Сет (міфалогія)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Сет.

Сэт, Сутэх
егіп. Stẖ
Першапачаткова: абаронца сонца-Ра ад Апопа, уладар вайсковай доблесці і адвагі. Пасля эпохі Нармера і асабліва Пталамеяў дэманізавыны: заступнік далёкіх ад Ніла краін і чужакоў, сусветнага зла, пустыні, збліжаны з Апопам, антаганіст у дуалізме Сета і Асірыса-Хора.
Міфалогія	егіпецкая
Мясцовасць	заступнік Верхняга Егіпта, паўночна-усходняя Дэльта Ніла
Сфера ўплыву	хаос^[d]
Тлумачэнне імя	Заступнік царскай улады, яго імя ў тытулах фараонаў II дынастыі (спалучэнне імёнаў Сета і Гара азначае «цар») і ў імёнах фараонаў XIX дынастыі. Пазней іерогліф «звер Сета» быў дэтэрмінатывам да слоў «дзікі, злы, люты»[1]
Грэчаскае напісанне	Σηθ
Лацінскае напісанне	Seth
Пол	мужчынскі пол
Бацька	Геб
Маці	Нут
Брат	Асірыс
Сястра	Ісіда, Нефтыда
Жонка	некалькі ўключаючы: Нефтыда, Таўрт, угарыта-фінікійскія Анат і Аштарэт
Дзеці	Анубіс
Звязаныя персанажы	Немці, Аш, Тэшуб, Апоп, Тыфон, Сатана, Сатурн, Баал, Яхве, Калі і Шыва
Перыяд жыцця	шанаваўся з Дадынастычнага перыяду
Характэрныя рысы	з галавой падобнай на асла або шакала («звер Сета»); кракадзіл[2], гіпапатам[3], змяя[4], гіпапатам у шкуры кракадзіла[5], чорная свіння[6]
Звязаныя падзеі	Дзень яго нараджэння — трэці пераднавагодні — лічыўся ў Егіпце нешчаслівым
Атрыбуты	скіпетр Уас і анх; стыхія — пустыня, пясчаныя буры
У іншых культурах	атаясамляўся з фінікійскім Баалам
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сет^[7] (Сетх^[7], Сутэх, Сута, Сеці; егіп. Stẖ) — у старажытнаегіпецкай міфалогіі і рэлігіі бог лютасці, пясчаных бур, разбурэнняў, хаосу, вайны і смерці. Першапачаткова шанаваўся як «абаронца сонца-Ра». У перыяд Старога царства (XXVIII—XXIII ст. да н.э.) лічыўся таксама апекуном царскай улады. Яго імя ўваходзіла ў тытулы і імёны шэрага фараонаў. Пазней быў дэманізаваны, стаў антаганістам ў дуалістычнай барацьбе Хора і Сета, персаніфікацыяй сусветнага зла, сатаной. Таксама Хор і Сет могуць злівацца ў адзінае двухгаловае бажаство Херуіфі.

Сет у іерогліфах

Быў заступнікам далёкіх краін і чужакоў. Бог «чужых краін» (пустынь), цемры і зла, брат і забойца «добрага бога» Асірыса. Паводле міфаў, Сет быў пераможаны сынам Асірыса богам Горам, які адпомсціў за бацьку і сам стаў уладаром Сусвету.

Зноскі

1. Гардынер А. Х. Егіпецкая Граматыка.
2. рэльеф паўднёва-заходняй залы храма Хатхор у Дэндэры
3. папірус Жуміляк
4. рэльеф у храме Рамсеса II у Асуане
5. фрэска на сцяне грабніцы Ментухатэпа
6. міф пра Сет, які плюнуў у вочы Хору, прыняўшы аблічча чорнай свінні
7. БелЭн 2002.

Літаратура

• Сет, Сетх // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 355. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).