Нацыянальны банк Рэспублікі Казахстан (каз.: Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі) — цэнтральны банк Рэспублікі Казахстан.
Праўны статус і функцыі банка вызначаны законамі «Пра Нацыянальны банк Рэспублікі Казахстан» і «Пра банкі ў Рэспубліцы Казахстан». У адпаведнасці з законам «Пра Нацыянальны банк Рэспублікі Казахстан» усталявана яго падсправаздачнасць Прэзідэнту Рэспублікі Казахстан; тамсама паказана што Нацыянальны банк з'яўляецца:
- цэнтральным банкам рэспублікі і ўяўляе сабою верхні ровень банкаўскай сістэмы (арт. 1 закона);
- дзяржаўным органам, што забяспечвае распрацоўку і правядзенне грашова-крэдытнай палітыкі дзяржавы, функцыянаванне плацёжных сістэм, ажыццяўляе валютнае рэгуляванне і кантроль, дзяржаўнае рэгуляванне, кантроль і нагляд фінансавага рынку і фінансавых арганізацый, дзяржаўнае рэгуляванне функцыянавання рэгіянальнага фінансавага цэнтра горада Алматы, якія спрыяюць забеспячэнню стабільнасці фінансавай сістэмы і праводзяць дзяржаўную статыстыку (арт. 2 закона).
Падсправаздачнасць Прэзідэнту Рэспублікі Казахстан у адпаведнасці з арт. 3 закона «Пра Нацыянальны банк» азначае:
- прызначэнне Прэзідэнтам са згоды Сената Парламента Рэспублікі Казахстан Старшыні Нацыянальнага банка; вызваленне яго ад пасады;
- прызначэнне на пасаду і вызваленне ад пасады Прэзідэнтам намеснікаў Старшыні Нацыянальнага банка па прадстаўленні Старшыні Нацыянальнага банка;
- цверджанне Прэзідэнтам структуры і агульнай штатнай колькасці, сістэмы аплаты працы Нацыянальнага банка;
- цверджанне Прэзідэнтам Палажэння пра Нацыянальны банк;
- цверджанне Прэзідэнтам гадавой справаздачы Нацыянальнага банка;
- цверджанне Прэзідэнтам канцэпцыі дызайну банкнот і манет нацыянальнай валюты — казахстанскага тэнге;
- уяўленне Нацыянальным банкам па пытаннях сваёй кампетэнцыі інфармацыі, што запытваецца Прэзідэнтам.
Асноўнай мэтай Нацыянальнага банка з'яўляецца забеспячэнне стабільнасці цэн у Рэспубліцы Казахстан[1]. Для рэалізацыі асноўнай мэты на Нацыянальны банк ускладаюцца наступныя заданні:
- распрацоўка і правядзенне грашова-крэдытнай палітыкі дзяржавы
- забеспячэнне функцыянавання плацежных сістэм
- ажыццяўленне валютнага рэгулявання і валютнага кантролю
- спрыянне забеспячэнню стабільнасці фінансавай сістэмы.
Нацыянальны банк у адпаведнасці з ускладзенымі на яго заданнямі выконвае наступныя асноўныя функцыі:
- правядзенне дзяржаўнай грашова-крэдытнай палітыкі ў Рэспубліцы Казахстан;
- ажыццяўленне эмісіі банкнот і манет на тэрыторыі Рэспублікі Казахстан;
- ажыццяўленне функцыі банка банкаў;
- ажыццяўленне функцыі банка, фінансавага дарадцы, агента Урада Рэспублікі Казахстан і іншых паслуг для Урада і іншых дзяржаўных органаў па пагадненні з імі;
- арганізацыя функцыянавання плацежных сістэм;
- ажыццяўленне валютнага рэгулявання і валютнага кантролю ў Рэспубліцы Казахстан;
- кіраванне золатавалютнымі актывамі Нацыянальнага банка;
- ажыццяўленне кантролю і нагляду за дзейнасцю фінансавых арганізацый, а таксама рэгуляванне іх дзейнасці па пытаннях, аднесеным да кампетэнцыі Нацыянальнага банка і інш.
- ажыццяўленне давернага кіравання Нацыянальным фондам Рэспублікі Казахстан.
Нацыянальны банк падсправаздачны прэзідэнту Рэспублікі Казахстан, але ў межах пададзеных яму заканадаўствам паўнамоцтваў незалежны ў сваёй дзейнасці.
Нацыянальны банк каардынуе сваю дзейнасць з Урадам Рэспублікі Казахстан, улічвае ў сваёй дзейнасці эканамічную палітыку Урада і спрыяе яе рэалізацыі, калі гэта не супярэчыць выкананню яго асноўных функцый і ажыццяўленню грашова-крэдытнай палітыкі.
Найвысокім органам кіравання Нацыянальнага банка з'яўляецца Кіраванне, а органам аператыўнага кіравання — Рада дырэктараў. Кіраванне складаецца з 9 чалавек. У склад Кіравання ўваходзяць Старшыня Нацыянальнага банка і чатыры службовыя асобы Нацыянальнага банка (намеснікі Старшыні), адзін прадстаўнік ад Прэзідэнта Рэспублікі Казахстан, два прадстаўнікі ад Урада Рэспублікі Казахстан і старшыня Камітэта па кантролю і нагляду фінансавага рынку і фінансавых арганізацый Нацыянальнага банка.
У структуру Нацыянальнага банка Казахстана ўваходзяць:
- цэнтральны апарат, што складаецца з 11 дэпартаментаў (адзін дэпартамент у г. Астане), 10 самастойных кіраванняў і 1 самастойнага аддзела
- 16 тэрытарыяльных філіялаў і адзін філіял у горадзе Алматы: Цэнтр касавых аперацый і захоўвання каштоўнасцяў
- Прадстаўніцтвы Нацыянальнага банка ў Расійскай Федэрацыі
- 5 падсправаздачных арганізацый:
- Акцыянернае таварыства «Цэнтр забеспячэнні дзейнасці Нацыянальнага банка Рэспублікі Казахстан»
- Рэспубліканскае дзяржаўнае прадпрыемства на праве гаспадарчага ведання «Казахстанскі цэнтр міжбанкавых разлікаў Нацыянальнага банка Рэспублікі Казахстан»
- Рэспубліканскае дзяржаўнае прадпрыемства на праве гаспадарчага ведання «Банкаўскае сэрвіснае бюро Нацыянальнага банка Рэспублікі Казахстан»
- Рэспубліканскае дзяржаўнае прадпрыемства на праве гаспадарчага ведання «Казахстанскі манетны двор Нацыянальнага банка Рэспублікі Казахстан»
- Рэспубліканскае дзяржаўнае прадпрыемства на праве гаспадарчага ведання «Банкнотная фабрыка Нацыянальнага банка Рэспублікі Казахстан»
Нацыянальны банк Рэспублікі Казахстан з'яўляецца трымальнікам акцый наступных кампаній:
Зноскі