Трубаправодны транспарт

Эстакадная частка трансаляскінскага нафтаправода.

Трубаправодны транспарт — транспарціроўка па трубах сыравіны (вадкасцей ці газаў) і прадуктаў (любых хімічна стабільных рэчываў, якія магчыма перамяшчаць па трубаправодах)[1]. Актыўнае развіццё трубаправоднага транспарту ў Расіі пачалося ў канцы 1960-х гадоў. Па стане на канец 2012 года працягласць магістральных трубаправодаў (па дадзеных Расстата) склала 250 тыс. км, у тым ліку газаправодаў 175 тыс. км, нафтаправодаў 55 тыс. км і нафтапрадуктаў 20 тыс. км[2].

Нафтаправод

[правіць | правіць зыходнік]
Асноўны артыкул: Нафтаправод

У 1863 годзе рускі вучоны Д. І. Мендзялееў прапанаваў і пераканаўча аргументаваў ідэю выкарыстання трубаправода для перапампоўкі нафты і нафтапрадуктаў.

Нафтаправоды Расіі

[правіць | правіць зыходнік]

Газаправод

[правіць | правіць зыходнік]
Асноўны артыкул: Газаправод
Газаправод Дзуарыкаў — Цхінвал

Газаправод — інжынернае збудаванне, прызначанае для транспартавання газу і яго прадуктаў (у асноўным прыроднага газу) з дапамогай трубаправода. Газ па газаправодах і газавых сетак падаецца пад некаторым залішнім ціскам. Газаправоды дзеляцца на:

  • магістральныя — прызначаны для транспарціроўкі газу на вялікія адлегласці пад падвышаным ціскам;
  • газаправоды размеркавальных сетак — прызначаны для дастаўкі газу ад газаразмеркавальных станцый да канчатковага спажыўца.

Пастаўкі прыроднага газу па трубаправодзе выціснулі ўсе астатнія спосабы транспарціроўкі ў Антарыё з Заходняй Канады ў правінцыі Альберта і Манітобы. Кошт дастаўкі газу па трубах апынулася значна танней у параўнанні з марскімі, аўтамабільнымі і чыгуначнымі перавозкамі, так як ажыццяўляецца па самым кароткім маршруце ад крыніцы газу да спажыўца, а таксама валодае больш нізкай сабекоштам транспарціроўкі газу. Колькасць задзейнічаных у трубаправодным транспарце супрацоўнікаў складае толькі 1 % ад штата аўтатранспартнай галіны[3].

Расійскія магістральныя газаправоды

[правіць | правіць зыходнік]
Асноўныя газаправоды з Расіі ў Еўропу (2021)

У Расіі пераважаюць трубаправоды вялікага дыяметра (1 220 і 1 420 мм) і вялікі працягласці ў шыротным кірунку[4]:

  • Саратаў — Масква — першы газаправод у Расіі (840 км);
  • Стаўрапаль — Масква;
  • Кальцавой газаправод Маскоўскай вобласці;
  • Краснадарскі край — Растоў-на-Доне — Серпухаў — Санкт-Пецярбург;
  • Сярэдняя Азія — Урал;
  • Мядзведжае — Надым — Цюмень — Уфа — Таржок;
  • Надым — Пунга — Перм;
  • Урэнгой — Сургут — Табольск — Цюмень — Чэлябінск;
  • Ніжняя Тура — Перм — Горкі — Цэнтр (больш за 1 700 км, 1974 г.);
  • Урэнгой — Памары — Ужгарад — найбуйнейшая ў свеце сістэма газаправодаў[5], злучае газавыя радовішчы Заходняй Сібіры з канчатковымі спажыўцамі ў Еўропе (4 451 км, 1983 г.);
  • «Саюз» — газаправод з Арэнбурга праз Украіну ў краіны Усходняй і Заходняй Еўропы (1979 г.);
  • Блакітны паток (1 213 км, 2003 г., падводны);
  • Ямал — Еўропа (2 000 км, 2006 г.);
  • Паўночны паток (1 200 км, падводны);
  • Дзуарыкаў — Цхінвал (175 км[6], 2009 г.);
  • Джубга — Лазараўскае — Сочы (171,6 км, уключаючы марскі ўчастак — 159,5 км, 2011 г.);
  • Сахалін — Хабараўск — Уладзівасток (які будуецца, першы ўчастак здадзены ў 2011 г.);
  • Паўднёвы паток або Турэцкі паток (які будуецца, 900 км, падводны);
  • Ямал — Еўропа 2 (праектаваны);
  • Сіла Сібіры (праектаваны);
  • «Алтай» (праектаваны, 6 700 км).

Прадуктаправод

[правіць | правіць зыходнік]

Аміякаправод

[правіць | правіць зыходнік]
На помпавай станцыі № 1 аміякаправода Тальяці — Адэса

Аміякаправод — трубаправод, прызначаны для перапампоўкі аміяку.

У канцы 1970-х гадоў у СССР быў пабудаваны адзіны ў краіне і пяты па ліку ў свеце аміякаправод Тальяці — Адэса спецыяльна для транспарціроўкі асноўнай прадукцыі Тальяцінскага азотнага завода (цяпер ААТ «Тальяціазот») на экспарт. Першая чарга (800-кіламетровы трубаправод «Горлаўка — Адэса») ўведзена ў строй у кастрычніку 1979 года. Трубаправод агульнай даўжынёй 2 417 км (з іх 1 021 км праходзіць па тэрыторыі Украіны) цалкам скончаны ў 1981 годзе. Магутнасць аміякаправода дасягае 2,5 млн тон у год. Транспартуемы аміяк знаходзіцца пад ціскам да 35 атмасфер ў трубе дыяметрам 355 мм у вадкім стане пры тэмпературы +4 °C. У мэтах бяспекі траса аміякаправода не набліжаецца да населеных пунктаў бліжэй, чым на 1 000 метраў, а ў месцах павышанай небяспекі быў ужыты прынцып «двайной трубы». На такіх участках сценкі як унутранай (асноўнай), так і знешняй трубы (якая забяспечвае дадатковую абарону ад карозіі) здольныя вытрымліваць вельмі высокі ціск: таўшчыня труб павялічана да 13 мм, а паміж трубамі запампаваны азот[7].

Этанол

[правіць | правіць зыходнік]

У ліку іншага, трубаправоды выкарыстоўваюцца для транспарціроўкі этанолу ў Бразіліі, таксама існуе некалькі праектаў будаўніцтва этанолаправодаў у Бразіліі і ЗША[8]. У адрозненне ад транспарціроўкі нафты і газу пры транспарціроўцы этылавага спірту па трубах узнікае шэраг праблем, звязаных з агрэсіўным уздзеяннем на сценкі трубаправода, а таксама схільнасцю паглынаць ваду і прымешкі з трубы[9]. Будаўніцтва этанолаправодаў абмяжоўваюць адносна невялікія аб’ёмы транспарціроўкі, нізкая эфектыўнасць выдаткаў і іншыя меркаванні[10].

Гідратранспарт карысных выкапняў

[правіць | правіць зыходнік]

Гідратранспарт карысных выкапняў выкарыстоўваецца для транспарціроўкі вугалю ці руды з шахт. Перад падачай ў трубаправод, які перамяшчаецца матэрыял змешваецца з вадой, а пасля транспарціроўкі павінен быць высушаны. Першым у свеце трубаправодам для перамяшчэння карысных выкапняў лічаць пабудаваны ў 1967 годзе 85-ці кіламетровы трубаправод у Тасманіі (Аўстралія), які ўключае ў сябе 366-метровы мост з пралётам 167 метраў над ракой Саваж[11][12]. У якасці аднаго з прыкладаў гідратранспарта карысных выкапняў можна прывесці праект 525-ці кіламетровага трубаправода, які плануецца для транспарціроўкі жалезнай руды з шахты Minas-Rio (магутнасцю — 26,5 млн тон у год) у порт Асу (Бразілія)[13].

Гл. таксама

[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ Pipeline transport (англ.)(недаступная спасылка). pipeline101.com. Архівавана з першакрыніцы 11 лютага 2015. Праверана 11 лютага 2015.(англ.) . pipeline101.com. Праверана 11 лютага 2015.
  2. ↑ Росстат.(недаступная спасылка). 17.23. Протяжённость путей сообщения. gks.ru. Архівавана з першакрыніцы 4 ліпеня 2014. Праверана 11 лютага 2015.
  3. ↑ Jaime Cerdá (англ.). OIL PIPELINE LOGISTICS (21 жніўня 2011). Праверана 11 лютага 2015.(англ.) . OIL PIPELINE LOGISTICS (21.08.2011). Праверана 11 лютага 2015.
  4. ↑ Единая транспортная система / А. С. Николаев. — М.: Лицей, 2001.
  5. ↑ Транспорт за 100 лет//Россия в окружающем мире / В. Н. Лившиц. — М.: 2002.
  6. ↑ Осетия Квайса. «Газопровод „Дзуарикау-Цхинвал“ стал длиннее на 12 километров». kvaisa.ru (1 ліпеня 2009). Праверана 11 лютага 2015.
  7. ↑ Аммиакопровод «Тольятти-Одесса». shukach.com. Праверана 11 лютага 2015.
  8. ↑ James MacPherson (2007-11-18). "Ethanol makers consider coast-to-coast pipeline". USA Today. Праверана 2015-02-11. (англ.)
  9. ↑ John Whims (August 2002). "Pipeline Considerations for Ethanol" (PDF). Kansas State University. Праверана 2015-02-11. {{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |accessdate= і |access-date= specified (даведка) (англ.)
  10. ↑ "Ethanol pipeline places the cart before the horse"(англ.). The Daily Iowan. 2008-08-24. Архівавана з арыгінала 6 кастрычніка 2008. Праверана 2015-02-11.
  11. ↑ The Savage River Slurry Pipeline - The Australian Pipeliner (англ.)(недаступная спасылка) (1 студзеня 2011). Архівавана з першакрыніцы 18 мая 2011. Праверана 11 лютага 2015.
  12. ↑ Savage River Pipeline Bridge - Highestbridges.com (17 снежня 2009). Праверана 7 мая 2011. (англ.)
  13. ↑ Project Profiles, Minas-Rio (12 снежня 2010). Праверана 11 лютага 2015. (англ.)

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]