Трагікамедыя

Трагікамічныя маскі старажытнагрэчаскага тэатра на мазаіцы ў віле Адрыяна (Тывалі вобласць Лацыа, Італія)

Трагікаме́дыя^[1][2] (грэч. τράγος + κωμῳδία — казёл + вясёлая песня) — заснаваная на разнастайных светаадчуваннях драма, што выяўляе адноснасць мерак адзнакі аўтарам і дзейнымі асобамі жыццёвых абставін. Спалучае ў сабе характэрныя рысы трагедыі і камедыі^[1][3].

Часцей сустракаецца ў народнай творчасці, чым у прафесійным пісьменстве. У старажытнасці лічылася парушэннем жанравай чысціні камедыі і трагедыі. На мяжы XVI—XVII стагоддзяў стала жанрам еўрапейскай літаратуры з вызначанымі ўласцівасцямі: 1) спалучэнне ў межах аднаго твору смешнасці і паважнасці пры шчаслівай развязцы супярэчнасці, 2) перапляценне ўзвышанага рэлігійнага сюжэту з побытавай камічнасцю яго асэнсавання, 3) двайны зыход становішча з узнагародай дабрачыннасці і пакараннем зла, 4) змешванне ўзвышаных і пацешных характараў. У 2-й палове XVII стагоддзя амаль знікла ў выніку размежавання на камедыю і трагедыю эстэтыкай класіцызму. Адрадзілася пры канцы XIX стагоддзя (Генрык Ібсен «Геда Габлер»  (англ.) і «Дзікая качка»  (англ.), Аўгуст Стрындберг «Крэдыторы»  (англ.) і «Саната прывідаў»  (англ.)). У XX стагоддзі пачала ўключаць разгляд супярэчнасцей, што дагэтуль распрацоўваліся ў трагедыі (Фрыдрых Дзюрэнмат, Эжэн Іанеска і Тэнесі Уільямс)^[1].

У Беларусі трагікамедыя атрымала вядомасць у сярэдзіне XVIII стагоддзя ў прамежкавым выглядзе (Георгій Каніскі «Уваскрасенне мёртвых»)^[1]. Больш глыбока выявілася ў творах пачатку XX стагоддзя (Альберт Паўловіч «Васількі», Максім Гарэцкі «Жартаўлівы Пісарэвіч» і Янка Купала «Тутэйшыя»). Вялікі ўклад у распрацоўку жанру ў беларускай драматургіі зрабіў Андрэй Макаёнак, які дапоўніў свае творы сатырай і гратэскам («Зацюканы апостал», «Пагарэльцы» і «Дыхайце эканомна»)^[1].

Крыніцы

1. БелЭн 2002.
2. ТСБМ 1983.
3. ЛітЭС 1987.

Літаратура

• Лаўшук С. С. Трагікаме́дыя // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 496. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Трагикоме́дия / Рацкий И. А. // Т. 26. Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 133. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Трагікаме́дыя // Тлумачальны слоўнік беларускай мовы: У 5-ці т / АН БССР, Інстытут мовазнаўства імя Я. Коласа. — Мн.: Беларус. Сав. Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1983. — Т. 5 кн. 1: С — Улагодзіць / [рэдактар М. Р. Суднік]. — С. 503. — 663 с.
• Трагікаме́дыя // Рагойша, В. П. Літаратуразнаўчы слоўнік : тэрміны і паняцці: для школьнікаў і абітурыентаў/ В. П. Рагойша. — Мн.: Народная асвета, 2009. — С. 187. — 303 с. — ISBN 978-985-03-1233-4.
• Рацкий И. А. Трагикоме́дия // Литературный энциклопедический словарь (руск.) / [Подгот. Е. И. Бонч-Бруевич и др.]; Под общ. ред. В. М. Кожевникова, П. А. Николаева. — М.: Советская энциклопедия, 1987. — С. 442. — 750 с. — 100 000 экз.

Спасылкі

• На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх