Плаўт

Плаўт
лац.: T. Maccius Plautus
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 250 да н.э.[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 184 да н.э.[2]
Месца смерці
Грамадзянства
Бацька невядома
Маці невядома
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці камедыёграф, драматург, пісьменнік
Мова твораў лацінская мова
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Плаўт, Ціт Макцый Плаўт (лац.: Titus Maccius Plautus; 250 да н.э.[1], Сарсіна[d], Умбрыя[2] — 184 да н.э.[2], Рым[3]) — адзін з найвядомейшых, побач з Тэрэнцыем, рымскіх паэтаў-камедыёграфаў.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Аб жыцці Плаўта вядома мала надзейнага. Цыцэрон называе год яго нараджэння і згадвае, што ён дажыў да старасці (адсюль прынятыя ў літаратуры гады жыцця — умоўна лічыцца, што ён пражыў каля 70 год). Павел Дыякан (абапіраючыся, магчыма, на згубленыя сёння антычныя крыніцы) паведамляе, што Плаўт паходзіў з нярымскай сям’і, з Сарсіны (Умбрыя); калі гэта сапраўды так, то няроднаю для яго лацінаю Плаўт авалодаў надзіва добра.[4]

Плаўт узяў сябе за ўзор аўтараў грэкамоўнай «новай камедыі» (перадусім Менандра), чые п’есы перакладаў і апрацоўваў. Паводле Аўла Гелія, у яго часы Плаўту прыпісвалася каля 130 камедый, аднак спрэчкі аб сапраўднасці многіх тэкстаў вяліся ўжо ў антычнасці; Варон паведамляе, што толькі 21 п’есу прыпісвалі Плаўту ўсе і згодна. Нам сёння вядомыя тэксты 20 камедый Плаўта, некаторыя з іх х лакунамі (усе — з ліку згаданых вышэй «бясспрэчна Плаўтавых»; з іх амаль цалкам згубленая толькі «Vidularia»).

Выявай Плаўта, магчыма, з’яўляецца непадпісаная статуя з пары, знойдзенай ў Рыме ў 16 ст. (іншая падпісана Пасейдзіп)[5].

Творы

[правіць | правіць зыходнік]

Традыцыйны збор з 21 камедыі Плаўта ў алфавітным парадку, які амаль цалкам дажыў да нашых дзён, уключае наступныя творы:

  • Amphitryon
  • Asinaria
  • Aulularia (Збаночак; канец камедыі згублены)
  • Bacchides (пачатак камедыі згублены)
  • Captivi
  • Casina
  • Cistellaria
  • Curculio
  • Epidicus
  • Menaechmi
  • Mercator
  • Miles Gloriosus (Ваяр-выхваляка)
  • Mostellaria
  • Persa
  • Poenulus
  • Pseudolus (Псеўдол)
  • Rudens
  • Stichus
  • Trinummus
  • Truculentus
  • Vidularia (захаваліся толькі фрагменты)

Спадчына

[правіць | правіць зыходнік]

Плаўт аказаў значны ўплыў на Шэкспіра; у прыватнасці, шэкспірава «Камедыя памылак», праўдападобна, наўпрост заснаваная на плаўтавай камедыі Menaechmi.

Беларускія пераклады

[правіць | правіць зыходнік]

Камедыю «Збаночак» (Aulularia) пераклаў з лацінскай Антон Францішак Брыль.

Зноскі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ а б Istituto dell'Enciclopedia Italiana Enciclopedia on line
  2. ↑ а б в г Любкер Ф. Plautus // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга и др. — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1059.
  3. ↑ а б выгрузка даных Freebase — Google.
  4. ↑ Introduction // Plautus, vol. I., edited and translated by W. de Melo. Harward University Press, 2011.
  5. ↑ Хафнер Г. Выдающиеся портреты античности : 337 портретов в слове и образе / Пер. с нем. В. А. Сеферьянц. — М.: Прогресс, 1984. — 311 с. (руск.)

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]