Мардоўнік

Мардоўнік
Мардоўнік калючы (Echinops pungens Trautv.) [syn. Echinops adenocaulis Boiss.]
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Carduoideae Трыба:  Cardueae Род:  Мардоўнік
Міжнародная навуковая назва
Echinops L., 1753
Тыпавы від
Echinops sphaerocephalus L.[1]
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   37285 NCBI   32194 EOL   44921 GRIN   g:4106 IPNI   8731-1

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Мардоўнік (значэнні).

Мардо́ўнік^[2][3] (Echínops) — род кветкавых раслін сямейства астравыя, або складанакветныя (Asteraceae).

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя, радзей аднагадовыя і двугадовыя, калючыя травяністыя расліны са стрыжнёвым коранем. Сцябло прамое, простае або галінастае ў верхняй частцы, часта апушанае. Лісце чаргаванае па даўжыні сцябла, простае. Кветкі трубчастыя, у шматлікіх адзіночных кошыках, утвараючых шарападобныя або падоўжаныя галоўчатыя суквецці з агульнай абгорткай. Абгорткі асобных кошыкаў складаюцца з 12—25 лісцікаў. Плод — сямянка з чубком.

Распаўсюджанне і экалогія

Распаўсюджаны ад Іберыйскага паўвострава па Паўднёвай Еўропе да Японіі. Паўднёвая мяжа арэала праходзіць па Паўночнай Афрыцы, Малой Азіі, Ірану і Афганістану.

Расце, як правіла, па схілах узгоркаў, у стэпах, па берагах рэк на лугах, на ўзлесках сярод хмызнякоў, на пустках і ў ярах. На тэрыторыі Беларусі 1 від — Мардоўнік круглагаловы.

Віды

Мардоўнік круглагаловы (Echinops sphaerocephalus). Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

Род складае каля 190 відаў^[4] (каля 150 відаў^[5]).

Некаторыя віды:

• Echinops albicaulis Kar. & Kir.
• Echinops bannaticus Rochel ex Schrad. — Мардоўнік банатыкус^[5]
• Echinops cornigebel DC.
• Echinops echinatus Roxb.
• Echinops exaltatus Schrad. — Мардоўнік узвышаны^[5]
• Echinops karatavicus Regel & Schmalh.
• Echinops latifolius Tausch — Мардоўнік шыракалісты^[5]
• Echinops niveus Wall. ex DC.
• Echinops ritro L.
  • Echinops ritro subsp. ruthenicus (M.Bieb.) Nyman [syn. Echinops ruthenicus M.Bieb.]
• Echinops setifer Iljin
• Echinops sphaerocephalus L. typus — Мардоўнік круглагаловы, ці Дзед, ці Мардоўнік шарагаловы
• Echinops spinosissimus Turra
• Echinops strigosus L.

Зноскі

1. NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. Entry for Echinops L. (англ.) (Праверана 9 чэрвеня 2010)
2. Напісанне Мардоўнік у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т. 10. Мн., 2000, С. 112.
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 47. — 160 с. — 2 350 экз.
4. The Plant List: Echinops
5. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — 588 с., іл. — 10 000 экз.

Літаратура

• Кухарава Л. В. Мардоўнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1984. — 588 с., іл. — 10 000 экз. — С. 299.

Спасылкі

• Мордовник — род Echinops: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)