Руская палярная экспедыцыя

Руская палярная экспедыцыя

Шхуна «Зара» у льдах. Малюнак удзельніка экспедыцыі
Краіна Сцяг Расіі Расійская імперыя
Дата пачатку 8 (21) чэрвеня 1900
Дата заканчэння снежань 1902 года
Кіраўнік барон Э. В. Толь †

лейтэнант флота Ф. А. Мацісан

Склад

20 чалавек, у тым ліку:

Маршрут

Плаванне «Зары» ў навігацыю 1901 года, маршруты Толя і ратавальнай экспедыцыі Калчака 1903 гады
Дасягненні
  • Падрабязна апісаны ўзбярэжжы і прамераны глыбіні на працягу ўсяго маршруту экспедыцыі.
  • Удакладнены абрысы паўвострава Таймыр, паводле вынікаў прац экспедыцыі была складзена геалагічная карта гэтага паўвострава, а таксама вострава Кацельнага.
  • Быў даследаваны да таго моманту не вывучаны востраў Бенета.
Страты
  • доктар Г. Э. Вальтэр памёр 21 снежня 1901 года
  • качагар Носаў памёр 10 верасня 1902 года
  • група Толя загінула ў канцы 1902 года:
    • барон Э. В. Толь
    • Ф. Г. Зееберг
    • Н. Протадыяканаў
    • В. Гарохаў

Руская палярная экспедыцыя 1900—1902 гадоў была падрыхтавана Імператарскай Акадэміяй навук і мела асноўнай мэтай даследаванне часткі Паўночнага Ледавітага акіяна на поўнач ад Новасібірскіх астравоў і пошук легендарнай Землі Саннікава. Першае акадэмічнае прадпрыемства Расіі ў водах Ледавітага акіяна, здзейсненае на ўласным судне[1].

Кіраваў экспедыцыяй рускі геолаг і палярны даследчык барон Эдуард Васільевіч Толь.

Адным з супрацоўнікаў і найбліжэйшым памагатым Толя быў малады даследчык, лейтэнант Імператарскага флота Аляксандр Васільевіч Калчак, будучы Вярхоўны кіраўнік Расіі і Вярхоўны галоўнакамандуючы Рускай арміяй. Таму па палітычных матывах пры савецкай уладзе гісторыя экспедыцыі радыкальна перакручвалася[1].

Экспедыцыя была важная таксама і з пункту гледжання геапалітычных інтарэсаў Расійскай імперыі. Усе папярэднія замежныя палярныя экспедыцыі разглядаліся іх арганізатарамі таксама як важная нацыянальная справа[заўв 1][1].

Заўвагі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Прыкладам, кніга Адольфа Нордэншэльда «Шведская палярная экспедыцыя 1878-79 г. Адкрыццё Паўночна-ўсходняга праходу» пачата словамі: «Арктычныя экспедыцыі, што рушылі са Швецыі цягам апошніх гадоў, набылі глыбокае нацыянальнае значэнне».

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ а б в Чайковский 2002.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Зырянов П. Н. Адмирал Колчак, верховный правитель России. — 4-е изд. — М.: Мол. гвардия, 2012. — 637 с. — (Жизнь замечательных людей; вып. 1356). — ISBN 978-5-235-03375-7.
  • Краснов В. Г. Колчак. И жизнь, и смерть за Россию: В 2 кн.. — М.: ОЛМА-ПРЕСС, 2000. — 431 с. — (Досье). — ISBN 5-224-00829-8.
  • Кручинин А. С. Адмирал Колчак: жизнь, подвиг, память. — М.: АСТ: Астрель: Полиграфиздат, 2010. — 538 с. — ISBN 978-5-17-063753-9.
  • Кузнецов Н. А. В поисках Земли Санникова. Полярные экспедиции Толля и Колчака. — М.: Paulsen, 2014. — 40 с. — ISBN 978-5-98797-081-2.
  • Магидович И. П., Магидович В. И. Очерки истории географических открытий. — 3-е изд. — М.: Просвещение, 1985. — Т. 4. — 335 с.
  • Плотников И. Ф. Александр Васильевич Колчак. Жизнь и деятельность. — Ростов н/Д.: Феникс, 1998. — 320 с. — ISBN 5-222-00228-4. Архівавана 24 чэрвеня 2013.
  • Синюков В. В. Александр Васильевич Колчак как исследователь Арктики. — М.: Наука, 2000.
  • Синюков В. В. Александр Васильевич Колчак : Учёный и патриот : в 2 ч. / В. В. Синюков; отв. ред. А. П. Лисицын ; Ин-т истории естествознания и техники им. С. И. Вавилова РАН. — М.: Наука, 2009. — ISBN 978-5-02-035739-6.
  • Толль Э. В. Плавание на яхте «Заря» / Пер. с нем. — М.: Географгиз, 1959. — 340 с.
  • Хандорин В. Г. Под полярным небом // Адмирал Колчак: правда и мифы. — Томск: Изд-во Томского ун-та, 2007. — 288 с. — ISBN 978-5-7511-1842-6.
  • Чайковский Ю. В. Возвращение лейтенанта Колчака. К 100-летию Русской полярной экспедиции (1900–1903) // Вестник РАН. — 2002. — № 2. — С. 152–161.
  • Черкашин Н. А. Адмирал Колчак: диктатор поневоле.. — М.: Вече, 2005. — 376 с. — (Досье без ретуши). — ISBN 5-9533-0518-4.