Тлушчанка звычайная

Тлушчанка звычайная
Агульны выгляд расліны
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Двухдольныя[2] Парадак:  Ясноткакветныя Сямейства:  Плывунцовыя Род:  Тлушчанка Від:  Тлушчанка звычайная
Міжнародная навуковая назва
Pinguicula vulgaris L., Sp. Pl. 17 (1753)
Сінонімы
Pinguicula norica Beck Pinguicula vulgaris var. vulgaris Pinguicula vulgaris subsp. vulgaris
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   34442 NCBI   204362 EOL   577827 GRIN   t:430903 IPNI   526527-1 TPL   kew-2537397

Тлушча́нка звычайная^[3][4][5] (Pinguicula vulgaris) — шматгадовая травяністая расліна; тыпавы від^[6] роду Тлушчанка сямейства Плывунцовыя (Lentibulariaceae).

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

Кветкі

Шматгадовыя травяністыя расліны з вельмі кароткім карэнішчам.

Лісце амаль сядзячае, сабрана ў прыкаранёвую разетку, даўгавата-эліптычнай формы, звужаныя да асновы, 2—4 см даўжынёй і 0,6—2 см шырынёй, з жалезістай-клейкай светла-зялёнай верхняй паверхняй.

Кветкі размяшчаюцца на адным або некалькіх, спачатку густа пакрытых дробнымі валасінкамі, кветканосах 5—17 см вышынёй, панікшым. Кубачак, пакрыты рэдкімі кароткімі жалезістымі валасінкамі, складаецца з яйкападобных або даўгавата-эліптычных тупазавостраных долей. Вяночак сіне-фіялетавага колеру, 15—20 мм даўжынёй разам са шпорцам, зеў пакрыты даволі доўгімі бялёсымі валасінкамі. Шпорац шылападобнай формы, амаль у два разы карацей астатняй часткі вяночка.

Плод — каробачка авальна-шарападобнай формы. Насенне 0,7 × 0,1 см, светла-карычневага колеру.

Спосаб харчавання

Харчаванне тлушчанак ўладкована прасцей, чым у расіц (Drosera). Паверхня іх лісця ліпкая, запар пакрытая залозкамі, адны з якіх выпрацоўваюць цукар, каб прыцягнуць насякомых, а іншыя — стрававальныя ферменты, каб пераварыць іх. Для дробных насякомых хапае эфекту прыліпання. Калі ж здабыча буйная, тлушчанка можа трохі згарнуць свой ліст (але не цалкам, як робіць расіца).

Экалогія і распаўсюджванне

Тлушчанка на марцы Фарэрскіх астравоў

Растуць на багністых лугах, балотах.

Натуральны арэал віду распасціраецца ў Еўразіі ад Заходняй Еўропы да Далёкага Усходу Расіі і Японіі, у Амерыцы від распаўсюджаны на паўночным усходзе ЗША і ў Канадзе. Апісаны з Заходняй Еўропы.

Крыніцы

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 97. — 160 с. — 2 350 экз.
4. БелЭн 2002.
5. ЭПБ 1986.
6. Entry for Pinguicula L. (англ.)(недаступная спасылка). NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. International Association for Plant Taxonomy (last updated Sept 24, 1997). Архівавана з першакрыніцы 28 чэрвеня 2022. Праверана 18 лістапада 2010.

Літаратура

• Скуратовіч А. М. Тлушча́нка // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 478. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. Pinguicula L. — Жирянка. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.
• Швец І. У. Тлушча́нка // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — С. 91. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
• Книга Природа и природные ресурсы Мурманской области. Апатиты 2005. С. 116—117
• Флора СССР. В 30-ти томах / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Редактор тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1958. — Т. XXIII. — С. 121—122. — 776 с. — 2 300 экз.
• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 229. — ISBN 5-87317-163-7.

Спасылкі

• Жирянка обыкновенная: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Pinguicula vulgaris L. // ИАС «ООПТ России» Архівавана 29 красавіка 2020. (руск.)
• USDA PLANTS: Pinguicula vulgaris (butterwort)

Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам.  I катэгорыя (CR)