Скварка

Скваркі на патэльні

Скварка — тое, што застаецца пасля вытоплівання з тканак жывёлы тлушчу, галоўным чынам з сала. У залежнасці ад ужытага суроўца можа змяшчаць пэўную колькасць мяса і тлушчу. У гастраноміі цэніцца за смак. Вельмі папулярная страва ў Сярэдняй і Усходняй Еўропе.

Скваркі можна ўжываць як самастойную страву, так і як адзін са складнікаў стравы. Ужываецца як дабаўка да мясных страў, як тлушч да пірагоў (таксама і салодкіх), часта дадаецца да бульбы. Разам з вытапленым тлушчам і цыбуляй выкарыстоўвацца як аздабленне і афарбоўка ежы.

Беларусы спажываюць скваркі радзей за ўкраінцаў. У Беларусі перавага традыцыйна аддаецца салу і паляндвіцы[1]. Таксама скваркі загортвалі ў дранікі, якія перад спажываннем мачалі ў вытаплены тлушч[2]. Выкарыстоўвалі скварку разам з сырой бульбаю для прыгатавання кішкі[3].

У «Літоўскай гаспадыні» згадваецца, што скваркі кладуць у ежу чэлядзі[4].

«Чарка і скварка»

[правіць | правіць зыходнік]
Скваркі з кменам па-чэшску

Выраз шырока выкарыстоўваецца ў беларускіх прыказках і, імаверна, паходзіць ад беларускай прымаўкі «Абы скварка і чарка, дык будзе там і наш Марка»[5].

У наш час выраз «чарка і скварка» набыў негатыўнае адценне і ўжываецца ў дачыненні да апалітычнай часткі беларускага грамадства[6][7][8][9], крытыкуючы яго засяроджванне выключна на побытавых праблемах замест надавання ўвагі таксама пытанням маральных і духоўных каштоўнасцей.

Народныя прыказкі

[правіць | правіць зыходнік]
  • Абы скварка й чарка, дык будзе там і наш Марка[5]
  • Гіблы не скваркі, а чаркі чакае[10]
  • Дзе чарка, там i скварка
  • Дурны, дурны, а скваркі любіць
  • Вып'ем па чараццы, зьямо па сквараццы
  • Людзям чарка, зямлі скварка
  • Ня маеш скваркі, не шукай чаркі
  • Пільнуй гаспадаркі — будуць у гаршку скваркі

У мастацтве

[правіць | правіць зыходнік]

Штодзень у капусце
Каб плавала скварка,
А к ёй, калі трэба,
Знайшлася б і чарка.

—«Бывайце здаровы». Словы А. Русака. Музыка І. Любана., Песні роднага краю. Спеўнік. Мн., Беларусь, 1972. С. 104--106.

Зноскі

  1. ↑ В. В. Похлёбкин. Белорусская кухня // Национальные кухни наших народов. — М.: Центрполиграф, 2009. — 640 с. — ISBN 978-5-9524-4050-0.
  2. ↑ Алесь Касцень. Блін(недаступная спасылка) // «Звязда» № 94, 23 мая 2008.
  3. ↑ Зьміцер Дзядзенка. Дзед сьвінушку ўбіў // «Спадчына» №2—3, 2003.
  4. ↑ Ганна Цюндзявіцкая. Аб захоўванні вяндліны і саленні розных відаў мяса і рыбы // Літоўская гаспадыня. — Мн.: Полымя, 1993.
  5. ↑ а б Зміцер Санько. Малы руска-беларускі слоўнік прыказак, прымавак і фразем. — Мінск: Навука і тэхніка, 1991. — ISBN 5-343-00761-9.
  6. ↑ «Кухня як частка нацыянальнай ідэі» Архівавана 2 снежня 2008. // Радыё Свабода, 22 жніўня 2008.
  7. ↑ Алег Аблажэй. Дэмакрат апаптоз(недаступная спасылка) // «Свабода» №42, 2007.
  8. ↑ Віталь Цыганкоў. Вясковы тупік // «Свабода» №23, 4 сакавіка 1997.
  9. ↑ Мікалай Куксо. Калі ідэал — «чарка і скварка» // «Народная Воля» №173—174, 14 лістапада 2008.
  10. ↑ Фёдар Янкоўскі. Беларускія прыказкі прымаўкі фразеалагізмы. — Мінск: Навука і тэхніка, 1992. — С. 338. — 10 000 экз. — ISBN 5-343-001769-7.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]