Карэйскі жывапіс

Залаты певень і курыца[ru]. XIX стагоддзе. Метраполітэн-музей, Нью-Ёрк
Павільён ля возера[ru]. Самачжэ, канец XVIII стагоддзя. Метраполітэн-музей, Нью-Ёрк

Карэйскі жывапіс — адзін з карэйскіх відаў мастацтваў. Характарызуецца разнастайнасцю жанраў і стыляў.

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

Гісторыя карэйскага жывапісу пачынаецца з насценных малюнкаў на сценах грабніц, створаных на працягу VI стагоддзя[1]. Прыкладна ў той жа час адным з першых, што аказалі ўплыў на жывапіс рэгіёна, стала мастацтва Кітая[2]. Многія карэйскія мастакі адправіліся ў Кітай для вывучэння стыляў і тэхнік жывапісу.

У перыяд Трохцарства Карэя складалася з трох асобных дзяржаў — Кагуро, Пэкчэ і Сілы, у кожнай з якіх развіўся свой унікальны стыль жывапісу[2]. Раннія карціны мастакоў Сілы саступалі па тэхніцы жывапісу Кагуро і Пэкчэ, але пры гэтым і былі больш мудрагелістымі і свабоднымі ў стылі[2]. Работы мастакоў з Пэкчэ не імкнуліся да рэалізму, аддаючы перавагу элегантнаму стылю. Творы з Кагуро часта адлюстроўвалі дынамічныя і актыўныя сюжэты, напрыклад, сцэны з тыграмі, што ратуюцца ад лучнікаў на конях[2]. Пасля аб’яднання трох дзяржаў на тэрыторыі выпрацаваўся адзіны унікальны стыль жывапісу, на які працягвалі аказваць уплыў адносіны з Кітаем[2].

У эпоху Каро (918—1392) жывапіс Карэі бурна развіваўся ў сувязі з тым, што многія мастакі былі з асяроддзя багатых арыстакратаў, таксама ў дзяржаве квітнеў будызм, што стварала патрэбу ў стварэнні розных вырабаў для рэлігійных цырымоній і карцін з будысцкімі матывамі[2]. Тады ж мастакі пачынаюць адлюстроўваць рэалістычныя сцэны, гэты кірунак атрымае развіццё пазней — у перыяд Часон[2].

У эпоху Часон (1392—1910) у карэйскай жывапісу адбылося мноства змен. Будысцкая культура перажыла заняпад, у сувязі з гэтым рэлігійныя сюжэты саступілі месца сцэнам з рэальнага жыцця. Працягваючы знаходзіцца пад уплывам мастацтва Кітая, карэйскія мастакі тым не менш, пачалі адыходзіць ад яго, распрацоўваючы ўласныя формы і стылі[2].. У краіну прыязджаюць хрысціянскія місіянеры, з’яўляюцца першыя еўрапейскія навуковыя працы[1]. Зараджаецца рух ‘’Сільхак’’, які грунтуецца на навучанні жывапісу на практыцы і назіраннях. З’яўляюцца творы з выявай сцэн з жыцця звычайных людзей; свой уласны стыль набываюць і карціны з раслінамі і жывёламі[2]. Майстрамі ў розныя стагоддзі эпохі сталі Ан Гён, Чон Сон, Кім Хандо, Сін Юн Бок, Авон.

Японскі каланіяльны перыяд (1910—1945) амаль знішчыў традыцыйны карэйскі жывапіс. У гэты час душыліся многія спрадвечна-карэйскія традыцыі, мова народа ў спробах асіміляцыі. Пасля вызвалення Карэі ў 1945 году традыцыі мясцовага мастацтва былі адроджаныя[2].

Дух гор, XIX стагоддзе. Бруклінскі музей, Нью-Ёрк

Традыцыйныя жанры і матывы

[правіць | правіць зыходнік]
Шаманізм і даасізм
  • Сімвалы даўгалецця: карціны з дзесяццю сімваламі даўгалецця і неўміручасці (сонца, аблокі, горы, вада, бамбук, сасна, журавель, алень, чарапаха, грыб); часта ўсе дзесяць могуць быць прадстаўлены ў адным творы[3].
  • Тыгры: адзін з распаўсюджаных матываў карэйскага народнага жывапісу[3]. У Карэі тыгр рэдка адлюстроўваўся злым і лютым, часцей — смешнай і часам дурной жывёлай[3].
  • Дух гор і кароль драконаў: сюжэты з легенды[3].
Будызм

Творы з рэлігійнай тэматыкай часта ствараліся для інтэр’ераў храмаў. Сюжэтамі маглі быць ілюстрацыі да сутры або партрэты манахаў[3].

Канфуцыянства

Сюжэты з папулярных прытчаў, сцэны з жыцця філосафаў[3].

Чхэкары[ru]

Літаральна — «кнігі і рэчы» (кар. 책거리, 冊巨里) — від нацюрморта, дзе пераважаюць кнігі[4]. Жанр пераважна развіваўся з другой паловы XVIII стагоддзя па першую палову XX стагоддзя[5].

Зноскі

  1. ↑ а б North Korean Painting (англ.).
  2. ↑ а б в г д е ё ж з і About Korean Paintings (англ.).
  3. ↑ а б в г д е Korean Culture and Information Service Mynistry of Culture (2010). Guide to Korean Culture. 13-13 Gwancheol-dong, Jongno-gu, Seul 110–111 Korea: Hollym International Corp. p. 206.{{cite book}}: Папярэджанні CS1: месца (спасылка)
  4. ↑ Korean Chaekgeori Paintings (англ.). The Met’s Heilbrunn Timeline of Art History. The Metropolitan Museum of Art. Праверана 30 November 2017.
  5. ↑ 책거리 (кар.). Encyclopedia of Korean Folk Culture. National Folk Museum of Korea. Праверана 30 November 2017.


commons: Карэйскі жывапіс на Вікісховішчы