Нарсіс Мантурыёль

Нарсіс Мантурыёль
катал.: Narcís Monturiol i Estarriol
Род дзейнасці	інжынер, падводнік, вынаходнік, журналіст, палітык, бізнесмен, shipbuilder
Дата нараджэння	28 верасня 1819(1819-09-28)[1]
Месца нараджэння	Фігерас, камарка Альт-Эмпорда^[d], Жыранескія камаркі^[d], Каталонія, Іспанія
Дата смерці	6 верасня 1885(1885-09-06)[2][1] (65 гадоў)
Месца смерці	Барселона, правінцыя Барселона, Каталонія, Іспанія
Месца пахавання	Poblenou Cemetery^[d] Cemetery of Figueres^[d]
Грамадзянства	Іспанія
Альма-матар	University of Cervera^[d] Барселонскі ўніверсітэт
Партыя	Федэралісцкая дэмакратычная рэспубліканская партыя^[d] Democratic Party^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Мантурыёль.

Нарсіс Мантурыёль

Нарсіс Мантурыёль-і-Эстарыёль (катал.: Narcís Monturiol i Estarriol; 28 верасня 1819, Фігерас — 6 верасня 1885, Сан-Марці-да-Прубансалс, цяпер раён Барселоны) — каталонскі і іспанскі інжынер, вынаходнік, мастак і інтэлектуал.

Навуковая дзейнасць

Нарсіс Мантурыёль быў канструктарам першых падводных лодак з рухавіком унутранага згарання. Падводныя лодкі «Ictíneo I» і «Ictíneo II» былі першымі поўнафункцыянальнымі субмарынамі, якія не мелі аварый падчас плавання.

Ідэя пабудаваць сваю першую падводную лодку прыйшла да Нарсіса Мантурыёля ў 1857 годзе, калі ён, назіраючы за працай зборшчыкаў каралаў, стаў сведкам гібелі аднаго з рабочых. Вярнуўшыся пасля гэтага выпадку ў Барселону, Нарсіс Мантурыёль заснаваў кампанію «Monturiol, Font, Altadill y Cia», якая ўзяла на сябе выдаткі па будаўніцтве падводнай лодкі.

Лодка «Ictíneo I» была выпрабаваная ў порце Барселоны ў верасні 1859 года, а лодка «Ictíneo II» — 20 мая 1865 года. Глыбіня, на якую апускаліся лодкі, склала 20 і 30 метраў адпаведна.

Нарсіс Мантурыёль таксама вынайшаў метад капіявання лістоў, метад бесперапыннага друку, хуткасную гармату, адмысловы метад захавання мяса, механізм для вырабу цыгарэт і іншае.

Позняе жыццё

У 1868 годзе Мантурыёль вярнуўся ў палітычнае жыццё. Ён быў дэпутатам Устаноўчага сходу Першай Іспанскай рэспублікі (1873), і неўзабаве пасля гэтага стаў дырэктарам Fabrica Nacional del Timbre (Нацыянальны завод марак) у Мадрыдзе на працягу некалькіх месяцаў, дзе ён рэалізаваў працэс паскарэння вытворчасці клейкай паперы.

Мантурыёль памёр у 1885 годзе, у Сан-Марці-да-Прубансалсе, цяпер прыгарадзе Барселоны.

Спадчына

Ні адна іншая падводная лодка не выкарыстоўвала анаэробную рухальную сістэму да 1940 года, калі нямецкі флот выпрабоўваў сістэмы з выкарыстаннем тых жа прынцыпаў на эксперыментальнай падводнай лодцы V-80, а затым на тыпе XVII падводных лодак. Праблема незалежнага руху паветра было нарэшце вырашана з будаўніцтвам першай атамнай падводнай лодкі, на USS Nautilus.

У яго ёсць два помнікі: адзін у Барселоне (Avinguda Diagonal — Карэра Жыроны) і іншыя ў канцы бульвара Рамбла ў Фігерасе, яго родным горадзе, больш вядомы для іншага Фігерэнса, Сальвадора Далі.

Зноскі

1. Narcís Monturiol Estarriol // Diccionario biográfico español — Real Academia de la Historia, 2011. Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41705771"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2720582"></a>
2. Narcís Monturiol i Estarriol // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>

Літаратура

• VALLÈS, Carles: Diccionari de l’Alt Empordà. Figueres: Art-3, 1984, 386 p., ISBN 84-85874-17-10 (катал.)
• Monturiol, a forgotten submariner; by Thomas Holian in Undersea Warfare Архівавана 21 красавіка 2015. (англ.)
• The Story of the Man who gave the World the Submarine Архівавана 27 сакавіка 2014. (англ.)
• Critic on Monturiols dream written by Matthew Stewart (англ.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Нарсіс Мантурыёль