Ніка (міфалогія)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Ніка.
Ніка
стар.-грэч.: Νίκη
Статуя Нікі ў садзе палаца Альбрэхта фон Валенштэйна ў Жагані
Статуя Нікі ў садзе палаца Альбрэхта фон Валенштэйна ў Жагані
Багіня перамогі
Міфалогія Старажытнагрэчаская
Пол жанчына
Бацька Палант
Маці Стыкс
Браты і сёстры Кратас, Зел і Бія
У іншых культурах Вікторыя
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Эфес, рэльеф

Ніка (Ні́ке, стар.-грэч.: Νίκη) — у старажытнагрэчаскай міфалогіі[1] багіня перамогі, дачка тытана Паланта і Стыкс[2]. Па аркадскім паданні, дачка Палланта (сына Лікаона), выхоўвалася разам з Афінай[3].

Саюзніца Зеўса ў яго барацьбе з тытанамі[4] і гігантамі; таму багі клянуцца вадой яе маці Стыкс[5].

Яна ж суправаджае Афіну Паладу, прадстаўніцу вышэйшай сусветнай усёпераможнай сілы. У рымскай міфалогіі ёй адпавядае багіня Вікторыя.

Як сімвал паспяховага выніку, шчаслівага зыходу, Ніка ўдзельнічае ва ўсіх ваенных прадпрыемствах, у гімнастычных і музычных спаборніцтвах, ва ўсіх рэлігійных урачыстасцях, якія здзяйсняюцца па выпадку поспеху. Яна заўсёды адлюстроўваецца крылатай або ў паставе хуткага руху над зямлёй; атрыбуты яе — павязка і вянок, пазней таксама пальма; далей — зброя і трафей. У скульптараў Ніка або ўдзельнічае на свяце пры ахвярапрынашэнні, або з'яўляецца звястункай перамогі, з атрыбутам Гермеса — кіем. Яна то ласкава ківае галавой пераможцу, то парыць над ім, увенчваючы яго галаву, то вядзе яго калясніцу, то заколвае ахвярную жывёлу, то складае з непрыяцельскай зброі трафей (на балюстрадзе храма Афіны Нікі ў Афінах). Статуя Нікі суправаджала статуі Зеўса Алімпійскага і Афіны Парфенас.

У Афінах знаходзіцца храм Нікі Аптэрас[6]. Яе адлюстроўвалі ў руцэ ў Зеўса[7] ці Афіны[8]. Ёй прысвечаны XXXIII арфічны гімн.

Ад імя багіні Нікі паходзіць назва вядомай амерыканскай кампаніі Nike[9] («Найкі»[10]).

Зноскі

  1. ↑ Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С.217; Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.451
  2. ↑ Гесіёд. Тэагонія 384; Вакхілід. Эпіграма 2 Пейдж.
  3. ↑ Дзіянісій Галікарнаскі. Рымскія старажытнасці I 33, 1
  4. ↑ Псеўда-Апаладор. Міфалагічная бібліятэка I 2, 4
  5. ↑ Першы Ватыканскі міфаграф II 76, 2
  6. ↑ Аптэрас — «бяскрылая» — як знак таго, што перамога нікуды ад грэкаў не ўляціць (Паўсаній. Апісанне Элады I 22, 4).
  7. ↑ Паўсаній. Апісанне Элады I 1, 3
  8. ↑ Паўсаній. Апісанне Элады I 24, 7
  9. ↑ Nikebiz : Company Overview — Nike Facts Архівавана 2 верасня 2011. (англ.)
  10. ↑ How to pronounce Nike — inogolo.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Пры напісанні артыкула выкарыстаны матэрыял з Энцыклапедычнага слоўніка Бракгаўза і Эфрона (1890—1907).