Зуброўка духмяная

Зуброўка духмяная
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Аднадольныя[2] Парадак:  Метлюжкакветныя Сямейства:  Метлюжковыя Падсямейства:  Pooideae Трыба:  Aveneae Род:  Зуброўка Від:  Зуброўка духмяная
Міжнародная навуковая назва
Hierochloe odorata (L.) P.Beauv., 1812.
Сістэматыка на Віківідах Пошук выяў на Вікісховішчы ITIS   40854; 565874 NCBI   2592077 GRIN   t:19124 IPNI   404913-1 TPL   kew-418883

Зубро́ўка духмяная^[3], Зуброўка пахучая^[4] (Hierochloe odorata) — кветкавая расліна роду Зуброўка (Hierochloe) сямейства Метлюжковыя (Poaceae).

Назвы

Зуброўка духмяная, зубрава трава^[5], цяпалоць^[6][7], тураўка^[3], зуброўка^[4][8].

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Шматгадовая травяністая расліна вышынёй да 70^[3] см, з доўгім паўзучым карэнішчам і гладкім прамым сцяблом. Лісце простае, суцэльнае, ланцэтнае, сядзячае, у прыкаранёвай разетцы і ў невялікай колькасці чаргаванае па даўжыні сцябла. Ніжняе лісце лінейнае і завостранае, сцябловае — карацейшае за сцябловае, бліскучае з верхняга боку, ярка-зялёнае. Каласкі трохкветныя, залаціста-жоўтага або буравата-жоўтага колеру. Суквецце — мяцёлка даўжынёй 10—12 см. Плод — зярняўка цёмна-карычневага колеру.

Распаўсюджанне і экалогія

Расліна распаўсюджана пераважна на тэрыторыі Еўропы (Украіна, Беларусь, Еўрапейская частка Расіі, Фінляндыя), на Каўказе, Далёкім Усходзе, у Заходняй Сібіры і Сярэдняй Азіі. Святлолюбівая, ценевынослівая расліна^[9]. Мезафіт, гіграфіт і мезатроф^[9]. Расце на лугах, узлесках і палянах на пясчанай глебе, камяністых россыпах, у хмызняках, горным стэпу, па берагах вадаёмаў. Цвіце ў красавіку—чэрвені^[3]. Размнажаецца насеннем і вегетатыўна^[3].

Ахоўваецца ў Фінляндыі, ва Украіне (Закарпацкая вобласць) і некаторых рэгіёнах Расіі (Масква, Татарстан, Чувашыя)^[9].

Выкарыстанне

Лекавая, дэкаратыўная і харчовая расліна.

Дзякуючы моцнай каранёвай сістэме, утвараючай дзярніна, магчыма выкарыстанне зуброўкі духмянай ў мэтах замацавання глебы, адхонаў, чыгуначных насыпаў.

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
3. ЭПБ 1983.
4. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 65. — 160 с. — 2 350 экз.
5. Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897
6. Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927
7. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь — Спб, 1878
8. З. Верас, Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік, Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра. — Вiльня: Субач 2, 1924
9. Зубровка душистая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

Літаратура

• Кім Г. А. Зуброўка // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 379—380. — 522 с. — 10 000 экз.
• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 160. Hierochloë odorata (L.) Beauv. — Зубровка душистая // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 254. — ISBN 8-87317-091-6.
• Зубровка // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — С. 360. — 563 с. — 100 000 экз. (руск.)

Спасылкі

• Зубровка душистая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Hierochloe odorata (L.) P.Beauv. (Зубровка душистая) у базе біяразнастайнасці на сайце інфармацыйна-аналітычнай сістэмы «ООПТ России». (руск.)