Месапатамская кампанія

Месапатамская кампанія
Асноўны канфлікт: Першая сусветная вайна
Брытанскія акопы ў раёне Тыгра, 1916 год
Дата	6 лістапада 1914 — 31 кастрычніка 1918
Месца	Месапатамія (сучасны Ірак)
Вынік	Перамога Брытанскай імперыі Сеўрскі мірны дагавор
Змены	Падзел Асманскай імперыі Месапатамія становіцца брытанскай мандатнай тэрыторыяй
Праціўнікі
Брытанская імперыя Вялікабрытанія Індыя Асманская імперыя Германская імперыя[заўв 1]
Камандуючыя
Джон Ніксан Чарлз Таўнсенд Персі Лэйк Фрэдэрык Стэнлі Мод † Вільям Маршал Сулейман Аскеры † Нурэдзін-паша Халіль-паша Кязым Карабекір Алі Іхсан Сабіс Кольмар фон дэр Гольц †
Сілы бакоў
350 000[3] — 410 000 чалавек[4] 38-я пяхотная дывізія (1914)[5] 6-я армія: 20 000 чалавек[6] (1916) 62 000 чалавек, 55 гармат, 80 кулямётаў[7] (сакавік 1917) 20 000[8] — 30 000 чалавек (верасень 1917)[9]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Месапатамская кампанія (англ.: Mesopotamian campaign, турэцк.: Irak Cephesi; 6 лістапада 1914 — 31 кастрычніка 1918) — баявыя дзеянні, якія адбываліся падчас Першай сусветнай вайны на тэрыторыі Месапатаміі (сучасны Ірак) паміж войскамі Брытанскай імперыі (галоўным чынам індыйскімі) і арміяй Асманскай імперыі.

Брытанскае камандаванне спадзявалася абараніць нафтавыя радовішчы Блізкага Усходу і захапіць асманскую Месапатамію. Турэцкае камандаванне не планавала актыўных дзеянняў у даным рэгіёне, аднак пасля пачатку актыўнага брытанскага наступу было вымушана сфарміраваць 6-ю армію для баявых дзеянняў у Месапатаміі.

У 1916 годзе туркам атрымалася атачыць і паланіць групоўку брытанскіх войскаў у Эль-Куце, пасля чаго англічанам прыйшлося адмовіцца ад актыўных дзеянняў. Аднак у 1917 годзе брытанцы здолелі захапіць Багдад, а да канца 1918 года пад іх кантролем апынулася амаль уся тэрыторыя асманскай Месапатаміі. Баявыя дзеянні завяршыліся на наступны дзень пасля падпісання Мудроскага перамір'я^[10].

Пасля вайны Месапатамія стала брытанскай мандатнай тэрыторыяй.

Заўвагі

1. У баявых дзеяннях на Месапатамскім фронце бралі ўдзел нямецкія самалёты і артылерыя. 6-й асманскай арміі былі выдадзены нямецкія кулямёты і сродкі радыёсувязі. Камандаванне рачной флатыліяй у большасці выпадкаў ажыццяўлялі нямецкія афіцэры^[1][2].

Крыніцы

1. История Первой мировой войны 1914—1918 гг. / под редакцией И. И. Ростунова. — 1975. — Т. 2. — С. 231.
2. E. Ф. Лудшувейт. Турция в годы первой мировой войны 1914—1918 гг.. — Военно-политический очерк. — Москва, 1966. — P. 87.
3. Edward J. Erickson. Ottoman Army Effectiveness in World War I: A Comparative Study. — New York, NY: Taylor & Francis, 2007. — P. 154. — ISBN 0-415-77099-8. (англ.)
4. Paul G. Halpern. A Naval History of World War I. — Routledge, 1995. — P. 132. — 591 p. — ISBN 1-85728-498-4. (англ.)
5. Edward J. Erickson. Ordered to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War. — Westport, CT: Greenwood Publishing Group, 2001. — P. 43. — ISBN 0-313-31516-7. (англ.)
6. А. Готовцев. Важнейшие операции на ближневосточном театре в 1914-1918 гг. — Москва, 1941. — P. 106.
7. История Первой мировой войны 1914—1918 гг. / под редакцией И. И. Ростунова. — 1975. — Т. 2. — С. 364.
8. История Первой мировой войны 1914—1918 гг. / под редакцией И. И. Ростунова. — 1975. — Т. 2. — С. 366.
9. Erickson Edward J. Ordered to Die: a history of the Ottoman army in the first World War. — Greenwood Press, 2001. — P. 166. (англ.)
10. История Первой мировой войны 1914—1918 гг. / под редакцией И. И. Ростунова. — 1975. — Т. 2. — С. 518.

Літаратура

На англійскай мове:

• A.J. Barker. The First Iraq War, 1914–1918, Britain's Mesopotamian Campaign. — New York: Enigma, 2009. Архівавана 4 сакавіка 2016.
• A.J. Barker. The Bastard War, The Mesopotamia Campaign of 1914–1918. — New York: Dial Press, 1967.
• Peter Sluglett. «The Primacy of Oil in Britain’s Iraq Policy», in the book «Britain in Iraq»: 1914–1932. — London: Ithaca Press, 1976.
• Edward J. Erickson. Ordered to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War. — 1. — Westport, CT: Greenwood Publishing Group, 2001. — 265 p. — ISBN 0-313-31516-7.
• Edward J. Erickson. Ottoman Army Effectiveness in World War I: A Comparative Study. — 1. — New York, NY: Taylor & Francis, 2007. — 236 p. — (Cass Series: Military History and Policy). — ISBN 0-415-77099-8.
• Duffy, M. The Capture of Baghdad. — The First World War. — 2002.
• Fromkin, D. A Peace to End All Peace: The Fall of the Ottoman Empire and the Creation of the Modern Middle East. — The First World War. — New York: Henry Holt and Company, 2001. — ISBN 0-80506-884-8.
• Sumner, Ian. The Indian Army 1914-1947. — Osprey Publishing, 2001. — ISBN 1841761966.
• Briton Cooper Busch. Britain, India, and the Arabs 1914–1921. — University of California Press, 1971.
• E. O. Mousley. The Secrets of a Kuttite: An Authentic Story of Kut, Adventures in Captivity and Stamboul Intrigue. — London & New York: John Lane, The Bodley Head, 1922.
• Cato, Conrad. The Navy in Mesopotamia, 1914–1917. — London: Constable & Co, 1917.
• Wilcox, Ron. Battles on the Tigris. — Pen and Sword Military, 2006. — 224 p. — ISBN 978-1844154302.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Месапатамская кампанія
• The Mesopotamia campaign (англ.). The National Archives. Праверана 20 кастрычніка 2012.
• Chris Baker.. «The Long, Long Trail. The British Army of 1914-1918. Mesopotamia» (англ.). 1914—1918.net. Праверана 20 кастрычніка 2012.
• Відэаролікі пра Месапатамскую кампанію (англ.)(недаступная спасылка). Videosabout.net (9 чэрвеня 2009).(недаступная спасылка)