Сверцыя шматгадовая, Сверцыя многагадовая, Трыпутнік[1] (Swertia perennis) — кветкавая расліна роду Сверцыя (Swertia) сямейства Гарычкавыя (Gentianaceae).
Шматгадовая травяністая расліна з прамым або ў верхняй частцы крыху галінастым голым сцяблом вышынёй да 60 см і кароткім карэнішчам з каранёвымі пупышкамі. Прыкаранёвае лісце буйное, шырокае, эліпсападобнае, паступова звужана ў чаранок, амаль роўнае па даўжыні ліставой пласцінцы; сцябловае — больш дробнае і вузкае (ланцэтападобнае), супраціўнае, са сцеблаабдымнай асновай. Кветкі нешматлікія, брудна-сінія або брудна-фіялетавыя з цёмнымі плямамі або палоскамі, у паўпарасоніках, сабраных у вузкае мяцёлчатае канечнае суквецце даўжынёй 7-12 см. Плод — яйкападобная каробачка, якая раскрываецца 2 створкамі.
Сярэднееўрапейскі горны рэліктавы від, сустракаецца таксама ў Міжземнамор’і. У Беларусі знаходзіцца ў асобных лакалітэтах на ўсходняй мяжы пашырэння. Месцы росту: сырыя нізінныя імшыстыя лугі, балоты з крыніцамі, берагі рэк.
Святлолюбівая расліна, мезафіт, гіграфіт, мезатроф, эўтроф[2]. Цвіце ў жніўні—верасні, пладаносіць у верасні—кастрычніку. Размнажэнне насеннае.
Ахоўваецца на тэрыторыі Беларусі, Украіны, Эстоніі, шэрагу рэгіёнаў Расіі[2].
Дэкаратыўная расліна.
Зноскі
- Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь: Рэдкія і тыя, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення віды жывёл і раслін. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1993. ISBN 5-85700-095-5
