Сапсан, Сокал-падарожнік альбо Сапраўдны сокал (Falco peregrinus) — драпежная птушка з сямейства сакаліных, распаўсюджаная на ўсіх кантынентах, акрамя Антарктыды.
Памерам з крумкача, вылучаецца цёмным, аспідна-шэрым апярэннем спіны, страката-светлым чэравам і чорнай верхняй часткай галавы, а таксама чорнымі «вусамі». У залежнасці ад памеру і асаблівасцяў афарбоўкі, адрозніваюць каля 17 падвідаў гэтай птушкі.
Буйны сокал (даўжыня цела 42-50 см, маса да 1,3 кг) з вострымі крыламі, размах якіх 0,93-1,1 м, і доўгім клінападобным хвастом. Афарбоўка рэзка кантрасная: спіна, верх галавы, крылаў і хваста цёмна-бурыя з шызым налётам, ніз светлы з тонкім папярочным малюнкам на баках і падхвосці (у самак больш яркі). На грудзях кроплепадобныя стракаціны. Ад вачэй уніз ідуць цёмныя «вусы». Васковіца, кольцы вакол вачэй, цэўка і пальцы — жоўтыя. Самкі значна буйнейшыя за самцоў.
Пашырэнне: тундра, лесатундра і лясная зона Паўночнай Еўразіі. Месцы пражывання: старыя разрэджаныя бары паблізу адкрытых прастораў балот, азёрных і рачных поймаў; буйныя вярховыя балоты з градава-азёрным і градава-багнавым расліннымі комплексамі.
У еўрапейскай частцы арэала колькасць паўсюдна надзвычай нізкая. Уключаны ў Чырвоную кнігу МСАП. Размнажаецца ў спецыялізаваных гадавальніках ЗША, Канады, Германіі, Фінляндыі, Расіі.
Манагам з выразным гнездавым кансерватызмам. Прылятае ў пачатку вясны. Гняздуецца ў гнёздах гракоў, варон, крумкачоў, зрэдку — на высокіх старых будынках. Кладка з 2-4 яек памерамі 51,8 x 41,8 мм. Наседжванне 28-35 сутак. Птушаняты знаходзяцца ў гняздзе 5-6 тыдняў. У канцы лета шырока вандруюць і перамяшчаюцца да месцаў зімоўкі. Зімуюць у Заходняй і Цэнтральнай Еўропе. Полавая спеласць у гадавалым узросце.
Корміцца галубамі, качкамі, цецерукамі, кулікамі, варонамі, сарокамі, сойкамі і інш.
