Марыя фон Эбнер-Эшэнбах

Марыя фон Эбнер-Эшэнбах
ням.: Marie von Ebner-Eschenbach
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні ням.: Marie Dubský von Třebomyslice
Дата нараджэння 13 верасня 1830(1830-09-13)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 12 сакавіка 1916(1916-03-12)[1][2][…] (85 гадоў)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства Аўстра-Венгрыя
Бацька Graf Franz Dubsky[d]
Муж Moritz von Ebner-Eschenbach[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменнік
Жанр сацыяльны раман[d] і Bildungsroman[d]
Мова твораў нямецкая
Грамадская дзейнасць
Член у
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Баранэса Марыя фон Эбнер-Эшэнбах (ням.: Marie Freifrau Ebner von Eschenbach; нар. Дубская; 13 верасня 1830 — 12 сакавіка 1916) — аўстрыйская пісьменніца, драматург, папулярнасць якой у канцы XIX стагоддзя прынеслі псіхалагічныя раманы і аповесці. З найболей вядомых прац — раман «Мірскае дзіцё» (1887). Таксама вядомая сваімі цытатамі.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Марыя фон Эбнер-Эшэнбах вырасла пад кіраўніцтвам сваёй мачахі, якая прышчапіла ёй любоў да нямецкай літаратуры, чым і вызначыла яе далейшы лёс. Жывячы тое ў маёнтак бацькі ў Маравіі, то ў аўстрыйскай сталіцы, Марыя мела магчымасць вывучыць адразу два грамадскія пласты, маляваных у яе творах: мараўскае сялянства і аўстрыйскую арыстакратыю[8].

Ва ўзросце 18-ці гадоў яна выйшла замуж за барона Э., ваеннага інжынера. Пад уплывам венскага Бург-тэатра яна паспрабавала свае сілы ў драматычнай творчасці, але трагедыя яе «Maria Stuart in Schottland» (1860), пастаўленая ў Карлсруэ, не мела поспеху ні на сцэне, ні ў крытыкі; за ёй былі «Marie Roland» (1867), «Doctor Ritter» (1872) і камедыя «Männertreue» (1874)[8].

Поспех «Erzählungen» (1875) уразумеў пісьменніцы сапраўдную вобласць ужывання яе таленту, якое з большай яшчэ сілай выявілася ў «Dorf- und Schlossgeschichten» (1883). Зараз яна па праве лічыцца першай з сучасных нямецкіх пісьменніц, выбітнай па глыбіні назірання, аб’ектыўнасці выявы, тонкім гумары і жывым сацыяльным пачуцці[8].

Апроч указаных твораў, у «Gesammelte Schriften» (з 1892 г., 6 т.) Э. увайшлі «Aphorismen» (1880), «Parabeln, Marchen und Gedichte» (1892), новая серыя «Dorfund Schlossgeschichten» (1888), вялікія аповесці «Das Gemeindekind» (1888) і «Unsuhnbar» (1890). Выданне няпоўнае: у яго не ўвайшлі «Ein kleiner Roman» (1889) і шматлікія найпознія аповеды. Згодна ЭСБЕ, лепшыя з аповедаў: «Jakob Szela», «Die Unverstandene auf dem Dorfe», «Er lässt die Hand kussen», «Lotti, die Uhrmacherin», «Nach dem Tode», «Wieder die Alte», «Die Freiherrn von Gemperlein», «Oversberg», «Die Kapitalistinnen», «Zwei Komtessen», «Glaubenslos», «Rittmeister Brand», «Bertram Vogelweid»[8].

Патроху кола яе назіранняў пашыралася; яна азнаёмілася таксама з буржуазнымі коламі і дала іх выяву; цікаўная таксама шырокая галерэя тыпаў прыслугі. Галоўная вартасць Эбнер-Эшэнбах — уменне расказваць; рух аповеда — яе асноўная мэта; ёй служаць, як яны ні ўдалыя самі па сабе, асобныя характары, асяроддзе, настроі. Выява грамадскіх супярэчнасцяў і несправядлівасцяў дзее ў яе творах тым мацней, што выяўна чужа кожнай тэндэнцыйнасці, непрымірымай з аптымістычным і ідэалістычным светапоглядам Эбнер-Эшэнбах[8].

Зноскі

  1. ↑ а б Marie von Ebner-Eschenbach // filmportal.de — 2005. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ а б Marie von Ebner-Eschenbach // FemBio database Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Schmid-Bortenschlager S., Schnedl-Bubeniček H. Ebner-Eschenbach, Marie Freifrau v. // Österreichische Schriftstellerinnen 1880–1938: Eine Bio-Bibliographie — Stuttgart: Akademischer Verlag Hans-Dieter Heinz, 1982. — S. 37. — ISBN 978-3-88099-123-1
  4. ↑ Gadzinski A. Marie von Ebner-Eschenbach // KALLIOPE Austria: Frauen in Gesellschaft, Kultur und Wissenschaft — Wien: Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres, 2015. — S. 135–136. — ISBN 978-3-9503655-5-9
  5. ↑ Эбнер-Эшенбах Мария фон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  6. ↑ Blumesberger S. Ebner-Eschenbach, Marie Freifrau von // Handbuch der österreichischen Kinder- und Jugendbuchautorinnen — 2014. — Т. 1. — S. 235–243. — ISBN 978-3-205-78552-1
  7. ↑ а б Baumgartner M. 23 // Der Verein der Schriftstellerinnen und Künstlerinnen in Wien — Böhlau Verlag, 2015. — ISBN 978-3-205-20168-7, 978-3-205-79702-9 — doi:10.7767/9783205201687
  8. ↑ а б в г д Эбнер-Эшенбах, Мария // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.