Кангрэс Злучаных Штатаў Амерыкі

Кангрэс Злучаных Штатаў Амерыкі
англ.: United States Congress
Дата заснавання / стварэння 4 сакавіка 1789
Лагатып
Выява
Краіна
У адміністрацыйнай адзінцы
Месцазнаходжанне
Юрысдыкцыя распаўсюджваецца на ЗША[2]
Даччыная арганізацыя (кампанія, установа) United States Government Publishing Office[d], Office of Congressional Workplace Rights[d] і United States Congress Office of the Attending Physician[d]
Валодае Капітолій, Вашынгтон
Папярэднік Congress of the Confederation[d] і Кантынентальны кангрэс
Колькасць месцаў 535
Афіцыйны сайт congress.gov (англ.)
Contact page URL congress.gov/cont… (англ.)
Выява пячаткі
Статус аўтарскага права як аўтара work of author in whom no copyright is vested[d]
Код WordLift data.thenextweb.com/tnw/…
Кангрэс Злучаных Штатаў Амерыкі (ЗША)
Кангрэс Злучаных Штатаў Амерыкі
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кангрэс Злучаных Штатаў Амерыкі (англ.: United States Congress) — заканадаўчы орган, адзін з трох вышэйшых федэральных органаў дзяржаўнай улады ЗША.

Паўнамоцтвы вызначаны Канстытуцыяй ЗША. Кангрэс з’яўляецца двухпалатным, складаецца з Сената і Палаты прадстаўнікоў. Засядае ў Капітоліі Вашынгтона. Сенатары і кангрэсмены абіраюцца праз прамыя выбары, хоць вакантныя месцы ў Сенаце могуць замяшчацца з месцаў па прамым прызначэнні губернатараў (але толькі на часовай аснове, да чарговых выбараў). Усяго Кангрэс налічвае 535 чальцоў з правам голасу: 100 сенатараў (па 2 ад кожнага штата) з 6-гадовым тэрмінам паўнамоцтваў і 435 кангрэсменаў (абіраных па мажарытарнай сістэме па адной ад кожнай выбарчай акругі прапарцыйна колькасці насельніцтва) плюс яшчэ 6 чальцоў без права голасу, якія прадстаўляюць тэрыторыі ЗША без статута штата, з 2-летнім тэрмінам паўнамоцтваў. Віцэ-прэзідэнт ЗША, які старшынюе ў Сенаце, мае права голасу ў Сенаце, толькі калі галасы па тым ці іншым пытанні ў Сенаце падзяляюцца пароўну[3].

Згодна з артыкулам 1 раздзела 4 Канстытуцыі ЗША Кангрэс збіраецца не радзей як адзін раз у год, і яго сесіі пачынаюцца ў першы панядзелак снежня. Апошняе палажэнне было зменена ў 1933 годзе прыняццем 20-й папраўкі, якая вызначыла пачатак сесіі 3 студзеня апоўдні. Выбары ў Кангрэс (як у Сенат, так і ў Палату прадстаўнікоў) праходзяць у адпаведнасці з двухгадовым цыклам (раз на 2 гады адбываецца поўнае абнаўленне складу Палаты прадстаўнікоў і каля 1⁄3 складу Сената) кожны цотны год у адзіны Дзень выбараў.

Кангрэс быў створаны Канстытуцыяй ЗША і ўпершыню сабраўся на пасяджэнне ў 1789 году. Як саюзны парламент ЗША ён замяніў сабой Кангрэс Канфедэрацыі. З XIX стагоддзя члены Кангрэса звычайна належаць да адной з дзвюх найбуйнейшых палітычных партый краіны — Дэмакратычнай або Рэспубліканскай. Прыналежнасць да іншай партыі ці беспартыйнасць з’яўляецца прыкметным выключэннем у радах Кангрэса. Прыналежнасць да партыі не прадугледжана афіцыйным законам і па факце з’яўляецца палітычнай традыцыяй.

Агульныя звесткі: сутнасць амерыканскага парламента

[правіць | правіць зыходнік]

Артыкул I, раздзел 1 Канстытуцыі ЗША 1787 года абвяшчае: «Усе заканадаўчыя паўнамоцтвы, сапраўдным устаноўленыя, належаць Кангрэсу Злучаных Штатаў, які складаецца з Сената і Палаты прадстаўнікоў»[4]. Палата прадстаўнікоў і Сенат — раўнапраўныя партнёры ў заканадаўчым працэсе. Удзел і згода абедзвюх палат неабходны для яго паспяховай працы. Канстытуцыя надзяляе кожную палату асаблівымі, унікальнымі паўнамоцтвамі. Так, калі Сенат ратыфікуе міжнародныя дамовы і пагадненні і сцвярджае прызначэнні Прэзідэнтам службовых асоб выканаўчай улады, то Палата прадстаўнікоў ініцыюе разгляд законаў, злучаных з паступленнем дзяржаўных прыбыткаў[4].

Палата прадстаўнікоў ініцыюе разгляд імпічменту службовай асобе, Сенат — выносіць рашэнне па ім[5]. Для таго, каб адхіліць любую службовую асобу (аж да Прэзідэнта ЗША) ад пасады, Сенату неабходна набраць ⅔ галасоў пры галасаванні за імпічмент[5].

Кангрэсам таксама ў Амерыцы традыцыйна абазначаюць канкрэтны тэрмін паўнамоцтваў палат аднаго склікання. Такі тэрмін складае 2 гады: цяперашні, 119-ы Кангрэс пачаў працу 3 студзеня 2025 года і завершыць яе 3 студзеня 2027 года. З часу прыняцця Дваццатай папраўкі да Канстытуцыі 23 студзеня 1933 года паўнамоцтвы Кангрэса пачынаюцца і заканчваюцца апоўдні 3 студзеня ў кожны няцотны год па парадку. Традыцыйна дэпутаты Сената называюцца сенатарамі, дэпутаты Палаты прадстаўнікоў — прадстаўнікамі, кангрэсменамі (для мужчын) або кангрэсвумен (для жанчын).

Навуковец, даследчык і былы кангрэсмен ад Дэмакратычнай партыі Лі Гамільтан лічыць, што «гістарычнай місіяй Кангрэса было адстойваць свабоду»[6], ён пачытае яго «рухаючай сілай амерыканскага ўрада» і «відавочна ўстойлівым інстытутам»[7]. З пункту гледжання падобнага роду даследчыкаў, Кангрэс — «сэрца і душа амерыканскай дэмакратыі»[8], хаця заканадаўцы рэдка дасягаюць такога ўзроўню прызнання або прэстыжу, які выпадае на долю прэзідэнтаў або суддзяў Вярхоўнага суда. Хтосьці з даследчыкаў назваў кангрэсменаў «зданямі амерыканскага гістарычнага ўяўлення»[8]. Многія адзначаюць актыўную ролю Кангрэса ў вызначэнні ўрадавай палітыкі і яго незвычайную адчувальнасць да грамадскай думкі[8]. Вось, як апісваюць Кангрэс Сміт, Робертс і В’елен:

Кангрэс з’яўляецца адлюстраваннем усіх нашых моцных і слабых бакоў. Ён адлюстроўвае нашу рэгіянальную ідыясінкразію, нашы этнічныя, рэлігійныя і расавыя адрозненні, асаблівасці сістэмы падзелу працы, нарэшце, усе адценні грамадскай думкі на ўсё — ад цаны вайны да вайны за каштоўнасці. Кангрэс з’яўляецца найбольш прадстаўнічым урадавым органам… У сутнасці, Кангрэс прызначаны для таго, каб прыміраць адзін з адным усю шматлікасць нашых пунктаў гледжання на найбольш істотныя праблемы сучаснай публічнай палітыкі.

— [6]

Кангрэс зазнае пастаянныя змены[9]. У цяперашні час у Палаце прадстаўнікоў дамінуюць прадстаўнікі Амерыканскага Поўдня і Захаду, што адпавядае дэмаграфічным зменам у краіне ў бок павышэння долі жанчын і меншасцяў (адпаведна, і ў Палаце прадстаўнікоў становіцца больш жанчын і меншасцяў)[9]. У той час, як баланс сярод розных частак урада працягвае мяняцца, унутраную структуру Кангрэса немагчыма да канца зразумець па-за яго ўзаемадзеяннем з так званымі «інстытутамі-пасрэднікамі» — палітычнымі партыямі, грамадскімі аб’яднаннямі, групамі інтарэсаў і СМІ[8].

Кангрэс ЗША выконвае дзве розныя, але перасечныя функцыі: мясцовае прадстаўніцтва на федэральным узроўні праз абіраных па выбарчых акругах Кангрэса прадстаўнікоў і агульнае прадстаўніцтва штатаў як суб’ектаў федэрацыі на федэральным узроўні праз сенатараў.

Гістарычныя архівы Палаты прадстаўнікоў і Сената захоўваюцца ў Цэнтры заканадаўчых архіваў (Center for Legislative Archives), які ўваходзіць у структуру Нацыянальнага ўпраўлення архіваў і дакументацыі[10].

Кангрэс напрамую кіруе сталічнай акругай Калумбія — месцазнаходжаннем органаў федэральнай улады ЗША. Пры гэтым самі жыхары сталічнай акругі не абіраюць членаў Кангрэса, а толькі маюць дэлегата без права голасу ў Палаце прадстаўнікоў.

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

Палітолаг Джуліян Э. Зелізер[en] вылучыў чатыры асноўныя перыяды ў гісторыі Кангрэса ЗША, якія ў значнай ступені перакрываюцца адзін з адным: перыяд станаўлення (1780-я-1820-я), перыяд партыйнай барацьбы (1830-я-1900-я), перыяд панавання камітэтаў (1910-я-1960-я) і сучасны перыяд (з 1970-х гадоў да нашых дзён)[11].

Гістарычныя дыяграмы (1855—2027 гадоў) размеркавання партыйнай улады ў Сенаце (зверху), на пасадзе прэзідэнта (сярэдняя паласа) і ў Палаце прадстаўнікоў (знізу). Сінім пазначаны гады праўлення дэмакратаў, а чырвоным — рэспубліканцаў.

18-е стагоддзе

[правіць | правіць зыходнік]
Карціна Говарда Чэндлера Крысці 1940 года «Сцэна падпісання Канстытуцыі Злучаных Штатаў» адлюстроўвае Джорджа Вашынгтона, які старшынюе на гістарычнай падзеі — падпісанні Канстытуцыі ЗША.

Першы Кантынентальны Кангрэс сабраў у 1774 годзе ў Філадэльфіі прадстаўнікоў 12 з Трынаццаці калоній[12]. 4 ліпеня 1776 года Другі Кантынентальны Кангрэс прыняў Дэкларацыю незалежнасці, назваўшы новую дзяржаву «Злучанымі Штатамі Амерыкі» (англ.: United States of America). У 1781 годзе былі прыняты Артыкулы Канфедэрацыі, якія заснавалі Кангрэс Канфедэрацыі — аднапалатны орган з роўным прадстаўніцтвам штатаў, у якім кожны штат меў права вета на большасць рашэнняў. Кангрэс валодаў выканаўчай, але не заканадаўчай уладай, а федэральная судовая сістэма была абмежавана марскім правам[13] і не мела паўнамоцтваў збіраць падаткі, рэгуляваць гандаль або забяспечваць выкананне законаў[14][15].

Неэфектыўнасць першага ўрада ЗША прывяла да склікання канстытуцыйнага канвента ў 1787 годзе, на якім было прапанавана перагледзець Канстытуцыю і стварыць двухпалатны Кангрэс[16]. Малыя штаты патрабавалі роўнага прадстаўніцтва, а буйныя — прапарцыйнага[17]. Двухпалатны парламент добра зарэкамендаваў сябе ва ўрадах штатаў[18]. У выніку быў прыняты ўзаемавыгадны план, так званы «Канектыкутскій кампраміс», паводле якога прадстаўніцтва ў адной палаце вызначалася па колькасці насельніцтва (каб дагадзіць буйным штатам), а ў другой — кожны штат атрымліваў роўнае прадстаўніцтва з двух сенатараў (што адпавядала інтарэсам малых штатаў)[9][19]. Ратыфікаваная Канстытуцыя стварыла федэратыўную сістэму, дзе грамадзянін падпарадкоўваецца адначасова ўлады штата і федэральнага ўрада[20][21][22]. Для прадухілення злоўжывання ўладай кожная галіна ўлады — выканаўчая, заканадаўчая і судовая — валодала асобнай сферай паўнамоцтваў і мела магчымасць ураўнаважваць іншыя галіны ўлады ў адпаведнасці з прынцыпам раздзялення ўлад[5]. Напрыклад, заканадаўчая ўлада размяркоўвалася па дзвюх палатах[23]. Новы ўрад пачаў працу ў 1789 годзе[5][24].

У першыя гады існавання новай дзяржавы Федэралісты і Антыфедэралісты змагаліся за палітычны ўплыў, што прывяло да фармавання першых палітычных партый. З прыняццем Канстытуцыі і Біля пра правы рух Антыфедэралістаў аслабеў. Некаторыя актывісты далучыліся да Антыадміністрацыйнай партыі, якую заснавалі Джэймс Мэдысан і Томас Джэферсан каля 1790—1791 гадоў для супрацьдзеяння палітыцы міністра фінансаў Аляксандра Гамільтана. Неўзабаве гэтая партыя пераўтварылася ў Дэмакратычную-рэспубліканскую партыю (таксама вядомую як Джэферсанаўская рэспубліканская партыя)[25], паклаўшы пачатак эпосе Першай партыйнай сістэмы.

19-е стагоддзе

[правіць | правіць зыходнік]
У 1868 годзе гэты камітэт прадстаўнікоў выступаў у ролі абвінавачання на імпічменце прэзідэнта Эндру Джонсана, аднак Сенат апраўдаў яго.

Абранне Томаса Джэферсана прэзідэнтам у 1800 годзе стала важнай гістарычнай падзеяй, якая прадэманстравала магчымасць мірнай перадачы ўлады ў ЗША. Адначасова з гэтым, рашэнне Вярхоўнага Суда па справе «Марберы супраць Мэдысана» ў 1803 годзе, вынесенае пад кіраўніцтвам Джона Маршала, значна ўмацавала пазіцыі судовай улады, падаўшы ёй права адмяняць супярэчныя Канстытуцыі законы, прынятыя Кангрэсам[26][27].

Грамадзянская вайна 1861—1865 гадоў прывяла да адмены рабства і аб’яднала нацыю пад уладай федэральнага ўрада, аднак прыслабіла пазіцыі правоў асобных штатаў. У часы Пазалочанага веку 1877—1901 гадоў Рэспубліканская партыя дамінавала ў Кангрэсе. Тым часам лабісты сталі вельмі ўплывовымі, асабліва падчас прэзідэнцтва Уліса Гранта, калі яны актыўна дамагаліся субсідый для чыгунак і высокіх пошлін на поўсць[28]. Іміграцыя і высокія паказчыкі нараджальнасці садзейнічалі хуткаму росту насельніцтва краіны. Эра прагрэсівізму была адзначана моцным уплывам партый у Кангрэсе і патрабаваннямі рэформ; некаторыя рэфарматары абвінавачвалі лабістаў у карумпаванні палітыкі[29]. Пазіцыя Спікера Палаты прадстаўнікоў значна ўзмацнілася пад кіраўніцтвам такіх лідэраў, як Томас Рыд у 1890 годзе і Джозэф Герні Кэнан.

20-е стагоддзе

[правіць | правіць зыходнік]
Кангрэс ЗША, к. 1915

Да пачатку 20 стагоддзя партыі і іхнія лідэры сталі галоўнымі постацямі, вызначальнымі працу Сената[30]. Сістэма старшынства, пры якой дасведчаныя кангрэсмены атрымлівалі больш улады, стымулявала палітыкаў абедзвюх партый імкнуцца да працяглага знаходжання на сваіх пасадах. Старшыні Камітэта захоўвалі свой уплыў у абедзвюх палатах да рэформаў 1970-х гадоў[31].

Важныя змены закранулі структуру Кангрэса. 8 красавіка 1913 года была прынята 17-я папраўка, згодна з якой сенатараў сталі абіраць напрамую, а не праз заканадаўчыя сходы штатаў[19]. Вярхоўны Суд таксама пашырыў паўнамоцтвы Кангрэса ў галіне рэгулявання эканомікі, абапіраючыся на палажэнні Канстытуцыі пра гандаль паміж штатамі[32]. Прамыя выбары сенатараў зрабілі іх больш падсправаздачнымі выбаршчыкам, скараціўшы розніцу паміж Сенатам і Палатай прадстаўнікоў[33]. Акрамя таго, 20-я папраўка абмежавала ўплыў так званых «кульгавых качак», у гэтым выпадку — кангрэсменаў, якія прайгралі на выбарах або сыходзяць у адстаўку і ўжо не нясуць палітычнай адказнасці перад выбаршчыкамі[34].

Вялікая дэпрэсія 1930-х гадоў прывяла да ўлады прэзідэнта Франкліна Рузвельта, да моцнага кантролю дэмакратаў[35] і гістарычнага развароту да палітыкі «Новага курсу». Абранне Рузвельта ў 1932 годзе азнаменавала сабой зрух улады ў бок выканаўчай галіны. Многія ініцыятывы «Новага курсу» зыходзілі непасрэдна з Белага дома, мінаючы Кангрэс[36]. Рузвельт актыўна прасоўваў свае бачанні, накіроўваючы сваіх людзей у дружалюбныя камітэты Сената (гэтая практыка была спынена з прыняццем Закона пра рэарганізацыю заканадаўчай улады ў 1946 годзе)[37]. Дэмакратычная партыя шмат гадоў кантралявала абедзве палаты Кангрэса[38][39][40]. У гэты перыяд рэспубліканцы і кансерватыўныя паўднёвыя дэмакраты[41] заснавалі Кансерватыўную кааліцыю[40][42]. Падчас Другой сусветнай вайны дэмакраты таксама захоўвалі кантроль над Кангрэсам[43][44]. У пасляваенны час Кангрэс сутыкнуўся з праблемамі эфектыўнасці, часткова праз скарачэнне колькасці пастаянных камітэтаў[45]. Паўднёвыя дэмакраты сталі ўплывовай сілай, хаця палітычная ўлада далей чаргавалася паміж рэспубліканцамі і дэмакратамі. Новыя складаныя задачы, такія як засваенне космасу ці ядзерная энергетыка, патрабавалі новых ведаў і досведу[45]. Сенатар Джозеф Мак-Карці скарыстаўся страхам перад камунізмам падчас «другой чырвонай хвалі» і правёў серыю тэлеперадач[46][47]. У 1960 годзе перамогу на выбарах атрымаў дэмакрат Джон Кенэдзі, і дэмакраты зноў сталі дамінаваць у Кангрэсе, кантралюючы абедзве палаты да 1980 года і захоўваючы большасць у Палаце прадстаўнікоў да 1994 года[48].

Кангрэс прыняў праграму прэзідэнта Ліндана Джонсана «Вялікае грамадства», накіраваную на барацьбу з беднасцю і голадам. Вір падзей, звязаных з Уотэргейцкім скандалам, істотна актывізаваў Кангрэс, які запачаткаваў расследаванне злоўжыванняў з боку прэзідэнта. На думку палітолага Бруса Дж. Шульмана, гэты скандал «істотна змяніў» узаемаадносіны галін улады[49]. Партыйнае дужанне абвастрылася, асабліва пасля 1994 гады. Адзін з аналітыкаў лічыць, што гэта звязана з невялікай перавагай адной з партый у Кангрэсе, праз што нефармальныя кантакты паміж апанентамі сталі радзей[8]. Кангрэс стаў актыўна адстойваць свае паўнамоцтвы[36][50]. Лабіраванне стала важным чыннікам насуперак Закону пра федэральныя выбарчыя кампаніі[en] 1971 году. Камітэты палітычных дзеянняў (PAC, англ.: political action committee) маглі аказваць значную фінансавую падтрымку кандыдатам у Кангрэс, выкарыстоўваючы так званыя «мяккія грошы»[51]. Хоць гэтыя сродкі не ішлі напрамую на выбарчыя кампаніі, яны часта дапамагалі кандыдатам дабіцца поспеху і перавыбрацца[51]. Закон пра рэформу двухпартыйнай выбарчай кампаніі[en] 2002 года абмежаваў выбарчыя ўнёскі, не закрануўшы пры гэтым «мяккія грошы»[52]. Па меркаванні адной крыніцы, законы 1974 года, прынятыя пасля Ўотэргейта, закліканыя абмежаваць «уплыў багатых фундатараў і пакласці канец подкупу», наадварот, «легалізавалі PAC», паколькі дазволілі асобным асобам аб’ядноўвацца ў падтрымцы кандыдатаў[53].

Памятныя манеты ў гонар 200-годдзя Кангрэса ў 1989 годзе.

За 1974—1984 гады колькасць камітэтаў палітычных дзеянняў (PAC) рэзка ўзрасла — з 608 да 3803, а аб’ём іхніх ахвяраванняў павялічыўся з 12,5 мільёнаў долараў да 120 мільёнаў долараў[53][54][55], што выклікала занепакоенасць наконт іхняга ўплыву на Кангрэс[56][57]. У 2009 годзе існавала ўжо 4600 такіх камітэтаў[58], якія прадстаўляюць інтарэсы розных груп, ад бізнэсу і прафсаюзаў да юрыстаў[en], электрыкаў[en] і рыэлтараў[en][59]. Аналіз паказаў, што ў перыяд з 2007 па 2008 год 175 чальцоў Кангрэса атрымалі палову ці больш сваіх выбарчых унёскаў ад PAC[58][60][61].

З 1970 па 2009 гады Палата прадстаўнікоў пашырала склад сваіх дэлегатаў, надзяляючы іх дадатковымі паўнамоцтвамі і прывілеямі для прадстаўлення інтарэсаў грамадзян ЗША, якія пражываюць на няштатных тэрыторыях. Першым крокам стала прадастаўленне ў 1970 годзе прадстаўніку Пуэрта-Рыка[en] права ўдзельнічаць у працы камітэтаў. Затым, у 1971 і 1972 гадах, з’явіліся дэлегаты ад акругі Калумбія, Амерыканскіх Віргінскіх астравоў і Гуама[en]. У 1978 годзе да іх далучыўся прадстаўнік Амерыканскага Самоа.

21-е стагоддзе

[правіць | правіць зыходнік]

На рубяжы тысячагоддзяў роля СМІ ў рабоце Кангрэса значна ўзрасла[62]. На думку аналітыка Майкла Шудсана, павышаная публічнасць аслабіла ўплыў палітычных партый, а асобныя кангрэсмены атрымалі больш магчымасцей уплываць на рашэнні[62]. Норман Орнсцін адзначаў, што СМІ сталі больш увагі надаваць негатыўным і сенсацыйным падзеям у Кангрэсе, назваўшы гэта «таблаідызацыяй» асвятлення[9]. Многія адзначалі, што палітыкаў вымушаюць умяшчаць свае пазіцыі ў кароткія гукавыя ролікі[63]. У 2013 годзе Кангрэс быў названы ў адным з дакладаў непрадуктыўным, паралізаваным і «рэкардсменам па бясплоднасці»[64]. У кастрычніку таго ж года праз няздольнасць Кангрэса дасягнуць кампрамісу ўрад быў закрыты на некалькі тыдняў, а краіна аказалася на мяжы дэфолту. 60 % насельніцтва заявілі, што «звольнілі б кожнага члена Кангрэса», уключаючы свайго прадстаўніка[65]. Паводле адной са справаздач, Кангрэс стаў «найбольшай пагрозай для эканомікі ЗША» праз іхняе балансаванне на грані, «пастаянныя бюджэтныя крызісы» і «бессэнсоўныя скарачэнні выдаткаў», што прывяло да запаволення эканомікі і захавання беспрацоўя на ўзроўні да двух мільёнаў чалавек[66]. Узровень грамадскай незадаволенасці працай Кангрэса пастаянна ўзрастае[65], а яго рэйтынг адабрэння вельмі нізкі[67][68], дасягнуўшы ў кастрычніку 2013 года адзнакі ў 5 %[69].

Захоп Капітолія прыхільнікамі прэзідэнта Трампа, 2021 год.

У 2009 годзе Кангрэс зацвердзіў прыняцце яшчэ аднаго дэлегата, ад Паўночных Марыянскіх астравоў. Такім чынам, шэсць чальцоў Кангрэса ад няштатных тэрыторый валодаюць правам голасу на пленарных пасяджаннях, могуць уносіць законапраекты і рэзалюцыі. Яны ўдзельнічаюць у галасаванні на пасяджэннях пастаянных і спецыяльных камітэтаў, партыйных сходах і сумесных канферэнцыях з Сенатам. Маюць офісы на Капіталійскім узгорку, штат супрацоўнікаў і магчымасць двойчы за год прызначаць кандыдатаў у ваенныя акадэміі. Хаця паводле закону яны могуць галасаваць на некаторых пасяджэннях Палаты прадстаўнікоў, на практыцы гэта права зараз не прымяняецца[70].

6 студзеня 2021 года ў будынку Капітолія праходзіла пасяджанне Кангрэса для зацвярджэння перамогі Джо Байдэна на прэзідэнцкіх выбарах. Аднак, прыхільнікі пераможанага прэзідэнта Дональда Трампа ўварваліся ў будынак і ўчынілі беспарадкі. Пасяджанне Кангрэса было датэрмінова перапынена, а кангрэсмены эвакуіраваны. Прыхільнікі Трампа некаторы час утрымлівалі Капітолій, але ў выніку былі выцесненыя паліцыяй. Гэта было першае сілавое ўварванне ў будынак Кангрэса са дня спалення Вашынгтона брытанскімі войскамі падчас вайны 1812—1814 гадоў[71].

Жанчыны ў Кангрэсе

[правіць | правіць зыходнік]

Да пачатку 20-га стагоддзя розныя сацыяльныя і структурныя бар’еры перашкаджалі жанчынам займаць месцы ў Кангрэсе. Традыцыйныя ўяўленні пра ролю жанчыны ў сям’і і адсутнасць выбарчых правоў пазбаўлялі іх магчымасці балатавацца на дзяржаўныя пасады і займаць іх. Двухпартыйная сістэма і адсутнасць абмежаванняў па тэрмінах знаходжання на пасадзе садзейнічалі ўмацаванню пазіцый белых мужчын-палітыкаў (акрамя палавой у амерыканскім грамадстве правіла таксама расавая сегрэгацыя). У выніку найбольш даступным шляхам для белых жанчын у Кангрэс станавілася «спадчыннасць праз удаўство[en]», калі жанчына часова займала месца свайго памерлага мужа[72].

Напрыканцы 20-га стагоддзя жанчыны-кандыдаты пачалі дабівацца істотных поспехаў у пранікненні ў Кангрэс. Гэтаму садзейнічалі новыя механізмы палітычнай падтрымкі і рост грамадскай увагі да недастатковай прадстаўленасці жанчын у заканадаўчых органах[73]. Да пачатку фемінісцкага руху «другой хвалі» жанчыны рэдка атрымлівалі падтрымку і фінансаванне для сваіх выбарчых кампаній. Аднак з 1970-х гадоў сталі з’яўляцца донары і камітэты палітычных дзеянняў, такія як «EMILY’s List», якія аказвалі фінансавую і арганізацыйную падтрымку жанчынам, якія жадалі балатавацца на палітычныя пасады. Такія знакавыя падзеі, як зацвярджэнне Кларэнса Томаса на пасаду суддзі Вярхоўнага Суда (першы афраамерыканец на падобнай пасадзе) і прэзідэнцкія выбары 2016 года з Хілары Клінтан (першая жанчына-кандыдат у прэзідэнты), сталі магутным стымулам для жанчын-кандыдатаў, што прывяло да з’яўлення феномену «года жанчыны»[74] і абранню кааліцыі «Каманда» (англ.: The Squad) з прагрэсіўных жанчын-палітыкаў у Палаце прадстаўнікоў[75].

Жанчыны каляровага насельніцтва сутыкаліся з дадатковымі бар’ерамі, якія яшчэ больш абцяжарвалі іхняе абранне ў Кангрэс. Законы Джыма Кроў, абмежаванні выбарчых правоў і іншыя формы структурнага расізму практычна выключалі магчымасць абрання жанчын каляровага насельніцтва ў Кангрэс да 1965 года. Аднак прыняцце Закона пра выбарчыя правы і адмена расава дыскрымінацыйных законаў у 1960-х гадах адкрылі шлях у Кангрэс для чарнаскурых жанчын, азіятак, лацінаамерыканак і іншых жанчын нееўрапейскага паходжання[76].

Пэўная расавая палярызацыя на выбарах, расавыя стэрэатыпы і недастатковая інстытуцыйная падтрымка па-ранейшаму перашкаджаюць жанчынам каляровага насельніцтва дабівацца такіх жа поспехаў у пранікненні ў Кангрэс, як белыя кандыдаткі. Выбары ў Сенат, якія патрабуюць перамогі ў выбарчых акругах па ўсім штаце, аказаліся асабліва цяжкімі для каляровых жанчын[77]. У 1993 годзе Кэрал Мозлі-Браўн стала першай каляровай жанчынай, абранай у Сенат ЗША. Наступнай стала Мэйзі Хірона, якая перамагла на выбарах 2013 года.

У 2021 годзе Камала Харыс стала першай жанчынай, першым афраамерыканцам і першым амерыканцам індыйскага паходжання, якая заняла пасаду віцэ-прэзідэнта ЗША. У адпаведнасці са сваімі канстытуцыйнымі абавязкамі, яна таксама стала прэзідэнтам Сената.

Структура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Палата прадстаўнікоў налічвае 435 членаў, якія ўдзельнічаюць у галасаванні, кожны з якіх уяўляе свой выбарчую акругу і пераабіраецца раз у два гады. Месцы ў палаце прадстаўнікоў размяркоўваюцца сярод штатаў на аснове колькасці насельніцтва.
  • Сенат складаецца з 100 членаў, якія працуюць шасцігадовы тэрмін. Кожны штат мае двух сенатараў, незалежна ад насельніцтва. Раз у два гады, прыкладна адна трэць Сената пераабіраецца.

Гл. таксама

[правіць | правіць зыходнік]

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Global Research Identifier Database — 2015. Праверана 7 чэрвеня 2020.
  2. ↑ а б в United States. Congress // Union List of Artist Names Праверана 26 верасня 2021.
  3. ↑ Membership of the 116th Congress: A Profile. Congressional Research Service. — «Congress is composed of 541 individuals from the 50 states, the District of Columbia, Guam, the U.S. Virgin Islands, American Samoa, the Northern Mariana Islands, and Puerto Rico.»  Архівавана з першакрыніцы 14 студзеня 2021. Праверана March 5, 2020.
  4. ↑ а б Конституция Соединенных Штатов Америки 1787 г. (руск.). Исторический факультет МГУ им. М. В. Ломоносова. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2022. Праверана 19 ліпеня 2022.
  5. ↑ а б в г John V. Sullivan. How Our Laws Are Made. U.S. House of Representatives (24 ліпеня 2007). Архівавана з першакрыніцы 5 траўня 2020. Праверана 27 лістапада 2016.
  6. ↑ а б Lee H. Hamilton. How Congress Works and Why You Should Care. — Bloomington: Indiana University Press, 2004.
  7. ↑ Steven S. Smith, Jason M. Roberts, Ryan J. Vander Wielen. The American Congress (4th edition). — Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
  8. ↑ а б в г д Julian E. Zelizer; Joanne Barrie Freeman; Jack N. Rakove; Alan Taylor, рэд-ры (2004). "The American Congress: The Building of Democracy". Houghton Mifflin Company. pp. xiii–xiv. ISBN 0-618-17906-2. Архівавана з арыгінала 19 кастрычніка 2017. Праверана 11 верасня 2010.
  9. ↑ а б в г Steven S. Smith; Jason M. Roberts; Ryan J. Vander Wielen (2006). "The American Congress (Fourth Edition)". Cambridge University Press. ISBN 9781139446990. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 11 верасня 2010.
  10. ↑ Information about the Archives of the United States Senate. U.S. Senate. Архівавана з першакрыніцы 6 студзеня 2014. Праверана January 6, 2014.
  11. ↑ Eric Patashnik (2004). Julian E. Zelizer (рэд.). "The American Congress: The Building of Democracy". Houghton Mifflin Company. ISBN 0-618-17906-2. Архівавана з арыгінала 19 кастрычніка 2017. Праверана 11 верасня 2010.
  12. ↑ Thomas Paine (1982). Kramnick, Isaac (рэд.). Common Sense. Penguin Classics. p. 21.
  13. ↑ "References about weaknesses of the Articles of Confederation".*Pauline Maier (book reviewer) (November 18, 2007). "History – The Framers' Real Motives (book review) Unruly Americans and the Origins of the Constitution book by Woody Holton". The Washington Post. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 10 кастрычніка 2009.*The Constitution and the Idea of Compromise. PBS (10 кастрычніка 2009). Архівавана з першакрыніцы 14 студзеня 2021. Праверана 10 кастрычніка 2009.*Alexander Hamilton (1788). "Federalist No. 15 – The Insufficiency of the Present Confederation to Preserve the Union". FoundingFathers.info. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 10 кастрычніка 2009.
  14. ↑ English (2003), pp. 5-6.
  15. ↑ Collier (1986), p. 5.
  16. ↑ James Madison (1787). "James Madison and the Federal Constitutional Convention of 1787 – Engendering a National Government". The Library of Congress – American memory. Архівавана з арыгінала 4 траўня 2015. Праверана 10 кастрычніка 2009.
  17. ↑ "The Founding Fathers: New Jersey". The Charters of Freedom. October 10, 2009. Архівавана з арыгінала 9 кастрычніка 2016. Праверана 10 кастрычніка 2009.
  18. ↑ "The Presidency: Vetoes". Time. March 9, 1931. Архівавана з арыгінала 12 жніўня 2013. Праверана 11 верасня 2010.
  19. ↑ а б David E. Kyvig (2004). Julian E. Zelizer (рэд.). "The American Congress: The Building of Democracy". Houghton Mifflin Company. p. 362. ISBN 0-618-17906-2. Архівавана з арыгінала 19 кастрычніка 2017. Праверана 11 верасня 2010.
  20. ↑ David B. Rivkin Jr. & Lee A. Casey (August 22, 2009). "Illegal Health Reform". The Washington Post. Архівавана з арыгінала 29 кастрычніка 2020. Праверана 10 кастрычніка 2009.
  21. ↑ Founding Fathers via FindLaw. U.S. Constitution: Article I (section 8 paragraph 3) – Article Text – Annotations. FindLaw (1787). Архівавана з першакрыніцы 12 лютага 2010. Праверана 10 кастрычніка 2009.
  22. ↑ English (2003), p. 7.
  23. ↑ English (2003), p. 8.
  24. ↑ The Convention Timeline. U.S. Constitution Online (10 кастрычніка 2009). Архівавана з першакрыніцы 14 студзеня 2021. Праверана 10 кастрычніка 2009.
  25. ↑ Джэймс Мэдысан Томасу Джэферсану, 2 сакавіка 1794 г. Архівавана 14 лістапада 2017 года.

    Я бачыў у газеце ўчорашняга вечара, што нават у Нью-Ёрку адбыўся народны збор па скліканні Рэспубліканскай партыі і што прызначаны камітэт для далейшай працы.


    Томас Джэферсан прэзідэнту Вашынгтону, 23 траўня 1792 г. Архівавана 14 студзеня 2021.

    Рэспубліканская партыя, якая жадае захаваць урад у яго цяперашнім выглядзе, менш шматлікая. Яна становіцца яшчэ менш шматлікай нават пры аб’яднанні з двума, трыма ці паўтузінам антыфедэралістаў. …
  26. ↑ Chemerinsky, Erwin (2015). Constitutional Law: Principles and Policies (5th ed.). New York: Wolters Kluwer. p. 37. ISBN 978-1-4548-4947-6.
  27. ↑ Van Alstyne, William (1969). "A Critical Guide to Marbury v. Madison". Duke Law Journal. 18 (1): 1. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 24 лістапада 2018.
  28. ↑ Margaret S. Thompson, The «Spider Web»: Congress and Lobbying in the Age of Grant (1985)
  29. ↑ Elisabeth S. Clemens, The People’s Lobby: Organizational Innovation and the Rise of Interest-Group Politics in the United States, 1890—1925 (1997)
  30. ↑ Davidson, Roger H.; Oleszek, Walter J.; Lee, Frances E.; Schickler, Eric; Curry, James M. (2022). Congress and Its Members [English] (18th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage CQ Press. pp. 161–162. ISBN 9781071836859.{{cite book}}: Папярэджанні CS1: невядомая мова (спасылка)
  31. ↑ Fromkin, Lauren. Cleaning Up House: Reforms to Empower U.S. House Committees. Bipartisan Policy (15 лютага 2024). Праверана 17 траўня 2024.
  32. ↑ David B. Rivkin Jr. & Lee A. Casey (August 22, 2009). "Illegal Health Reform". The Washington Post. Архівавана з арыгінала October 29, 2020. Праверана September 28, 2009.
  33. ↑ Steven S. Smith; Jason M. Roberts; Ryan J. Vander Wielen (2006). "The American Congress (Fourth Edition)". Cambridge University Press. p. 38. ISBN 9781139446990. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 11 верасня 2010.
  34. ↑ David E. Kyvig (2004). Julian E. Zelizer (рэд.). "The American Congress: The Building of Democracy". Houghton Mifflin Company. ISBN 0-618-17906-2. Архівавана з арыгінала 19 кастрычніка 2017. Праверана 11 верасня 2010.
  35. ↑ "The Congress: 72nd Made". Time. November 17, 1930. Архівавана з арыгінала 30 верасня 2008. Праверана 5 кастрычніка 2010.
  36. ↑ а б English (2003), p. 14.
  37. ↑ Farley, Bill (January 25, 2021). "Blending Powers: Hamilton, FDR, and the Backlash That Shaped Modern Congress". Journal of Policy History(англ.). 33 (1): 60–92. doi:10.1017/S089803062000024X. ISSN 0898-0306. S2CID 231694131. Архівавана з арыгінала 4 лістапада 2021. Праверана 2 сакавіка 2021.
  38. ↑ "The Congress: Democratic Senate". Time. November 14, 1932. Архівавана з арыгінала 27 кастрычніка 2010. Праверана 10 кастрычніка 2010.
  39. ↑ "Political Notes: Democratic Drift". Time. November 16, 1936. Архівавана з арыгінала 15 снежня 2008. Праверана 10 кастрычніка 2010.
  40. ↑ а б "The Congress: The 76th". Time. November 21, 1938. Архівавана з арыгінала 26 жніўня 2010. Праверана 10 кастрычніка 2010.
  41. ↑ "The Vice Presidency: Undeclared War". Time. March 20, 1939. Архівавана з арыгінала 29 красавіка 2011. Праверана 10 кастрычніка 2010.
  42. ↑ "Congress: New Houses". Time. November 11, 1940. Архівавана з арыгінала 14 кастрычніка 2010. Праверана 10 кастрычніка 2010.
  43. ↑ "Before the G.O.P. Lay a Forked Road". Time. November 16, 1942. Архівавана з арыгінала 14 кастрычніка 2010. Праверана 10 кастрычніка 2010.
  44. ↑ "Business & Finance: Turn of the Tide". Time. November 16, 1942. Архівавана з арыгінала 14 кастрычніка 2010. Праверана 10 кастрычніка 2010.
  45. ↑ а б "The Congress: Effort toward Efficiency". Time. May 21, 1965. Архівавана з арыгінала 20 лютага 2008. Праверана 11 верасня 2010.
  46. ↑ "National Affairs: Judgments & Prophecies". Time. November 15, 1954. Архівавана з арыгінала 1 траўня 2011. Праверана 10 кастрычніка 2010.
  47. ↑ "The Congress: Ahead of the Wind". Time. November 17, 1958. Архівавана з арыгінала January 31, 2011. Праверана 10 кастрычніка 2010.
  48. ↑ Brownstein, Ronald. Why power in Congress is now so precarious | CNN Politics (англ.). CNN (20 чэрвеня 2023). — «

    …two decades of unbroken Democratic Senate control from 1961 to 1980 … Neither side lately has consistently reached the heights that Democrats did while they held unbroken control of the lower chamber from 1955 through 1994 when the party routinely won 250 seats or more.

    »  Праверана 17 мая 2024.
  49. ↑ Bruce J. Schulman (2004). Julian E. Zelizer (рэд.). "The American Congress: The Building of Democracy". Houghton Mifflin Company. p. 638. ISBN 0-618-17906-2. Архівавана з арыгінала 19 кастрычніка 2017. Праверана 11 верасня 2010.
  50. ↑ "The House: New Faces and New Strains". Time. November 18, 1974. Архівавана з арыгінала 22 снежня 2008.
  51. ↑ а б Steven S. Smith; Jason M. Roberts; Ryan J. Vander Wielen (2006). "The American Congress (Fourth Edition)". Cambridge University Press. p. 58. ISBN 9781139446990. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 11 верасня 2010.
  52. ↑ Nick Anderson (March 30, 2004). "Political Attack Ads Already Popping Up on the Web". Los Angeles Times. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 30 верасня 2009.
  53. ↑ а б Susan Tifft; Richard Homik; Hays Corey (August 20, 1984). "Taking an Ax to the PACs". Time. Архівавана з арыгінала 29 кастрычніка 2010. Праверана 2 кастрычніка 2009.
  54. ↑ Clymer, Adam (October 29, 1992). "Campaign spending in congress races soars to new high". The New York Times. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 2 кастрычніка 2009.
  55. ↑ Jeffrey H. Birnbaum (October 3, 2004). "Cost of Congressional Campaigns Skyrockets". The Washington Post. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 1 кастрычніка 2009.
  56. ↑ Richard E. Cohen (August 12, 1990). "PAC Paranoia: Congress Faces Campaign Spending – Politics: Hysteria was the operative word when legislators realized they could not return home without tougher campaign finance laws". Los Angeles Times. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 2 кастрычніка 2009.
  57. ↑ Walter Isaacson; Evan Thomas; other bureaus (October 25, 1982). "Running with the PACs". Time. Архівавана з арыгінала 29 красавіка 2011. Праверана 2 кастрычніка 2009.
  58. ↑ а б John Fritze (March 2, 2009). "PACs spent record $416M on federal election". USA Today. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 2 кастрычніка 2009.
  59. ↑ Thomas Frank (October 29, 2006). "Beer PAC aims to put Congress under influence". USA TODAY. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 2 кастрычніка 2009.
  60. ↑ Michael Isikoff & Dina Fine Maron (March 21, 2009). "Congress – Follow the Bailout Cash". Newsweek. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 2 кастрычніка 2009.
  61. ↑ Richard L. Berke (February 14, 1988). "Campaign Finance; Problems in the PAC's: Study Finds Frustration". The New York Times. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 2 кастрычніка 2009.
  62. ↑ а б Michael Schudson (2004). Julian E. Zelizer (рэд.). "The American Congress: The Building of Democracy". Houghton Mifflin Company. ISBN 0-618-17906-2. Архівавана з арыгінала 19 кастрычніка 2017. Праверана 11 верасня 2010.
  63. ↑ Steven S. Smith; Jason M. Roberts; Ryan J. Vander Wielen (2006). "The American Congress (Fourth Edition)". Cambridge University Press. p. 12. ISBN 9781139446990. Архівавана з арыгінала 14 студзеня 2021. Праверана 11 верасня 2010.
  64. ↑ Mark Murray, NBC News, June 30, 2013, Unproductive Congress: How stalemates became the norm in Washington DC Архівавана 14 студзеня 2021. Праверана 13 чэрвеня 2013.
  65. ↑ а б Domenico Montanaro, NBC News, October 10, 2013, NBC/WSJ poll: 60 percent say fire every member of Congress Архівавана 14 студзеня 2021. Праверана 10 кастрычніка 2013.

    … 60 percent of Americans … saying if they had the chance to vote to defeat and replace every single member of Congress, including their own representative, they would …
  66. ↑ Andy Sullivan of Reuters, NBC News, October 17, 2013, Washington: the biggest risk to U.S. economy Архівавана 14 студзеня 2021. Праверана 18 кастрычніка 2013.

    … the biggest risk to the world’s largest economy may be its own elected representatives … Down-to-the-wire budget and debt crises, indiscriminate spending cuts and a 16-day government shutdown …
  67. ↑ Wall Street Journal, Approval of Congress Matches All-Time Low Архівавана 14 студзеня 2021. Праверана 13 чэрвеня 2013.
  68. ↑ Carrie Dann, NBC News, Americans' faith in Congress lower than all major institutionsШаблон:Sndever Архівавана 14 студзеня 2021. Праверана 13 чэрвеня 2013.
  69. ↑ "White House: Republicans Will 'Do the Right Thing'". Voice of America. October 9, 2013. Архівавана з арыгінала 5 сакавіка 2016. Праверана 10 кастрычніка 2013.
  70. ↑ Palmer, Betsy. Delegates to the U.S. Congress: history and current status Архівавана 14 студзеня 2021., Congressional Research Service; U.S. House of Representatives, «The House Explained» Архівавана 11 лістапада 2017. Праверана 9 студзеня 2015.
  71. ↑ Ward, Matthew. The US Capitol has been stormed before – when British troops burned Washington in 1814. The Conversation (8 студзеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 7 красавіка 2021. Праверана 15 сакавіка 2021.
  72. ↑ Sanbonmatsu 2020, pp. 42–43.
  73. ↑ Sanbonmatsu 2020, p. 45.
  74. ↑ The 'Year of the Woman' goes global (англ.). CNN (9 лістапада 2018). Праверана 17 мая 2024.
  75. ↑ Sullivan, Kate. Here are the 4 congresswomen known as 'The Squad' targeted by Trump's racist tweets (англ.). CNN Politics (16 ліпеня 2019). Праверана 17 мая 2024.
  76. ↑ Sanbonmatsu 2020, pp. 44–45.
  77. ↑ Sanbonmatsu 2020, p. 42.

Бібліяграфія

[правіць | правіць зыходнік]