Ладдзян трохнадрэзаны

Ладдзян трохнадрэзаны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Спаржакветныя Сямейства:  Архідныя Падсямейства:  Эпідэндравыя Трыба:  Calypsoeae Род:  Ладдзян Від:  Ладдзян трохнадрэзаны
Міжнародная навуковая назва
Corallorhiza trifida Châtel.
Сінонімы
Corallorhiza anandae Malhotra et Balodi Corallorhiza corallorhiza (L.) H.Karst., nom. inval. Corallorhiza corallorhiza (L.) MacMill. Corallorhiza dentata Host Corallorhiza ericetorum Drejer Corallorhiza halleri Rich. Corallorhiza innata R.Br. Corallorhiza intacta Cham. et Schltdl. Corallorhiza integra Châtel. Corallorhiza jacquemontii Decne. Corallorhiza nemoralis Sw. ex Nyman, nom. inval. Corallorhiza neottia Scop. Corallorhiza occidentalis Bach.Pyl. Corallorhiza verna Nutt. Corallorhiza virescens Drejer Corallorhiza wyomingensis Hellm. et K.Hellm. Cymbidium corallorhiza (L.) Sw. Epidendrum corallorhizon (L.) Poir. Epipactis corallorhiza (L.) Crantz Helleborine corallorhiza (L.) F.W.Schmidt Neottia corallorhiza (L.) Kuntze Ophrys corallorhiza L.basionym
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   894654 NCBI   451881 EOL   2904716 IPNI   30219502-2 TPL   kew-47090

Ладдзян трохнадрэзаны, Ладдзян трохнадрэзны^[1] (Corallorhiza trifida) — від роду Ладдзян (Corallorhiza) сямейства Архідныя (Orchidaceae), родны для Паўночнай Амерыкі і Еўразіі.

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Каробачкі

Шматгадовая наземная травяністая расліна. Сапрафіт.

Карэнішча белаватае разгалінаванае, мясістае, пазбаўленае каранёвых мочак; нагадвае карал.

Сцябло прамастаячае тонкае голае, жоўта-зялёнае, вышынёй 8-30 см.

Лускападобныя похвавыя простыя перапончатыя лісты лікам 2-4 размешчаны чаргова.

Панікшыя голыя кветкі аб шасці пялёстках сабраны ў друзлыя пэндзлепадобныя суквецці даўжынёй да 10 см. Квітнее ў маі — чэрвені.

Плод — каробачка. Плоданасіць у чэрвені — ліпені.

Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання

Расліна сустракаецца ў палярнай і лясной зонах і ў гарах Еўразіі і Паўночнай Амерыкі.

У Расіі расце ў нечарназемнай зоне еўрапейскай часткі, у Сібіры і на Далёкім Усходзе.

Мезафіт і гіграфіт. Нярэдкі па берагах рэк і ручаёў, забалочаных лугах, у сырых лясах, на тарфяных балотах, у тундравым рэдкалессі.

Ахоўны статус

Від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі, Чырвоныя кнігі многіх абласцей, краёў і рэспублік Расіі. Ахоўваецца на Украіне, у Літве, Польшчы, Латвіі. Уключаны ў Дадатак II да Канвенцыі СІТЕС^[2].

Батанічная сістэматыка

Сінонімы

Паводле The Plant List^[3], у сінаніміку віду ўваходзяць:

• Corallorhiza anandae Malhotra et Balodi
• Corallorhiza corallorhiza (L.) H.Karst., nom. inval.
• Corallorhiza corallorhiza (L.) MacMill.
• Corallorhiza dentata Host
• Corallorhiza ericetorum Drejer
• Corallorhiza halleri Rich.
• Corallorhiza innata R.Br.
• Corallorhiza intacta Cham. et Schltdl.
• Corallorhiza integra Châtel.
• Corallorhiza jacquemontii Decne.
• Corallorhiza nemoralis Sw. ex Nyman, nom. inval.
• Corallorhiza neottia Scop.
• Corallorhiza occidentalis Bach.Pyl.
• Corallorhiza verna Nutt.
• Corallorhiza virescens Drejer
• Corallorhiza wyomingensis Hellm. et K.Hellm.
• Cymbidium corallorhiza (L.) Sw.
• Epidendrum corallorhizon (L.) Poir.
• Epipactis corallorhiza (L.) Crantz
• Helleborine corallorhiza (L.) F.W.Schmidt
• Neottia corallorhiza (L.) Kuntze
• Ophrys corallorhiza L. basionym

Ладдзян трохнадрэзаны ў літаратуры

Адна з казак цыклу «Казкі з хутара Юстыны» Людмілы Рублеўскай называецца «Чужыя ветразі, альбо Ладдзян трохнадрэзаны»^[4].

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 40. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Ладьян трёхнадрезный в Красной книге Республики Беларусь(недаступная спасылка) (руск.)
3. Corallorhiza trifida Châtel. (англ.). The Plant List (2010). Version 1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (27 чэрвеня 2010). Архівавана з першакрыніцы 11 студзеня 2013. Праверана 7 студзеня 2013.
4. Рублеўская Людмiла Іванаўна

Літаратура

• Ладдзя́н // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 95. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
• Ладдзя́н // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — С. 125. — 588 с., іл. — 10 000 экз.
• Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь: Рэдкія і тыя, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення віды жывёл і раслін. — Мн.: БелЭн, 1993. ISBN 5-85700-095-5
• Невский С. А. Род 316. Ладьян — Corallorhiza Hall. // Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор и редактор тома акад. В. Л. Комаров. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1935. — Т. IV. — С. 608. — 760 + XXX с. — 5 175 экз.
• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 492. — ISBN 8-87317-091-6.
• Ладья́н // Т. 14. Куна — Ломами. — М. : Советская энциклопедия, 1973. — С. 102. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Corallorhiza Chatel. — Ладьян // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 348, 350. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.

Спасылкі

Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам. II катэгорыя (EN)

• Ладдзян трохнадрэзны ў Чырвонай кнізе Беларусі(недаступная спасылка)