Карл Шварцшыльд

Карл Шварцшыльд
ням.: Karl Schwarzschild
Дата нараджэння	9 кастрычніка 1873(1873-10-09)[1][2]^[…]
Месца нараджэння	Франкфурт-на-Майне, Адміністрацыйная акруга Вісбадэн^[d], правінцыя Гесэн-Насау^[d], Каралеўства Прусія, Германскі рэйх[3]
Дата смерці	11 мая 1916(1916-05-11)[1][2]^[…] (42 гады)
Месца смерці	Патсдам, Патсдам^[d], правінцыя Брандэнбург, Каралеўства Прусія, Германскі рэйх[3]
Месца пахавання	Гётынгенскія гарадскія могілкі^[d]
Грамадзянства	Германская імперыя  Каралеўства Прусія
Жонка	Else Schwarzschild^[d]
Дзеці	Martin Schwarzschild^[d]
Род дзейнасці	фізік, астраном, астрафізік, выкладчык універсітэта, матэматык
Навуковая сфера	астраномія[4], фізіка, астрафізіка[4], тэорыя адноснасці[4] і квантавая механіка[4]
Месца працы	Гётынгенскі ўніверсітэт[5] Kuffner observatory^[d][5] Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна[5] Leibniz Institute for Astrophysics Potsdam^[d][5]
Альма-матар	Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна (1896) Універсітэт Страсбурга (1893) Lessing-Gymnasium^[d]
Навуковы кіраўнік	Hugo von Seeliger^[d][6]
Член у	Пруская акадэмія навук Леапальдзіна
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Карл Шва́рцшыльд (ням.: Karl Schwarzschild; 9 кастрычніка 1873, Франкфурт-на-Майне, Германія — 11 мая 1916) — нямецкі астраном і фізік. Член Берлінскай АН (1912).

Біяграфія

Скончыў Мюнхенскі ўніверсітэт. З 1901 прафесар Гётынгенскага ўніверсітэта і дырэктар абсерваторыі пры ўніверсітэце, з 1909 дырэктар Патсдамскай астрафізічнай абсерваторыі, з 1912 прафесар Берлінскага ўніверсітэта.

Навуковы ўклад

Навуковыя працы па зорнай астраноміі і астрафізіцы, агульнай тэорыі адноснасці, тэорыі гравітацыі, геаметрычнай оптыцы.

Заклаў асновы тэорыі зорных атмасфер і ўнутранай будовы зорак (1906). Склаў каталог фатаграфічных велічынь больш як 3500 зорак. Атрымаў агульныя ўраўненні зорнай статыстыкі (1910—1912). Упершыню знайшоў дакладнае рашэнне^[ru] ўраўнення Эйнштэйна для статычнага цэнтральна-сіметрычнага гравітацыйнага поля (1916). Прадказаў гравітацыйны калапс і вывеў формулу гравітацыйнага радыуса (Шварцшыльдаўскі радыус).

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
2. Karl Schwarzschild // Brockhaus Enzyklopädie
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
3. Шварцшильд Карл // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
4. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
5. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
6. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 9 жніўня 2018.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

Літаратура

• Шварцшыльд Карл // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17). — С. 401.
• Амбарцумян В. А. Карл Шварцшильд // Творцы науки о звездах… — Л., 1930. (руск.)