Тараканавыя, Тараканы (Blattoptera або Blattodea) — падатрад насякомых атрада тараканападобных; часам вылучаецца ў асобны атрад. Вядома больш за 4500 відаў (4565 відаў па стане на люты 2008 г.).
Даўжыня да 9,5 см. Цела пляскатае, авальнае. Галава часткова схавана пад пярэднеспінкай. Вусікі доўгія, шматчленікавыя, шчацінкападобныя. Пярэднія крылы звычайна ператвораны ў шчыльныя надкрылы (з выразным жылкаваннем), заднія тонкія, перапончатыя, схаваныя пад надкрыламі; у некаторых відаў надкрылы і крылы адсутнічаюць. Ногі бегальныя з 5-членікавымі лапкамі. Брушка падоўжанае, 8—10-членікавае, у самцоў брушка часта з пахучымі залозамі. Ротавыя органы грызучыя.
Вядомы з карбону (каля 350 млн гадоў назад).
Налічваецца звыш 4000 відаў. Пашыраны ўсюды, пераважна ў тропіках і субтропіках. Жывуць пад камянямі, у раслінным подсціле, глебе, норах грызуноў, некаторыя віды: прусак (Blattella germanica), чорны таракан (Blatta orientalis) і інш. — у жыллі чалавека. На Беларусі 6 відаў (прусак (Blattella germanica), чорны (Blatta orientalis), лапландскі (Ectobius lapponicus) тараканы і інш.).
Пераважна начныя наскомыя, жывуць скрытна.
Большасць відаў кормяцца дэтрытам або ўсёедныя, але некаторыя віды спецыялізаваны як фітафагі ці драпежнікі.
Яйцы адкладваюць у асаблівых капсулах. Развіццё з няпоўным ператварэннем. Лічынкі развіваюцца ад 3—4 месяцаў да 4 гадоў. Некаторыя трапічныя віды жывародныя. Развіваюцца ад 3-4 месяцаў да 3-4 гадоў.
Сінантропныя віды могуць пашкоджваць харчовыя прадукты, скураныя вырабы, пакаёвыя і цяплічныя расліны. Некаторыя — пераносчыкі ўзбуджальнікаў хвароб (напр., дызентэрыі) і яец гельмінтаў.
