Купалка едкая

Купалка едкая
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Астравыя Трыба:  Astereae Род:  Купалка Від:  Купалка едкая
Міжнародная навуковая назва
Erigeron acris L., 1753
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   35811 NCBI   91246 EOL   469146 GRIN   t:15506 IPNI   203481-1 TPL   gcc-41799

Купалка едкая^[1] (Erigeron acris)^[2] — від кветкавых раслін з роду купалка (Erigeron), сямейства астравыя (Asteroideae).

Назвы

Народныя назвы: доля^[3], дольнік, загадкі^[4][5], даля^[6], загадка, купала, сіналой^[7][8], пушкі^[9], купалка^[10].

Адна з назваў расліны — шчасце. Дзяўчаты падчас жніва затыкаюць яго за пояс, каб прыносіла ім спор і хуткасць у працы. У засцянковай шляхты таксама называецца шчасце, але ўжываецца інакш. Калі расцвіце ўплеценае ў дзявочыя валасы, то каханне будзе ўзаемнае^[11].

Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Распаўсюджанне

Расце на лугах, палях, пры дарогах, на ўскрайку лясоў. Цвіце з мая па жнівень. Валодае антысептычнымі, супрацьзапаленчымі якасцямі. Выкарыстоўваецца наземная частка расліны ў выглядзе настою для паласкання горла пры ангіне^[12]. Збіраюць падчас цвіцення.

У культуры

Сабраныя на Яна галінкі купалкі з нераскрытымі кветкамі прыносілі ў хату, утыркалі за абразы, у шчыліны між бярвёнамі ці за бэлькі. Калі кветкі распускаліся, гэта значыла, што дзяўчына выйдзе замуж альбо задуманае ёю збудзецца^[13].

Купалка едкая

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 50. — 160 с. — 2 350 экз. — у крыніцы пад назвай Erigeron acer L.
2. Купалка. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
3. Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897
4. Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927.
5. Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. Витебск, 1888
6. З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.
7. Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
8. Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927
9. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь, Спб, 1878
10. Шатэрнік М. В. Краёвы слоўнік Чэрвеньшчыны. — Мінск, 1929.
11. Эліза Ажэшка «Кветкі і людзі»
12. Мелколепестник едкий // сайт «Лекаственные растения»
13. Беларускі народны каляндар

Літаратура

• Ляховіч І. М., Пашына Г. В. Купалка // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — 588 с., іл. — 10 000 экз. — С. 106—107.

Спасылкі

• Мелколепестник едкий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Эліза Ажэшка, «Кветкі і людзі»
• Васілевіч Ул. Беларускі народны каляндар // Паэзія беларускага земляробчага календара / Склад. А. С. Ліс. Мн., 1992. С. 554—612. Архівавана 11 мая 2012.
• Лекарственные растения (руск.)

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Купалка едкая