Крушына

Крушына
Крушына ломкая (Frangula alnus)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Ружакветныя Сямейства:  Крушынавыя Трыба:  Rhamneae Род:  Крушына
Міжнародная навуковая назва
Frangula
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   500850 NCBI   106676 EOL   61036 GRIN   g:14588 IPNI   33448-1

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Крушына (значэнні).

Крушына^[1] (Frangula) — род кветкавых раслін сямейства крушынавых.

Батанічнае апісанне

Лістападныя, зрэдку вечназялёныя дрэвы і кусты. Лісце чаргаванае, простае. Кветкі дробныя, двухполыя ў пазушных паўпарасоніках або пучках. Плод касцянкападобны, сакаўны. Характэрна наяўнасць на адной галінцы кветак, завязі і спелых пладоў.

Арэал

Каля 50 відаў. Пашыраны ва ўмераным поясе Еўразіі, Паўночнай Амерыкі і Паўночнай Афрыкі. На Беларусі 1 дзікарослы від — крушына ломкая (Frangula alnus); 4 інтрадукаваныя: крушына скальная (Frangula rupestris), крушына Пурша (Frangula purshiana), крушына вызубленая (Frangula crenata), крушына каралінская (Frangula caroliniana).

Віды

Паводле базы даных The Plant List (2013), род уключае 34 віда^[2]:

• Frangula acuminatifolia (Hayata) Grubov
• Frangula alnus Mill. typus^[3] — Крушына ломкая. Шырока распаўсюджаны ў Еўразіі куст (часам невялікае дрэва). Лекавая расліна.
• Frangula austrosinensis Hatus.
• Frangula azorica Grubov
• Frangula betulifolia (Greene) Grubov
• Frangula × blumeri (Greene) Kartesz & Gandhi
• Frangula californica (Eschsch.) A.Gray. Заходняя частка Паўночнай Амерыкі.
• Frangula capreifolia (Schltdl.) Grubov
• Frangula crenata (Siebold & Zucc.) Miq. — Крушына вызубленая. Кітай, Карэя, Японія.
• Frangula dianthes (L.Riley) Grubov
• Frangula discolor (Donn.Sm.) Grubov
• Frangula glaberrima (Peyron) Grubov
• Frangula goudotiana (Triana & Planch.) Grubov
• Frangula grandiflora (C.Y. Wu ex Y.L. Chen & P.K. Chou) Grubov
• Frangula grandifolia (Fisch. & C.A.Mey.) Grubov. Закаўказзе, Іран.
• Frangula granulosa (Ruiz & Pav.) Grubov
• Frangula grisea (Merr.) Grubov
• Frangula henryi (C.K.Schneid.) Grubov
• Frangula lindeniana (Triana & Planch.) Grubov
• Frangula longipes (Merr. & Chun) Grubov
• Frangula macrocarpa (Standl.) Grubov
• Frangula microphylla (Humb. & Bonpl. ex Schult.) Grubov
• Frangula mucronata (Schltdl.) Grubov
• Frangula obovata (Kearney & Peebles) G.L.Nesom & Sawyer
• Frangula palmeri (S.Watson) Grubov
• Frangula pinetorum (Standl.) Grubov
• Frangula pringlei (Rose) Grubov
• Frangula purshiana Cooper — Крушына Пурша. Паўночнаамерыканская расліна, адзін з найбольш буйных прадстаўнікоў роду (дасягае ў вышыню 15 м). Лекавая расліна.
• Frangula revoluta (Rose) Grubov
• Frangula rhododendriphylla (Y.L.Chen & P.K.Chou) H.Yu, H.G.Ye & N.H.Xia
• Frangula rubra (Greene) Grubov
• Frangula rupestris Schur — Крушына скальная. Сустракаецца ў гарах Заходняй Еўропы.
• Frangula sphaerosperma (Sw.) Kartesz & Gandhi
• Frangula ulei (Pilg.) Grubov

Яшчэ пяць відавых назваў гэтага роду ў The Plant List (2013) маюць статус unresolved name, гэта значыць адносна іх нельга адназначна сказаць, ці варта іх выкарыстоўваць — альбо іх варта звесці ў сінаніміку іншых відаў^[2].

Значэнне і выкарыстанне

Дэкаратыўныя, лекавыя, меданосныя і фарбавальныя расліны. Драўніна ідзе на такарныя вырабы.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 55. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Frangula // The Plant List (2013). Version 1.1. (англ.) (Праверана 18 жніўня 2015)
3. Entry for Frangula Mill. (нявызн.). NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. International Association for Plant Taxonomy (24 верасня 1997). Архівавана з першакрыніцы 6 чэрвеня 2012. Праверана 25 ліпеня 2011.

Літаратура

• Крушына // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 492. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0144-3.