х. На думку біёграфа ДТ Макса, які ведаў Уолеса асабіста, праславіщшая Дэвіда кніга «Бясконцы жарт» (1996) была натхнёная «нездаровым запалам» да Мэры Кар і іх пастаяннымі разрывамі: «Ён спрабаваў уразіць яе. Ён хацеў пераканаць яе, што ён выдатны пісьменнік»[23]. У 1992 годзе Уолес напісаў на палях адной з кніг: «Ключ да 92 году — гэта тое, што МК была найважнейшым. БЖ проста спосаб давесці яе да фіналу, так сказаць»[19].

Творы

[правіць | правіць зыходнік]

Раманы

[правіць | правіць зыходнік]
  • «Мятла сістэмы» / The Broom of the System (1987)
  • «Бясконцы жарт» / Infinite Jest (1996)
  • «Бледны кароль» / The Pale King (2011, пасмяротна, незавершаны) — раман вылучаўся на Пулітцэраўскую прэмію

Зборнікі навэл

[правіць | правіць зыходнік]
  • Дзяўчыны з цікаўнымі валасамі (1989)
  • Кароткія інтэрв’ю з падонкамі / Brief Interviews with Hideous Men (1999) — у 2009 годзе быў экранізаваны[24] Джонам Красінскі
  • Забыццё: Гісторыі (2004)

Эсэ

[правіць | правіць зыходнік]
  • A supposedly fun thing I’ll never do again: essays and arguments (1997)
  • Everything and more: a compact history of infinity (2003)
  • Consider the lobster and other essays (2005)
  • This is water: some thoughts, delivered on a significant occasion about living a compassionate life (2009)
  • Both flesh and not: essays (2012)

Інтэрв’ю

[правіць | правіць зыходнік]
  • Ліпскі Д. Хаця, вядома, вы становіцеся самім сабой: падарожжа з Дэвідам Фостэрам Уолесам. Нью-Ёрк: Broadway Books, 2010.
  • Берн С. Размовы з Дэвідам Фостэрам Уолесам. Джэксан: University Press of Mississippi, 2012 Дэвід Фостэр Wallce: свежыя інтэрв’ю і іншыя гутаркі. Бруклін: Melville House, 2012

Ушанаванне памяці

[правіць | правіць зыходнік]

Заўвагі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Library of Congress Library of Congress Name Authority File Праверана 21 чэрвеня 2022.
  2. ↑ Brant S. David Foster Wallace // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ David Foster Wallace // ISFDB — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #122865251 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 13 снежня 2014.
  5. ↑ http://www.latimes.com/news/local/la-me-wallace14-2008sep14,0,7461856.story
  6. ↑ Brant S. David Foster Wallace // David Foster Wallace | Postmodern Novelist, Essayist & Short Story Writer | Britannica Праверана 7 сакавіка 2023.
  7. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #122865251 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
  8. ↑ Нацыянальная бібліятэка Францыі — 1537. Праверана 21 чэрвеня 2022.
  9. ↑ http://www.nytimes.com/2008/09/15/books/15wallace.html Праверана 21 чэрвеня 2022.
  10. ↑ а б https://www.amherst.edu/mm/80523/node/66410 — Амхерсцкі каледж. Праверана 15 жніўня 2023.
  11. ↑ https://www.news-gazette.com/news/c-u-schools-foundation-to-honor-distinguished-alumni/article_3b600789-ebf9-57a4-bdf7-ff727b03029b.html — The News-Gazette. Праверана 15 жніўня 2023.
  12. ↑ https://www.amherst.edu/library/archives/holdings/david-foster-wallace — Амхерсцкі каледж. Праверана 15 жніўня 2023.
  13. ↑ https://alumni.arizona.edu/notable-alumni/david-foster-wallace — Арызонскі ўніверсітэт. Праверана 15 жніўня 2023.
  14. ↑ https://www.full-stop.net/2012/12/11/blog/robert-fay/in-the-footsteps-of-david-foster-wallace/ Праверана 15 жніўня 2023.
  15. ↑ https://news.harvard.edu/gazette/story/2012/12/a-too-short-life-examined/ — Гарвардскі ўніверсітэт. Праверана 15 жніўня 2023.
  16. ↑ а б David Foster Wallace, Influential Writer, Dies at 46. NYTimes (15 верасня 2008). Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2012. Праверана 1 кастрычніка 2017.
  17. ↑ David Foster Wallace, Postmodern Novelist and Writing Teacher, Is Dead at 46. Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2012. Праверана 26 кастрычніка 2011.
  18. ↑ В США повесился известный писатель Дэвид Фостер Уоллес
  19. ↑ а б в D. T. Max. David Foster Wallace on the Brink of 'Infinite Jest'. Newsweek (20 жніўня 2012). Праверана 11 жніўня 2019.
  20. ↑ ALL TIME 100 Novels(недаступная спасылка). Time. Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2012. Праверана 21 красавіка 2011.
  21. ↑ Every Love Story Is a Ghost Story: A Life of David Foster Wallace | IndieBound.org (англ.). www.indiebound.org. Праверана 11 жніўня 2019.
  22. ↑ David Foster Wallace and the Dangerous Romance of Male Genius (англ.). The Atlantic. Праверана 11 жніўня 2019.
  23. ↑ Mary Karr Reminds the World That David Foster Wallace Abused and Stalked Her, and Nobody Cared. Jezebel. Праверана 11 жніўня 2019.
  24. ↑ Brief Interviews with Hideous Men. IMDb.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Boswell M. Understanding David Foster Wallace. Columbia: University of South Carolina Press, 2003
  • Burn S. David Foster Wallace’s Infinite jest: a reader’s guide. New York: Continuum, 2003 (2-е выд. 2012)
  • Carlisle G. Elegant complexity: a study of David Foster Wallace’s Infinite jest. Los Angeles; Austin: Sideshow Media Group, 2007
  • Pennacchio P. What fun life was: saggio su Infinite jest di David Foster Wallace. Milano: Arcipelago, 2009
  • Triendl I. Philosophy and performance in David Foster Wallace’s «Infinite Jest»: a reading. Saarbrücken: VDM Verlag, 2009
  • Consider David Foster Wallace: critical essays/ David Hering, ed. Los Angeles: Sideshow Media Group Press, 2010
  • Fate, time, and language: an essay on free will: David Foster Wallace/ Steven M. Cahn and Maureen Eckert, eds. New York: Columbia UP, 2011
  • The legacy of David Foster Wallace/ Samuel Cohen and Lee Konstantinou, eds. Iowa City: University of Iowa Press, 2012
  • Max D.T. Every love story is a ghost story: a life of David Foster Wallace. New York : Viking, 2012 (першая біяграфія пісьменніка)

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]