Татарнік калючы

Татарнік
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Carduoideae Трыба:  Cardueae Падтрыба:  Carduinae Род:  Татарнік Род:  Татарнік
Міжнародная навуковая назва
Onopordum acanthium L., Sp. Pl. 2: 827 (1753)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   38140 NCBI   92915 EOL   819830 IPNI   235234-1 TPL   gcc-90654

Тата́рнік калючы^[1][2][3], аснаполдыум калючы^[3] (Onopordum acanthium) — від кветкавых раслін роду Татарнік (Onopordum) сямейства Астравыя (Asteraceae).

Назва

Татарнік калючы, чартапалох^[2], анаподыум калючы^[3], чортавы пазуры^[4], чортавы пузыры^[2].

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі А. Маскле «Atlas des plantes de France», 1891

Двухгадовая травяністая калючая расліна, можа вырастаць да 200 см. Сцябло прамое, галінастае, павуцініста-лямцавае, з шырокімі калючымі крыламі. Лісце зубчастае, з жоўтымі калючкамі на зубцах. Кветкі трубчастыя, лілова-пурпуровага колеру, у кошыках. Плод — сямянка.

Пашырэнне

Сустракаецца на тэрыторыі Беларусі, у Еўрапейскай частцы Расіі, Прыбалтыцы, паўночнай частцы Сярэдняй Азіі.

На акультураных тэрыторыях з’яўляецца шырока распаўсюджаным пустазеллем. Святлолюбівая расліна, ксерафіт, мезафіт, эўтроф (нітрафіл)^[5].

Значэнне і выкарыстанне

Татарнік калючы ўжываецца ў ежу. Для гэтай мэты расліны збіраюць вясной, калі вышыня іх не перавышае 20 см. З маладых парасткаў і лісця падрыхтоўваюць салату, супы і баршчы. Ужываецца ў народнай медыцыне.

Крыніцы

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 89. — 160 с. — 2 350 экз.
2. БелЭн 2002.
3. ЭПБ 1983.
4. З. Верас Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік, Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра. Вiльня, Субач 2, 1924.
5. Татарник колючий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

Літаратура

• Скуратовіч А. М. Тата́рнік // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 451. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1397. Onopordum acanthium L. — Татарник колючий // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 461. — ISBN 5-87317-163-7.
• 46. Onopordum L. — Татарник // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 308. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.
• Калініна Э. А. Анапо́дыум // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 91. — 575 с., іл. — 10 000 экз.

Спасылкі

• Татарник колючий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.) (Праверана 30 чэрвеня 2024)
• Onopordum acanthium L. у базе біяразнастайнасці на сайце інфармацыйна-аналітычнай сістэмы «ООПТ России». (руск.) (Праверана 4 чэрвеня 2023)