Жорж Шарпак

Жорж Шарпак
Georges Charpak
Дата нараджэння 1 жніўня 1924(1924-08-01)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 29 верасня 2010(2010-09-29)[1][3][…] (86 гадоў)
Месца смерці
Грамадзянства
Жонка Dominique Vidal[d]
Дзеці Nathalie Charpak[d]
Род дзейнасці фізік, змагар Французскага супраціву, даследчык
Навуковая сфера фізіка элементарных часціц
Месца працы
Навуковая ступень доктарская ступень[d][6] (1955) і бакалаўрыят[d] (1941)
Альма-матар
Член у
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Жорж Шарпак (фр.: Georges Charpak, 1 жніўня 1924 — 29 верасня 2010) — французскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1992).

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Жорж Шарпак нарадзіўся ў валынскім мястэчку Дубравіца (тады ў Польшчы, цяпер — Ровенская вобласць Украіны), у яўрэйскай сям’і. Калі яму было тры гады сям’я (бацькі — Мотл Харпак, пасля Морыс Шарпак, і Хана Шапіра, пасля Ганна Шапіра) пакінула Польшчу і пасялілася ў Хайфе (падмандатнай Палестыне, дзе яго бацька уладкаваўся каменячосам на дарожных работах), а ў 1931 годзе праз Польшчу пераехала ў Парыж (дзе раней пасяліліся бацькавы сваякі).

Падчас Другой сусветнай вайны па падробленых дакументах на імя Жоржа Шарпенцье Жорж Шарпак з бацькамі бег на свабодны ад нямецкай акупацыі поўдзень Францыі, дзе ўдзельнічаў у Руху Супраціву і ў 1943 годзе быў заключаны ў турму ўладамі рэжыму Вішы. У 1944 годзе ён быў дэпартаваны ў нацысцкі канцэнтрацыйны лагер Дахау, дзе заставаўся да яго вызвалення ў 1945 годзе. Пасля заканчэння навучання ў Ліцэі Манпелье ў 1945 годзе, ён паступіў у парыжскі «École des Mines», адну з самых прэстыжных тэхнічных навучальных устаноў у Францыі. У наступным годзе ён становіцца натуралізаваным грамадзянінам Францыі.

Пасля заканчэння Парыжскай школы горнай справы ў 1948 годзе Шарпак атрымлівае ступень бакалаўра ў горным справе і пачынае працаваць у Нацыянальным цэнтры навуковых даследаванняў. У 1954 годзе атрымлівае ступень доктара навук у галіне ядзернай фізікі ў Калеж дэ Франс, дзе ён працаваў у лабараторыі Фрэдэрыка Жаліо-Кюры. У 1959 годзе далучаецца да каманды даследчыкаў у Еўрапейскім цэнтры па ядзерных даследаваннях («ЦЕРН», фр. CERN) у Жэневе, а ў 1984 годзе адначасова становіцца прафесарам у Школе паглыбленага вывучэння фізікі і хіміі ў Парыжы.

Аўтар навуковых прац па эксперыментальнай фізіцы высокіх энергій, распрацоўцы сродкаў дэтэктыравання элементарных часціц. Вынайшаў шматправадную прапарцыянальную камеру (камера Шарпака, 1968), якая дазволіла адкрыць шэраг элементарных часціц і знайшла выкарыстанне ў медыцыне, біялогіі і прамысловасці.

У 1985 годзе Шарпак становіцца членам Французскай Акадэміі навук. У 1992 годзе яму прысуджаецца Нобелеўская прэмія па фізіцы «за адкрыццё і стварэнне дэтэктараў часціц, у прыватнасці шматдротавай прапарцыйнай камеры». Шарпак з’яўляўся актыўным абаронцам выкарыстання мірнай ядзернай энергіі. Прафесар Шарпак — член Савета спонсараў часопіса Bulletin of Atomic Scientists. Памёр 29 верасня 2010 г.

Зноскі

  1. ↑ а б Georges Charpak, Physics Nobel Winner, Dies at 86 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2010. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  2. ↑ Georges Charpak // Brockhaus Enzyklopädie
  3. ↑ Georges Charpak // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ а б в Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  5. ↑ Fichier des personnes décédées mirror Праверана 29 лістапада 2023.
  6. ↑ а б https://www.lemonde.fr/archives/article/1973/02/12/m-georges-charpak-recoit-te-grand-prix-de-physique-pour-l-annee-1973_2569903_1819218.html
  7. ↑ https://www.lemonde.fr/archives/article/1992/10/16/les-prix-nobel-physique-georges-charpak-france-le-traqueur-de-particules_3893549_1819218.html
  8. ↑ NNDB — 2002.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Касцюковіч М. Шарпак // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 15. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0279-2.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]