Сарас

Са́рас (грэч. σάρος) або драканічны перыяд — прамежак часу, які складаецца з 223 сінадычных месяцаў (у сярэднім прыблізна 6585,3213 дзён ці 18,03 трапічных гадоў), па сканчэнні якога зацьменні Месяца і Сонца прыблізна паўтараюцца ў ранейшым парадку^[1].

Гэты перыяд з’яўляецца вынікам таго, што 223 сінадычных месяца Месяца (18 каляндарных гадоў і 10 ⅓ ці 11 ⅓ дзён, у залежнасці ад колькасці высакосных гадоў у дадзеным перыядзе) амаль роўныя 242 драканічным месяцам (6.585,36 дзён), г.зн. праз 6585 ⅓ дзён Месяц вяртаецца да той жа сізігіі і да вузла арбіты. Акрамя таго, 239 анамалістычных месяцаў Месяца роўныя 6.585,54 дзён, так што адпаведныя зацьменні ў кожным сарасе наступаюць пры аднолькавым аддаленні Месяца ад Зямлі і маюць адну і тую ж працягласць^[1]. На працягу аднаго сараса ў сярэднім адбываецца 41 сонечнае зацьменне і 29 месяцавых зацьменняў. Упершыню прадказваць месяцавыя зацьменні з дапамогай сараса навучыліся ў старажытным Вавілоне^[2]. Больш дакладна прадказваць зацьменні дазваляе перыяд, роўны трайному сарасу — экселігмас (грэч. ἐξέλιγμος), які складаецца з цэлага ліку дзён. Экселігмас выкарыстоўваўся ў Антыкітэрскім механізме ^[3].

Вавілонскі гісторык Бероз называе сарасам каляндарны перыяд у 3600 гадоў; меншыя перыяды насілі назвы: нерас у 600 гадоў і сосас у 60 гадоў.

Зноскі

1. Артыкул пра сарас на сайце НАСА.
2. Pannekoek A. The Origin of the Saros, Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Proceedings, 20 II, 1918, Amsterdam, 1918, pp. 943–955. Online
3. Кузнецов П. Антикитерский механизм Архівавана 5 верасня 2012.

Літаратура

• Сарас // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 176—177. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).