Сафія Насаўская

Сафія Насаўская
ням.: Sophia von Nassau
Сцяг Каралева-кансорт Швецыі і Нарвегіі
1873 — 1907
Папярэднік Луіза Нідэрландская
Пераемнік Вікторыя Бадэнская
Нараджэнне 9 ліпеня 1836(1836-07-09)[1][2][…]
Смерць 30 снежня 1913(1913-12-30)[1][3][…] (77 гадоў)
Месца пахавання
Род Насаускі дом[d]
Імя пры нараджэнні ням.: Sophia Wilhelmine Marianne Henriette von Nassau
Бацька Вільгельм I Насаускі[d]
Маці Паўліна Вюртэмбергская[d]
Муж Оскар II[5]
Дзеці Густаў V, Оскар Бернадот[d], Карл Шведскі, герцаг Вестэргётландскі і Яўген Шведскі[d]
Веравызнанне лютэранства
Аўтограф Выява аўтографа
Манаграма Манаграма
Узнагароды
Order of Queen Maria Luisa ордэн Серафімаў
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сафія Насаўская (ням. Sophia Wilhelmine Marianne Henriette von Nassau; 9 ліпеня 1836 – 30 снежня 1913) – каралева Швецыі і Нарвегіі ў якасці жонкі караля Оскара II. Яна была каралевай Швецыі на працягу 35 гадоў, даўжэй, чым хто-небудзь да яе, і каралевай з найдаўжэйшым стажам да 2011 года, пакуль яе не перагнала каралева Сільвія. Яна таксама з’яўляецца апошняй жанчынай, якая афіцыйна стала каралевай удовай Швецыі.

Ранні перыяд жыцця

[правіць | правіць зыходнік]

Сафія была малодшай дачкой Вільгельма, герцага Насаўскага, ад другой жонкі прынцэсы Паўліны Фрыдэрыкі Мары Вюртэмбергскай.

Яе бацька памёр, калі ёй было тры, і яго змяніў зводны брат Адольф, вялікі князь Люксембургскі. Сафію вучылі прыватныя настаўнікі, ў той час гэта лічылася прыдатнай адукацыяй для прынцэс. Яна была навучана фехтаванню, спорту, які звычайна прызначаны для мужчын, каб умацаваць спіну і выправіць паставу.[6] Сафія мела зносіны з навукоўцамі і мастакамі, і двор Насава лічыўся больш дэмакратычным, чым тое, што было звычайна ў большасці нямецкіх двароў. Яна рана вывучыла англійскую мову і адчула сімпатыю да брытанскай парламенцкай сістэмы. Мова, на якой размаўлялі ў яе дзяцінстве, была не нямецкая, а англійская. Сафія атрымала тое, што называюць выхаваннем, больш падобным да віктарыянскага стылю жыцця сярэдняга класа, якому яна аддала перавагу, а не каралеўскаму. Браты называлі яе Unsere demokratische Schwester (наша дэмакратычная сястра). Яе апісвалі як сур’ёзную, разумную і паслухмяную, цікавілася мовай і гісторыяй: яна таксама была па-сапраўднаму рэлігійнай.

У 1848 годз яна стала сведкам паўстання ў герцагстве Насаў, якое было падаўлена яе маці і братамі. Зіму 1853–54 гадоў яна правяла разам з маці пры двары цёткі па маці ў Санкт-Пецярбургу ў Расіі. Яе цётка па маці, прынцэса Шарлота з Вюртэмберга, была замужам за вялікім князем рускім Міхаілам Паўлавічам. Паездка была зроблена не дзеля таго, каб дамовіцца пра шлюб з рускім князем, бо маці не хацела, каб яна прыняла зварот у іншую веру, што было б неабходна, а каб яна вывучыла жыццё на вялікім двары. Падчас свайго знаходжання ў Расіі яна была вучаніцай піяніста Антона Рубінштэйна. Сафія і яе маці былі вымушаныя пакінуць Расію на пачатку Крымскай вайны. Пасля смерці маці ў 1856 годзе Сафія жыла са сваёй зводнай сястрой, прынцэсай Марыяй Вільгемін Відскай.

У ліпені 1856 года ў летняй рэзідэнцыі сваёй сястры Марыі Манрэпас за межамі Насава яе наведаў шведскі прынц Оскар, герцаг Эстэрготландскі. Оскар быў другім жывым сынам дзеючага караля. Пасля смерці свайго старэйшага брата Густава ў 1852 годзе ён стаў будучым спадчыннікам шведскага прастола, таму што яго брат, дзеючы наследны прынц, не змог нарадзіць больш дзяцей з жонкай. Таму палітычна неабходна было, каб Оскар ажаніўся. У 1855-56 гадах Оскара адправілі наведаць розныя каралеўскія двары ў Еўропе, каб знайсці прыдатнага шлюбнага партнёра як па рангу, так і на ўласны густ. Ён наведаў брытанскі двор, але не пажадаў ажаніцца з прынцэсай Мэры Кембрыджскай, а прапанаваныя ім бельгійскія і прускія прынцэсы не хацелі выходзіць за яго замуж. Шлюб Сафіі і Оскара не варта разглядаць як дамоўлены шлюб: Оскар атрымаў свабоду выбіраць прынцэсу, якая яму спадабалася, з мноства двароў, якія ён наведваў, а на Сафію, якую раней прапаноўвалі, не хацелі аказваць ціск.[7] Аднак Сафія і Оскар узаемна палюбілі адзін аднаго.[8]

Пасля візіту Оскар вярнуўся ў Швецыю, каб папрасіць згоды бацькоў на шлюб, што і было дадзена. Затым ён вярнуўся ў Насаў, дзе заручыны былі заключаны ў верасні і абвешчаны ў кастрычніку. Падчас заручын Саф’я атрымала адукацыю на шведскай мове і гісторыі і вяла перапіску са сваім будучым мужам: неўзабаве перапіска вялася на шведскай мове. Таксама яна хутка асвоіла нарвежскую мову.

Герцагіня і кронпрынцэса

[правіць | правіць зыходнік]
Прынц Оскар і прынцэса Сафія падчас шлюбу ў 1857 годзе

Сафія і Оскар пажаніліся 6 чэрвеня 1857 года ў замку ў Вісбадэн-Бібрыху. Сафія прыбыла ў горад Стакгольм з Оскарам 19 чэрвеня 1857 года, і яе сустрэла шведская гаспадыня мантый графіня Вільгельміна Бондэ і яе фрэйліна Аўгуста Егерхельм на караблі Travemünde. Там іх сустракалі салютамі, спевамі і натоўпамі. Па прыездзе ў Швецыю Сафію прынялі з вялікім энтузіязмам. Паколькі цяперашняя наследная прынцэса Луіза стала бясплоднай пасля нараджэння свайго апошняга дзіцяці, а старэйшы брат Оскара, наследны прынц Карл, не меў сына, і яго дачка не была прынята спадчынніцай трона ў адпаведнасці з цяперашняй канстытуцыяй, таму Сафія разглядалася як рашэнне праблемы пераемнасці і будучай каралевы. Па прыездзе яна была апранута ў сіняе, і таму яе празвалі Сіняй княгіняй.[9] У палацы яе спачатку прадставілі каралеўскаму двару, а потым прадставілі каралеўскай сям’і ў салоне каралевы. Сустрэўшы караля, які на той момант быў ахарактарызаваны і пастаўлены пад рэгенцтва наследнага прынца, яна кінулася да яго, увяла і абняла яго.

У 1858 годзе ў Сафіі нарадзіўся сын, які забяспечыў дынастыю Бернадотаў і надаў ёй вялікую папулярнасць. Нараджэнне адбылося ў палацы Дротнінгхольм паводле старога пратакола двара, у якасці сведкаў быў увесь двор і члены ўрада, якія знаходзіліся ў зале за межамі спальні.[10] Пасля смерці цесця караля Оскара I у 1859 годзе яе шурын стаў каралём Карлам XV, а муж – спадчыннікам.[11]

Муж і жонка атрымалі ў якасці рэзідэнцыі палац Арвфурстэнс у Стакгольме. Сафію апісвалі як спакойную і кантраляваную, практычную і разважлівую. У яе былі добрыя адносіны са свякрухамі і нявесткай прынцэсай Яўгеніяй. Яе адносіны з Карлам XV і каралевай Луізай былі, аднак, напружанымі. Сама Сафія, якая была строга маральнай, не любіла легкадумнасці двара свайго шурына Карла XV пад уплывам Францыі.[12]

Да 1861 года Сафія нараджала тры разы на працягу трох гадоў, і пасля гэтага яе здароўе было кволым. У тым жа годзе яна здзейсніла паездку ў Ніцу, каб вылечыць сваё здароўе, і працягвала здзяйсняць паездкі па стане здароўя. Наступная паездка была здзейснена ў 1863 годзе; на гэты раз у Германію. У 1864 годзе яна занялася будаўніцтвам іх летняй рэзідэнцыі Сафіера ў Эрэсуне, якая была названа ў яе гонар. У Сафіеры яны маглі падтрымліваць сувязь з дацкай каралеўскай сям’ёй у Фрэдэнсборгу на другім баку Эрэсуна. Сустрэчы ў Сафіеры часам атрымлівалі палітычнае вымярэнне як цэнтр сямейных саветаў.

Сафія праяўляла моцную дысцыпліну ў адносінах да сваіх дзяцей. Яе рашэнне аб грудным гадаванні, у той час незвычайнае для вышэйшага класа, прыцягнула ўвагу. Яна таксама выклікала ўвагу, калі ў 1869 годзе размясціла сыноў у дзяржаўнай школе, і не дазваляла вучыцца дома, што было традыцыяй у каралеўскім доме.[13] Гэта была хрысціянская школа для хлопчыкаў Beskowska Skolan багаслова і вікарыя Густава Эмануіла Бяскова, пропаведзі якой яна часта наведвала. Сафія заўсёды вельмі шчыльна цікавілася рэлігіяй – цікавасцю, якую яна падзяляла са сваёй нявесткай Яўгеніяй, у кампаніі якой яе знаёмілі з рознымі хрысціянскімі галінамі. З 1866 года яна была старшынёй дабрачыннай арганізацыі Allmänna skyddsföreningen (Таварыства абароны) для бедных жанчын у Стакгольме.

Сафія пры жыцці цікавілася палітыкай і займалася дзяржаўнымі справамі, а падчас парламенцкіх пасяджэнняў часам прысутнічала ў якасці назіральніка. У 1866 годзе краіна яе нараджэння, герцагства Насаў, была далучана да Прусіі. Пасля гэтага яна захоўвала антыпрускі погляд. Улетку 1870 года яна прысутнічала ў Эмсе, дзе незадоўга да аб’яўлення вайны сустракалася з царом Расіі і каралём Прусіі і была інфармавана пра палітычную сітуацыю. Яна не выступала супраць аб’яднанай Імперыі Германіі як такой, але ёй не спадабалася, як яна была створана і засілле Прусіі. Аднак у яе былі добрыя асабістыя адносіны з наследным прынцам Фрыдрыхам Прускім і яго жонкай.

Каралева Швецыі і Нарвегіі

[правіць | правіць зыходнік]
Сафія Насаўская як каралева Швецыі, 1873.
Фатаграфія наследнай прынцэсы Сафіі Шведскай з мужам, наследным прынцам Оскарам і іх сынамі (Густаў, Оскар Бернадота, Карл і Эжэн), 1865 год.

Пасля смерці шурына 18 верасня 1872 года Сафія стала каралевай Швецыі і Нарвегіі. У той час была напружаная палітычная сітуацыя і патрабаванні да рэспублікі. Першапачаткова Оскар не карыстаўся папулярнасцю, але былі надзеі, што ён дазволіць кіравацца парадамі Сафіі, якая лічылася палітычна праніклівай.[14] Акрамя таго, у Нарвегіі былі надзеі, што Сафія скарыстае свой уплыў на Оскара, каб увесці больш роўнае месца ў саюзе.[15] Сафія была каранавана Оскарам у Стакгольме ў Швецыі 12 мая і ў Трондхейме (цяпер Тронхейм) у Нарвегіі 18 чэрвеня 1873. У Нарвегіі пара здзейсніла тур па краіне ў сувязі з каранацыяй, якая была апісана як трыумф.

У 1875 годзе кароль і каралева зрабілі тур па Еўропе. Яны спачатку наведалі Данію, а пасля Берлін, а потым і Дрэздэн. Візіт караля Альберта Саксонскага і яго каралевы Каралы Вазы ў Дрэздэне быў прызнаны значным, паколькі гэта азначала сімвалічны мір паміж дынастыяй Бернадотаў і адстаўленай дынастыяй Ваза, бо каралева Карола была ўнучкай зрынутага караля Густава IV Адольфа, і хай будзе вядома, што мінулае было забыта.[16] Пасля Дрэздэна Сафія перапыніла тур па стане здароўя, а Оскар паехаў у Веймар і Расію. Яшчэ адной важнай падзеяй стала адкрыццё статуі Карла XIV Юхана ў Осла 7 верасня 1875 года, якая была адзначана вялікімі ўрачыстасцямі з запрошанымі замежнымі каралеўскімі і ваеннымі парадамі і лічылася памятнай нагодай для прапаганды. Яшчэ адной важнай падзеяй нарвежскай каралевы стала знаходжанне ў Мосе ў 1877 годзе былога кронпрынца Францыі Напалеона.

Увосень каралеўскія пары звычайна знаходзіліся ў палацы Дротнінгхольм, дзе прымалі замежных каралеўскіх саноўнікаў і ладзілі ўрачыстыя вечарыны. На працягу зім яны ўдзельнічалі ў прадстаўніцтве як у Стакгольме, так і ў Осла. Пры наведваньні Нарвегіі іх сустрэў ля мяжы асобны нарвежская двор, які служыў падчас іх знаходжання там. У Нарвегіі галоўнымі фрэйлінамі былі Алет Дуэ і Эліз Лёвенскольд . Сафія, як вядома, апраналася эфектна на ўрачыстых мерапрыемствах, з мноствам каштоўных камянёў, вялікай колькасцю карункаў і арнаментаў і яркіх колераў, такіх як чырвоны і сіні. Оскар II звычайна праводзіў лета з сябрамі на сваёй яхце Drott у Марстрандзе, у той час як Сафія часта праводзіла лета ў палацы Ульрыксаль, а ў наступныя гады часцей у Нарвегіі. З 1892 па 1904 гады яна праводзіла нарвежскія лета ў маёнтку Скінарбёль каля Кангсвінгера, дзе яе памятаюць простым стылем жыцця і шчодрасцю да мясцовага насельніцтва. Яна была папулярнай у Нарвегіі, і яе апісвалі як каралеву, якая правяла ў Нарвегіі найбольш часу сярод усіх каралеў падчас саюза Швецыі-Нарвегіі.

Сама Сафія апісала гады паміж 1873 і 1878 гадамі як гады крызісу для яе.[17] У гэтыя гады ў Оскара было некалькі сувязяў, асабліва з Магдай фон Дольке і з Мары Фрыберг. Раман Оскара з Магдай фон Дольке пачаўся ў 1874 годзе і прыцягнуў вялікую ўвагу, і ён прынёс карысць яе кар’еры ў Каралеўскім драматычным тэатры і даў ёй надбаўку.[18] Хоць яна і не дэманстравала, як мяркуюць, Сафія пакутавала ад яго пералюбу.[19] Гэта звязана з тым, што Сафія ездзіла ў Германію шукаць суцяшэння са сваёй зводнай сястрой Марыяй Відскай, якая, як мяркуюць, параіла ёй прыняць сітуацыю.[20] Аднойчы кароль прыслаў прыдворнага да опернай спявачкі Іды Базыльер-Магельсэн з просьбай «прыватнай аўдыенцыі», і яна адказала: «Скажыце Яго Вялікасці, што ў яго можа быць прыватная аўдыенцыя са сваёй добрай і прыгожай каралевай. У мяне ёсць іншыя справы, чым прыватныя канферэнцыі са старымі спадарамі!» Калі ёй сказалі пра гэта, каралева Сафія паклікала Базыльер-Магельсэна, і, як паведамляецца, іх сустрэча скончылася ўзаемнымі слязьмі над сужэнцамі. Здароўе прымушала яе часта ездзіць за мяжу, і шлюб, відаць, перажыў крызіс, у выніку якога шлюбныя адносіны былі спынены. Шлюбны крызіс назірала і згадвала яе бліжэйшае атачэнне, і падчас паездкі па кантыненце ў 1876 годзе Сафія адправіла Оскару тое, што яна назвала развітальным лістом.

1878 год стаў пераломным для каралевы Сафіі. У гэтым годзе яна стала паслядоўніцай вучэння брытанскага прапаведніка лорда Рэдстака, з якім яе пазнаёміла яе фрэйліна Марта Экетра. Пасля гэтага яна вялікую частку свайго паўсядзённага жыцця праводзіла ў малітве са сваімі любімымі фрэйлінамі Экетрай, Эбай фон Розэн і Ідай Ведэль-Ярлсберг. Оскар II скептычна паставіўся да гэтага з-за свайго становішча кіраўніка шведскай царквы, але іх адносіны на самой справе палепшыліся пасля яе новага рэлігійнага пераканання.[17]

Каралева Сафія пасля 1878 года шмат займалася сваімі рэлігійнымі інтарэсамі, і яе праца ў так званым новым евангельскім руху была даволі значнай. Гэта зрабіла яе менш зацікаўленай удзелам у прадстаўніцтве і жыцці грамадства, і Карл Флітвуд адзначыў, што гаспадаром яе двара быў фактычна вялебны Бескаў.[17] У рэшце рэшт яна абмежавала ўдзел у двары і жыцці грамадства толькі тады, рабіла гэта толькі тады, калі гэта было абсалютна неабходна. Калі яна наведала баль Амарантер ў 1885 годзе, выпадак быў досыць рэдкім і прыцягнуў увагу.[21] Сафія аддала перавагу прыватнаму жыццю, напрыклад, вячэрам і музычным вечарам у кампаніі членаў сям’і і фрэйлін. Каралева Сафія пакутавала ад дрэннага самаадчування: напрыклад, у 1875—1877 гадах яна амаль увесь час адсутнічала за мяжой па стане здароўя, і хаця пасля 1877 года ёй было лепш, яна працягвала наведваць Амстэрдам, каб атрымаць медыцынскую дапамогу ўрача Мецгера. Падчас візіту ў Парыж яна выклікала вялікую ўвагу, калі абедала ў грамадскім рэстаране: у гэты час гэта было незвычайна для каралеўскай жанчыны, і гэта быў адзіны раз, калі яна такое рабіла гэта. У 1885 годзе яе сын Карл захварэў у Стамбуле, і яны разам з Оскарам II наведалі Асманскую імперыю, дзе іх прыняў султан, а Сафія атрымала дазвол наведаць Імператарскі Гарэм.[22] Яны таксама наведалі Румынію.

Каралева Сафія ў афіцыйнай прыдворнай сукенцы, 1900 год.

Каралева Сафія прыклала вялікія намаганні для паляпшэння медыцынскага абслугоўвання і заснавала першую школу сястрынскага догляду ў Швецыі. Яна вывучала творчасць Флорэнс Найцінгейл і ў 1881 годзе разам з Оскарам наведала Вялікабрытанію, дзе іх прыняла каралева Вікторыя. Падчас свайго візіту яна вывучыла сучасныя медыцынскія ўстановы ў Лондане. Пасля вяртання яна распачала праект па навучанні прафесійных медсясцёр у Швецыі. Гэтая праца была пачата толькі наватарскай працай Эмі Раппе ў 1867 годзе, але да гэтага часу не было належнай навучальнай установы для медсясцёр, і медыцынскі свет быў настроены скептычна. У 1882 годзе ёй удалося арганізаваць заняткі для медсясцёр у бальніцы Сабатсберга; і ў 1884 годзе яна адкрыла для студэнтаў універсітэцкі каледж імя Сафіяемэта; ў 1889 г. ён быў распрацаваны як Сафіяемэт, аб’яднаную бальніцу і школу для медсясцёр. Сафіяемэт разглядаўся як узор для пераймання адукацыі медсясцёр у Швецыі, а таксама як правільнае ўстанаўленне прафесіі медсястры ў Швецыі. Сафія вельмі актыўна павышала павагу да прафесіі медсясцёр сярод лекараў, якія не лічылі працу прыдатнай для адукаванай жанчыны, і каб прафесія была паважанай, яна хацела, каб гэтая прафесія разглядалася як рэлігійнае пакліканне і займаліся жанчыны з медыцынскай адукацыяй, і яна заклікала жанчын вышэйшага саслоўя быць медсёстрамі, і ўсё таму, што хацела, каб медсясцёр паважалі: першым кіраўніком яе школы медсясцёр была высакародная Альфільда Эрэнборг, вучаніца Флорэнс Найцінгейл, Каралева актыўна ўдзельнічала ва ўстанове да самай смерці. У яе сястрынскай школе нават студэнты з арыстакратыі павінны былі мыць падлогу. Двое вучняў Сафіяемэта, Альма Брунскон і Вольга Кларэус павінны былі мець вялікае значэнне для медыцынскай дапамогі ў Нарвегіі. Сафія была старшынёй каля пяцідзесяці розных дабрачынных арганізацый у Швецыі і Нарвегіі. Раз на тыдзень яна атрымлівала шукальнікаў дапамогі, падтрымлівала Армію выратавання і сама заснавала мноства арганізацый.

Як паведамлялася, Сафія была бліжэй за ўсё да сына Оскара, рэлігійныя інтарэсы якога падзяляла, і да Яўгена. У 1886 годзе яна падтрымала Яўгена, які хацеў вывучаць мастацтва ў Парыжы. Яна таксама падтрымала Оскара ў яго жаданні ажаніцца на высакароднай фрэйліне Эбе Мунк аф Фулкіле. Яе сын Яўген сказаў пра яе, што чалавечая вартасць і справядлівасць ледзь не вышэй за яе, чым яе глыбокая пабожнасць.[23] У 1887 годзе яна была вымушана прайсці аварыатамічную аперацыю. Аперацыя лічылася патэнцыйна небяспечнай для жыцця. Перад аперацыяй яна склала завяшчанне. Яна таксама дала абяцанне Оскару II, што калі яна перажыве аперацыю, кароль дазволіць Оскару нарэшце ажаніцца на Эбе Мунк.[24] Пасля аперацыі Оскар выкарыстаў гэта, і вяселле, нарэшце, магло адбыцца. Аперацыя лічылася паспяховай, але пасля ёй было цяжка хадзіць, і часам яе прымушалі карыстацца інвалідным крэслам.

У 1881 годзе яна прысутнічала на вяселлі свайго сына, наследнага прынца Густава, з Вікторыяй Бадэнскай у Карлсруэ. Сафія аддала перавагу сыну ажаніцца з Беатрысай Вялікаюрытанскай, бо вельмі захаплялася каралевай Вікторыяй, але ўсё ж была ў вялікім захапленні ад выбару Вікторыі Бадэнскай, бо яна была нашчадкам былой шведскай дынастыі Ваза. Аднак яе адносіны з нявесткай пасля сталі напружанымі.[17] Сафія і Вікторыя мелі супрацьлеглыя палітычныя погляды, і Сафія пакрыўдзілася, калі Густаў пачаў слухаць Вікторыю, а не яе, у той час як Вікторыя крытыкавала ўплыў Сафіі на караля: нямецкі дыпламат Эйленберг паведаміў, што Вікторыя заявіла, што каралева Сафія ціснула на караля саступіць апазіцыі, каб пазбегнуць канфліктаў, што яна была няўмольна наўмыснай і што Оскар баяўся яе. Сафія не любіла стрыечнага брата Вікторыі, германскага імператара Вільгельма II, з якім у яе было некалькі канфліктаў.

У палітычным плане Сафія была апісана як ліберальная і амаль дэмакратычная ў сваіх поглядах. Яе палітычны ўплыў на Оскара II лічыцца значным. Лічыцца, што яна выступала ў якасці яго палітычнага саветніка, і вядома, што яна некалькі разоў карысталася сваім палітычным уплывам, па меншай меры пасля 1878 года. Сафія праявіла вялікую цікавасць да Нарвегіі і пытанняў, звязаных з саюзам паміж Швецыяй і Нарвегіяй. Чакалася, што кароль будзе рэгулярна наведваць Нарвегію падчас праўлення, калі крызіс уніі станавіўся ўсё больш частым, і каралева звычайна суправаджала яго, часам таксама супраць яго волі.[17] У Осла яна часта запрашала мужоў і жонак палітыкаў у Каралеўскі палац і стварала важную сетку кантактаў як з правымі, так і з левымі рэспубліканцамі. У 1882-84 гадах у Нарвегіі быў сур’ёзны крызіс і размовы пра рэвалюцыю, якая ў выніку прывяла да забароны каралеўскага вета і страты там каралеўскай улады, і яна актыўна ўдзельнічала ў крызісе. Нягледзячы на тое, што яна была супраць рэформы, яна лічыла неабходным саступіць. Юнгвар Нільсэн распавёў пра сцэну, калі прачытаў навіны для каралевы: кароль увайшоў у пакой, упаў перад ёй на калені і сказаў: «Так, Сафія, зараз ты тут!», на што яна пацалавала яму руку, перш чым ён падняўся, і заявіла, што ён моцна прыняў гэта, але будзе выконваць слова.[25] Падчас крызісу 1884 года яе ўплыў быў відавочны, бо менавіта яна пераканала Оскара дазволіць леваму крылу з Ёханам Свендрупам сфармаваць нарвежскі ўрад: «Яе ўплыў на караля быў вялікім і добра вядомым. Яна была такая ж цвёрдая, як ён слабым, такая ж спакойная, як ён няўстойлівы і нервовы. Да сакавіка 1884 года яна падтрымлівала яго ў яго супраціве, але ў красавіку 1884 года яна змяніла стратэгію і зразумела, што супраціў толькі нашкодзіць манархіі. Ужо тады яна сказала каралю падтрымаць Ёхана Свердрупа».

Сафія ў кароне

Падчас саюзнага крызісу 1895 года, калі нарвежцы пажадалі мець уласныя пасольствы, каралеўская сям’я мела сямейны савет ля хворага ложка каралевы ў прысутнасці імператара Германіі Вільгельма II. Уільям рэкамендаваў аб’яднанае нямецка-шведскае ваеннае ўмяшанне, але Сафія цвёрда забараніла што-небудзь падобнае, сказала імператару, што не разумее сітуацыі і выступае за сяброўскія перамовы.[26] Падчас крызісу 1898 года нарвежцы пачалі выкарыстоўваць уласны сцяг, Оскар II пагражаў адрачыся ад трона, а прэм’ер-міністр Бострэм падаў у адстаўку. Каралева супакоіла сітуацыю і пераканала абодвух заставацца на сваіх пасадах. Каралеве Сафіі прыпісваюць выкарыстанне яе ўплыву для прадухілення ваеннага ўмяшання і вайны падчас распаду саюза Швецыі-Нарвегіі ў 1905 годзн.[27]

Каралева ўдова

[правіць | правіць зыходнік]
Сафія Насаўская ў якасці каралевы-ўдовы Андэрса Цорна (1909)

У 1907 годзе Оскар II памёр, і яна стала каралевай удовай. Хоць яна больш не магла аказваць ніякага ўплыву на дзяржаўныя справы, яна пастаянна была палітычна праінфармавана. Роспуск саюза Швецыі-Нарвегіі азначаў, што яна больш не магла наведваць Нарвегію, але яна працягвала паездкі ў Вялікабрытанію і кантынент: напрыклад, у 1909 годзе яна наведала Германію на машыне. Апошнія гады яна правяла ў дабрачыннасці і ў Сафіяемэце, дзе працягвала выконваць абавязкі старшыні. Яе апошнім афіцыйным заданнем стала ўрачысты экзамен для медсясцёр у Сафіяемэце, адной з якіх была яе ўнучка Марыя Бернадота, дачка прынца Оскара і Эбы Мунк: калі прыйшла чарга да Марыі, Сафія забылася на свае словы і абняла яе. Праз некалькі дзён яна памерла.

Каралева Сафія верыла ў меркаванне каралевы Злучанага Каралеўства Вікторыі: што асабістае жыццё каралеўскага чалавека павінна стаць добрым прыкладам для яе падданых [28] і ў гэтым аспекце яна была паважанай фігурай.

Дзеці

[правіць | правіць зыходнік]

Яе дзецьмі былі:

Сафія была зводнай сястрой Адольфа, вялікага герцага Люксембурга (і апошняга праўлення герцага Насау), які стварыў тытул графа Вісбарга ў люксембургскай знаці для сына Сафіі Оскара, які страціў права пераемнасці і тытулы, выйшаўшы замуж без згоды караля.

Яе праўнукі — кароль Нарвегіі Харальд V і былы кароль Бельгіі Альберт II; яе прапраўнукі — каралева Даніі Маргрэта II, кароль Швецыі Карл XVI Густаў, кароль Бельгіі Філіп, каралева Грэцыі Ганна Марыя і Вялікі герцаг Люксембурга Анры.

Герб і манаграма

[правіць | правіць зыходнік]

Герб Сафіі як каралевы Швецыі і Нарвегіі (1872—1905)


Каралеўская манаграм каралевы Швецыі Сафіі


Герб Сафіі як каралевы Швецыі

 

Зноскі

  1. ↑ а б Sofia W M H — 1917.
  2. ↑ Sophie; I Sverige Sofia El. Sophia // Norsk biografisk leksikon — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502 Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ а б Hovförsamlingens kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/SSA/0007/F I/5 (1895-1938), bildid: 00033282_00069 — С. 65. Праверана 20 красавіка 2018.
  4. ↑ Olsson M. Riddarholmskyrkan - inventories and graves — 1937. — С. 463. Праверана 21 лютага 2019.
  5. ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  6. ↑ Anne-Marie Riiber (1959). Drottning Sophia. (Queen Sophia) Uppsala: J. A. Lindblads Förlag. page 8. ISBN (Swedish)
  7. ↑ Ibid. page 24
  8. ↑ Ibid. page 25
  9. ↑ Ibid. page 32
  10. ↑ Ibid. page 47
  11. ↑ Ibid. page 53
  12. ↑ Ibid. page 41
  13. ↑ Ibid. page 70
  14. ↑ Ibid. page 84
  15. ↑ Ibid. page 121
  16. ↑ Ibid. page 144
  17. ↑ а б в г д Sofia W M H, urn:sbl:6102, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torgny Nevéus), hämtad 2013-11-07. Архівавана 10 лістапада 2013. Памылка ў зносках: памылковы тэг <ref>; імя "nad.riksarkivet.se" вызначана некалькі разоў з розным зместам
  18. ↑ Anne-Marie Riiber (1959). Drottning Sophia. (Queen Sophia) Uppsala: J. A. Lindblads Förlag. page 135. ISBN (Swedish)
  19. ↑ Ibid. page 179
  20. ↑ Ibid. page 136
  21. ↑ Elgklou, Lars (1995). Familjen Bernadotte. En släktkrönika. (The Bernadotte family. A family chronicle)(шведск.). Skogs Boktryckeri Trelleborg. p. 141. ISBN 91-7054-755-6.
  22. ↑ Anne-Marie Riiber (1959). Drottning Sophia. (Queen Sophia) Uppsala: J. A. Lindblads Förlag. page 219. ISBN (Swedish)
  23. ↑ Elgklou, Lars (1995). Familjen Bernadotte. En släktkrönika(шведск.). Skogs Boktryckeri Trelleborg. p. 140. ISBN 91-7054-755-6.
  24. ↑ Anne-Marie Riiber (1959). Drottning Sophia. (Queen Sophia) Uppsala: J. A. Lindblads Förlag. page 222. ISBN (Swedish)
  25. ↑ Ibid. page 213
  26. ↑ Ibid. page 253
  27. ↑ Ibid. page 255
  28. ↑ Ibid. page 177

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]