Салома

Салома
By-product of	grain production^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Саламяная птушка

Саламяныя вырабы на паштовай марцы Беларусі

Салома — сухія сцёблы злакавых і бабовых зерневых культур, якія застаюцца пасля малацьбы, а таксама сцёблы льна, канопляў, кенафа і іншых раслін, вызваленыя ад лісця, суквеццяў, насення.

Віды саломы

Адрозніваюць азімую і яравую салому, злакавую і бабовую, а па відах раслін — пшанічную, жытнюю, ячменную, ільняную, канапляную і інш. Добрая злакавая салома — светлая, бліскучая, пругкая; доўгаляжаўшая — крохкая, пыльная, часта з рэзкім пахам.

Склад

Хімічны склад і пажыўнасць залежаць ад віду раслін, клімату, спосабаў уборкі, малацьбы, захоўванні і іншых фактараў. У саломе 35—45 % клятчаткі і іншых складаных цяжкапераварымых вугляводаў, 2—6 % пратэіна (у бабовай 4—9 %), 1,2—2 % тлушчу, 4—7 % залы. У 100 кг прасяной саломы ў сярэднім 40 кармавых адзінак і 2,3 кг пераварымага пратэіну, у ячменнай — 33 кармавыя адзінкі і 1,3 кг пераварымага пратэіну. У яравой саломе больш пратэіну, менш клятчаткі, таму пажыўнасць яе вышэй, чым у азімай.

Выкарыстанне

Народная творчасць

Павук у Магілёўскім этнаграфічным музеі

Выдатным вынаходствам народнай дэкаратыўнай творчасці з’яўляюцца падвясныя ўпрыгожванні з саломы, якія вывешваліся пад час калядных святаў. Сабраныя з саламяных трубачак, яны бязважкія і ажурныя. Падвешаныя за нітку ці конскі валасок за столевую балку над сталом, яны нагадваюць павуціну. Мабыць таму і называюць іх беларусы часцей за ўсё «павукамі». Падвясныя «павукі» мелі не толькі дэкаратыўнае значэнне. Іх паходжанне звязваюць з земляробчай сімволікай саломы.

Выкарыстанне ў якасці корму

Салому зерневых культур выкарыстоўваюць у кармленні, у асноўным буйнога рагатага ската. З прычыны невысокай пажыўнасці і пераварымасці, салому выкарыстоўваюць, галоўным чынам, для надання рацыёну неабходнага аб’ёму, або як дадатак да рацыёнаў з вялікай колькасцю сакавітых кармоў. Для павелічэння спажыўнасці саломы ўжываюць розныя спосабы падрыхтоўкі — драбненне, запарванне, абмешванне, апрацоўку хімічнымі рэчывамі. Распаўсюджанае таксама грануляванне саломы ў сумесі з канцэнтратамі і штучна высушанай травой. Скату можна скормліваць усе віды саломы, акрамя грэчкавай, якая часам выклікае пачырваненне скуры, сып, пухліны суставаў.

Выкарыстанне ў якасці матэрыялу

Салому выкарыстоўваюць таксама на подсціл сельскагаспадарчым жывёлінам і як сыравіну для вырабу саманнай цэглы, ізаляцыйных пліт, матаў.

Тэкстыльныя валокны

Салома льну, канопляў — сыравіна для атрымання трасты, з якой вылучаюць тэкстыльныя валокны.

Выкарыстанне ў якасці хімічнай сыравіны

У Германіі праводзіліся даследаванні па выкарыстанні саломы ў якасці сыравіны для сухой перагонкі.

Гл. таксама

• Сена

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14). — С. 112.

Спасылкі

• Солома // Архитектурно-строительный портал (руск.)