Лазаніца звычайная

Лазанiца звычайная
Агульны выгляд квітнеючай расліны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Верасакветныя Сямейства:  Першакветныя Падсямейства:  Myrsinoideae Род:  Лазанiца Від:  Лазанiца звычайная
Міжнародная навуковая назва
Lysimachia vulgaris L. (1753)
Сінонімы
Lysimachusa vulgaris (L.) Pohl
Ахоўны статус
Выклікаюць найменшыя асцярогі IUCN 3.1 Least Concern : / 164460
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   24002 NCBI   191068 EOL   583467 GRIN   t:23018 IPNI   701414 TPL   kew-2492070

Лазані́ца звычайная^[1] (Lysimachia vulgaris) — від Кветкавых раслін роду лазаніца (Lysimachia). Раней гэты род уваходзіў у сямейства Myrsinaceae, аднак у Сістэме класіфікацыі APG III (2009) гэта сямейства было скасавана, цяпер гэты род ставіцца да сямейства Першакветныя (Primulaceae).

Назва

Беларускамоўныя назвы: лазаніца звычайная, лазаніца^[2], вярбішнік, жаўточнік, жывотнік, кішок, чароп^[3][4], мятнушка, ударнік^[5]

Апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

Кветка

Lysimachia vulgaris

Шматгадовая травяністая расліна. Карэнішча паўзучае, з доўгімі падземнымі парасткамі. Сцябло простае або разгалінаванае, 150—200 см вышынёй, прамастаячае. Лісце супраціўнае, на кароткіх чаранках, ланцэтнае або яйкападобна-ланцэтнае, з суцэльным краем, па 3—4 у кольцах. Кветкі абодваполыя, у густых пірамідальна-мяцёлкавых суквеццях. Плод — каробачка. Квітнее ў чэрвені — ліпені.

Распаўсюджванне

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўразіі і Паўночнай Афрыкі (Алжыр)^[6]. Расце на вільготных месцах, сярод хмызнякоў, на балотах, па берагах рэк і азёр.

Нарыхтоўка і захоўванне

Выкарыстоўваюць траву, сабраную падчас цвіцення расліны. Сушаць, разаслаў тонкім пластом на адкрытым паветры ў цені або на гарышчы. Захоўваюць у папяровых мяшках.

Хімічны склад

Лазанiца звычайная змяшчае дубільныя рэчывы, сапаніны, аскарбінавую кіслату (у лісці — да 1150 мг%, у кветках — да 880 мг%).

Фармакалагічныя ўласцівасці і выкарыстанне

Настой травы лазанiцы звычайнай мае бактэрыцыдныя, звязальныя і супрацьзапаленчыя ўласцівасці. Галенавыя прэпараты лазанiцу звычайную ўжываюць як звязальны сродак пры паносах, гастрыце, розных крывацёках, жаўтусе, сутаргах, агульнай слабасці і цынзе, таксама як сродак, якое паскарае гаенне ран.

Водныя выцяжкі з расліны, у залежнасці ад пратраў, даюць жоўтую, зялёную, карычневую і чорную фарбы. Меданос.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 8. — 160 с. — 2 350 экз.
2. З. Верас Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік, Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра. Вiльня, Субач 2, 1924.
3. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь, Спб, 1878
4. Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
5. Шатэрнік М. В. Краёвы слоўнік Чэрвеньшчыны — Мінск, 1929.
6. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) (англ.)

Літаратура

• Дзмітрыева С. А., Пашына Г. В. Лазаніца // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — 588 с., іл. — 10 000 экз. — С. 125.
• В. И. Чопик, Л. Г. Дудченко, А. Н. Краснова. Дикорастущие полезные растения Украины. Справочник. — Киев, Наукова думка, 1983.
• Вербейник // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — С. 133. — 563 с. (руск.)

Спасылкі

• Вербейник обыкновенный: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Lysimachia vulgaris L. // ИАС «ООПТ России» (руск.)