Зоркаўка сярэдняя

Зоркаўка сярэдняя

Агульны выгляд групы квітнеючых раслін
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Stellaria media (L.) Vill.


Сістэматыка
на Віківідах
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  20169
NCBI  13274
EOL  587772
GRIN  t:310864
IPNI  30072255-2
TPL  kew-2481938

Зоркаўка сярэ́дняя[3], Макрыца, Макруха (Stellária média) — від раслін роду Зоркаўка (Stellaria) сямейства Гваздзіковыя (Caryophyllaceae).

Расце каля жылля, на агародах, пустазельных месцах, часам па сырых лясных дарогах і палянах.

Назва

[правіць | правіць зыходнік]

Макрыца[4][5][6], белая макрыца, макрэц белы[7], макруха[8], макрыца белая[9].

Батанічнае апісанне

[правіць | правіць зыходнік]
Зоркаўка сярэдняя. Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Аднагадовая травяністая расліна.

Сцябло цыліндрычнае, сцелістае, галінастае, вышынёй 10—30 см[10]. Лісце яйкападобнае, коратка завостраныя; верхнія сядзячыя, ніжнія на хвосціках[10].

Кветкі белыя, дробныя, у выглядзе зорачак, з двухраздзельнымі пялёсткамі на доўгіх кветаножках. Цвіце ў маі — верасні[10]. Плады — каробачкі са шматлікімі акруглым або пупышкападобным насеннем[10].

Арэал

[правіць | правіць зыходнік]

Распаўсюджана на тэрыторыі Еўропы, Азіі, Паўночнай Афрыкі (Алжыр, Егіпет, Марока, Туніс)[11], па ўсёй тэрыторыі былога СССР, акрамя арктычных зон.

Святлолюбівая расліна, мезафіт і эўтроф[12]. Аддае перавагу волкім і ўрадлівым глебам на пустазельных месцах, па берагах вадаёмаў, у прыбярэжных і пойменных хмызняках, і на лясных узлесках[10].

Хімічны склад

[правіць | правіць зыходнік]

У траве макрыцы маюцца сапаніны, вітаміны E, C, карацін[10].

Значэнне і ўжыванне

[правіць | правіць зыходнік]

У агародах з'яўляецца злосным пустазеллем, змагацца з якім цяжка з-за вялікай колькасці насення, якое захоўвае усходжасць доўгі час.

У народнай медыцыне ўжываецца пры крывацёку, гемароі, крывахарканні, крывавых ванітах, авітамінозе, пачатковай стадыі памутнення рагавой абалонкі вока[13].

У народнай медыцыне распараную траву прыкладваюць да хворых месцаў пры рэўматызме, радыкуліце, расцяжэнні звязкаў[10].

Зноскі

  1. ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
  3. ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 8. — 160 с. — 2 350 экз.
  4. ↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
  5. ↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
  6. ↑ Шатэрнік М. В. Краёвы слоўнік Чэрвеньшчыны. — Мінск, 1929.
  7. ↑ Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. — Krakow, I, 1897.
  8. ↑ Анненков Н.  (руск.) (бел. Ботанический словарь — Спб, 1878.
  9. ↑ З. Верас Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік, Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра. — Вільня, Субач 2, 1924.
  10. ↑ а б в г д е ё Лекарственные растения и и их применение. Изд. 5-5, перераб. и доп. — Мн.: «Наука и техника», 1974. — 592 с. с ил. (АН БССР. Ин-т эксперим. ботаники им. В. Ф. Купревича)
  11. ↑ Taxon: Stellaria media (L.) Vill. (англ.) // Germplasm Resources Information Network (GRIN)
  12. ↑ Звездчатка средняя: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
  13. ↑ Махлаюк В. П. Лекарственные растения в народной медицине — Саратов, 1967.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 564. Stellaria media (L.) Vill. — Звездчатка средняя, или Мокрица // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 173. — ISBN 9-87317-128-9.
  • Мокрица // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
  • Лекарственные растения и и их применение. Изд. 5-5, перераб. и доп. — Мн.: «Наука и техника», 1974. — 592 с. с ил. (АН БССР. Ин-т эксперим. ботаники им. В. Ф. Купревича)
  • Звездчатка // Сельскохозяйственный энциклопедический словарь / Редкол.: В. К. Месяц (гл. ред.) и др.. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 157. — 656 с. — 100 000 экз. (руск.)

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
  • Звездчатка средняя: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)