Макота Сінкай | |
---|---|
яп.: 新津 誠 яп.: 新海 誠 | |
Дата нараджэння | 9 лютага 1973[1][2] (51 год) |
Месца нараджэння | |
Грамадзянства | |
Жонка | Chieko Misaka[d] |
Дзеці | Chise Niitsu[d] |
Адукацыя | |
Месца працы | |
Прафесія | кінарэжысёр, мастак-мультыплікатар, сцэнарыст, аператар-пастаноўшчык, мантажор, ілюстратар, раманіст, пісьменнік, кінапрадзюсар |
Кірунак | мультфільм |
Узнагароды | |
IMDb | ID 1396121 |
shinkaiworks.com (яп.) | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Макота Сінкай (яп.: 新海 誠; 9 лютага 1973, Коумі, Нагана, Японія) — японскі рэжысёр і аніматар. Сапраўднае імя — Макота Нііцу (яп.: 新津 誠). Фільм Сінкая «Тваё імя», які выйшаў у 2016 годзе, некаторы час быў самым касавым анімэ у свеце за усю гісторыю[3].
Макота Сінкай вывучаў японскую літаратуру ва ўніверсітэце. Ён хацеў стварыць манга, анімэ і ранобэ, яшчэ вучачыся ў сярэдняй школе. Яго любімае анімэ — «Нябесны замак Лапута». Сінкая называлі «новым Міядзакі», хоць сам ён не згодны з такім параўнаннем, заяўляючы, што яго пераацэньваюць. Таксама ён сказаў, што хоча ствараць творы, якія маюць іншыя агульныя падыходы з аўдыторыяй, іншыя, чым у работ Хаяо Міядзакі.
У гонар рэжысёра быў названы астэроід[4].
Нарадзіўся 9 лютага 1973 года ў прэфектуры Нагана. Пазней пераехаў для вучобы ў Токіа, дзе і застаўся працаваць у якасці супрацоўніка кампаніі Minori. За 5 гадоў працы там Сінкай праявіў сябе як вельмі рознабаковая асоба: удзельнічаў у стварэнні новых гульнявых відэазаставак, займаўся вёрсткай буклетаў-інструкцыі і падтрымкай сайта кампаніі. З 1997 года пачынае спрабаваць сябе ў якасці рэжысёра і сцэнарыста ва ўласных праектах. Ужо трэцяя яго праца «Яна і яе кот» (да гэтага былі «Абгароджаны свет», які Сінкай стварыў, вывучаючы 3D-графіку, і «Іншыя светы») становіцца настолькі паспяховай, што зацікаўлівае кампанію CoMix Wave Films, якая выпускае тыраж дыскаў з пяціхвілінным фільмам і буклетам каментароў. Твор заваёўвае некалькі прэстыжных узнагарод, сярод якіх галоўны прыз фестывалю 2000 Doga CG Animation.
У 2000 годзе Сінкай пачынае абдумваць новыя праекты, працягваючы працаваць у якасці графічнага дызайнера на фірме Falcom. У чэрвені 2000 года ў яго нараджаецца ідэя «Галасы далёкай зоркі». Праз некалькі месяцаў да таго часу ўжо паспяховы аніматар падпісвае кантракт з Mangazoo. Гэтая фірма дае Сінкаю грант «для ператварэння яго ідэі ў анімэ, якое можна было б прадаць». У маі наступнага года Сінкай кідае сваю працу і цалкам апускаецца ў стварэнне «Голасу…». У інтэрв’ю пасля ён заявіў, што на гэта сышло сем месяцаў «рэальнай працы». Наступны пасля «Голасу…» фільм Сінкая "За аблокамі"выйшаў у большасці кінатэатраў Японіі 20 лістапада 2004 года[5]. Гэтая праца атрымала мноства ўзнагарод і ухваленняў крытыкаў[6]. 3 сакавіка 2007 года адбылася прэм’ера другога поўнаметражнага фільма Сінкая — «Пяць сантыметраў у секунду»[7]. Ён быў складзены з трох звязаных паміж сабой гісторый: «Урывак аб квітнеючай сакуры», «Касманаўт» і «5 сантыметраў у секунду». Працягласць фільма склала 63 хвіліны[7].
Стужка «Пяць сантыметраў у секунду» стала самай паспяховай з усіх праектаў рэжысёра, атрымала некалькі прэстыжных узнагарод[8], уключаючы галоўны прыз італьянскага фестываля Future Film Festival[9].
Увесь 2008 год Сінкай правёў у Лондане, а ў 2009 прыступіў да працы над новым праектам, які атрымаў назву «Лаўцы забытых галасоў». У кінатэатрах Японіі фільм выйшаў 7 мая 2011 года[10].
У 2013 годзе выйшаў анімацыйны фільм, названы Kotonoha no Niwa, што прыкладна перакладаецца як «Сад слоў» ці «Сад з тысяч абрыўкаў слоў»[11]. Сам Сінкай казаў пра фільм, што гэтым разам ён упершыню стварае любоўную гісторыю ў японскім разуменні гэтага слова[11].
Поўнаметражнае анімэ «Тваё імя», знятае ў 2016 годзе, стала самай касавай анімацыйнай працай з Японіі[12], абагнаўшы па зборах «Панесеных прывідамі» Хаяо Міядзакі. Але пасля пракату ў Кітаі фільм Міядзакі зноў заняў першае месца[13]. Таму Сінкай прызнаў, што яму ёсць над чым працаваць[14].
19 ліпеня 2019 года ў Японіі адбылася прэм’ера поўнаметражнага анімэ «Дзіця надвор’я». За першыя тры дні пракату карціна зарабіла на 28,6 % больш, чым «Тваё імя» за такі ж перыяд часу[15]. Да намінацыі на «Оскар» Сінкай паставіўся скептычна, заявіўшы, што прэтэндаваць на прэмію павінна ўся здымачная група, а не ён адзін: «я ніколі не цікавіўся ўзнагародамі ў індустрыі кіно, мне яны заўсёды здаваліся чымсьці чужым, бо мая кар’ера пачыналася зусім у іншай сферы-раней я працаваў у гульнявой галіне. Цяпер нават у Японіі прысуджаюць свае прэміі, уручаюць прызы за дасягненні ў кінематографе. Мяне пытаюцца, хацеў бы я атрымаць адну з іх, а мне няма чаго адказаць. Бо я для сябе выразна разумею, што ўсе гэтыя ўзнагароды або намінацыя на „Оскар“ — гэта яшчэ не шчасце, а ўсяго толькі неабходная частка постпрадакшэна. Наўрад ці мяне зможа змяніць чарговая статуэтка на паліцы»[16].
У 2019 годзе ён сказаў, што плануе выпусціць наступную працу праз тры гады[17]. Анімэ «Судзумэ зачыняе дзверы» было анансавана 15 снежня 2021 года[18] і выйшла 11 лістапада 2022 года. На фестывалі AnimeJapan Сінкай сказаў, што фільм спалучае сучасную прыгодніцкі гісторыю, баявік і роўд-муві[19].
У 2023 годзе ўзнагароджаны прэміяй Агенцтва па справах культуры у галіне прыгожых мастацтваў[20].
Ад іншых аніматараў Сінкая адрознівала ў першую чаргу яго імкненне браць большую частку працы над фільмам на сябе. Першыя праекты, у тым ліку «Голас далёкай зоркі» і «Яна і яе кот» практычна цалкам зробленыя на персанальным кампутары. З часам ён перастаў займацца вытворчасцю самастойна, размяркоўваючы абавязкі сярод каманды, сам адказваў толькі за сцэнар і раскадроўку[21].
Аўтарытэтамі і арыенцірамі ў творчасці сталі Хаяо Міядзакі, Мамору Асіі і Хідэакі Ана[22]. Любімы жанр — Навуковая фантастыка. Сярод сваіх персанажаў яму больш за ўсё падабаецца Юкары Юкіна з «Саду вытанчаных слоў»[23]. Візітнай карткай з’яўляюцца рамантыка і любоў на адлегласці[24].
У 2011 годзе ў Японіі адбыліся буйны землятрус і аварыя на АЭС Фукусіма-1, гэта моцна паўплывала на ўсіх. Няшчаснае каханне перастала здавацца японцам прыгажэй шчаслівага. Сінкай зразумеў, што хоча развіваць у сваіх фільмах больш пазітыўнае, жыццесцвярджальны кірунак[25].
Галоўныя героі яго твораў бываюць юнага ўзросту, таму што рэжысёр сам у гэты перыяд выпрабаваў галоўныя ў сваім жыцці сумневы і перажыванні. Пасля выхаду анімэ «Тваё імя» ён стаў задумвацца пра супрацьстаянне асабістага і грамадскага, таму што ў Японіі дамінуе пункт гледжання аб нізкай ролі аднаго чалавека ў сістэме. У рэальнасці, краіна адчувала сур’ёзныя праблемы з эканомікай і тайфунамі, у многіх людзей быў пануры і змрочны настрой, што адбілася на малюнку Токіа ў фільме «Дзіця надвор’я»[26]. Пандэмія COVID-19 прымусіла разважаць пра будучыню, дзе ад чалавецтва нічога не залежыць[27]. Рэжысёр быў напалоханы, рэдка выходзіў на вуліцу ў перыяд надзвычайнага становішча, апынуўся збіты з панталыку і адчуваў сябе кімсьці іншым, паколькі свет змяніўся занадта хутка. Гэта адбілася на вытворчасці фільма «Судзумэ зачыняе дзверы»[28]. Першапачатковы сцэнар уключаў двух дзяўчат, але прадзюсар пераканаў рэжысёра, што аўдыторыя хоча бачыць з дзяўчынай хлопчыка, як і раней. Тым не менш Сінкай, які стаміўся ад рамантыкі, ператварыў хлопца ў крэсла. Што тычыцца ЛГБТ, то галоўнае для рэжысёра — чалавечая гісторыя, а не гендар або секс. Судзумэ магла быць хлопчыкам або небінарнай персонай, і гэта б спрацавала, калі гаворка ідзе пра пераадоленне цяжкасцяў[29]. На думку Сінкая, прычына заключаецца ў яго выхаванні: ён вырас у сельскай мясцовасці, акружанай гарамі, якія здаваліся яму сцяной. Такім чынам, заўсёды прысутнічаў вобраз «па той бок». Гэта была туга або абажанне. Магчыма, такая дыхатамія адбілася ў «Судзумэ» і «Тваім імі»[30]. У пачатку 2020-х гадоў Японія знаходзілася ў заняпадзе, па ўсёй краіне налічвалася шмат непрыдатных для жыцця месцаў, што было выклікана стыхійнымі бедствамі і скарачэннем насельніцтва: тысячы дамоў і нават цэлыя вёскі і прыгарады прыйшлі ў запусценне. Анімацыйны фільм з’яўляецца эмацыйнай рэакцыяй на тое, што адбываецца[31].
Стваральнік франшызы Gundam Есіюкі Таміна сказаў, што працам Сінкая не хапае адкрытых сцэн. Хлопец і дзяўчына заўсёды працягваюць адзін аднаму рукі, але гэтым усё і абмяжоўваецца. Адносіны паказаны без фізічнай блізкасці: «І ўсё ж рука хлопчыка ніколі не дакранаецца да пахвіны дзяўчынкі. Чаму яны ніколі не заходзяць далей?». Такое анімэ выглядае як інтраспектыўны раман[32]. Мамору Асіі ў інтэрв’ю 2021 года сказаў, што Сінкай стварае фільмы без фундаментальнай матывацыі, дзе няма галоўнай тэмы[33]. З іншага боку, ён выпусціў камерцыйнае анімэ, ясна ўяўляў, чым хоча займацца, і нават прыдумаў сваю методыку[34]. Датычна самапаўтораў у яго працах папулярныя тэорыі, згодна з якімі гэта часткі аднго сусвету, «Сінкайверса»[35].