Уладзімір Андрэевіч Сцяклоў

Уладзімір Андрэевіч Сцяклоў
руск.: Владимир Андреевич Стеклов
Дата нараджэння 28 снежня 1863 (9 студзеня 1864)[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 30 мая 1926(1926-05-30)[2][3][…] (62 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці матэматык, фізік, вынаходнік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера механіка[4], тэорыя дыферэнцыяльных ураўненняў[d], матэматычная фізіка[4], тэорыя набліжэнняў[d], матэматыка[4], прыкладная матэматыка[4], фізіка[4] і гідрадынаміка[4]
Месца працы
Навуковая ступень магістр (1893), доктар[d] (1901) і акадэмік (1912)
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Аляксандр Міхайлавіч Ляпуноў
Член у
Узнагароды
ордэн Святога Уладзіміра 4 ступені ордэн Святога Станіслава 2 ступені ордэн Святой Ганны 3 ступені
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уладзімір Андрэевіч Сцякло́ў[7] (руск.: Владимир Андреевич Стеклов; 28 снежня 1863 (9 студзеня 1864) — 30 мая 1926) — расійскі матэматык і механік, арганізатар і гісторык навукі, акадэмік Пецярбургскай акадэміі навук (1912, член-карэспандэнт з 1902), віцэ-прэзідэнт Акадэмі навук СССР (1919—1926), ганаровы доктар Таронцкага ўніверсітэта (1924)[8], замежны ганаровы член Гётынгенскай акадэміі навук (1926).

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў Ніжнім Ноўгарадзе ў сям’і святара. У 1882 годзе скончыў Ніжагародскі дваранскі інстытут і паступіў на фізіка-матэматычны факультэт Маскоўскага ўніверсітэта. У 1883 годзе пераёўся ў Харкаўскі ўніверсітэт, які скончыў у 1887 годзе. З 1889 года У. А. Сцяклоў асістэнт, з 1891 года прыват-дацэнт, з 1896 года прафесар кафедры механікі, затым дэкан фізіка-матэматычнага факультэта Харкаўскага універсітэта. У 1893—1905 гадах выкладаў тэарэтычную механіку ў Харкаўскім тэхналагічным інстытуце, у 1902—1906 гадах — старшыня Харкаўскага матэматычнага таварыства. У 1894 годзе абараніў доктарскую дысертацыю «О движении твёрдого тела в жидкости», у 1902 годзе доктарскую «Общие методы решения основных задач математической физики»[9]. У 1907—1911 гадах — выкладчык на Вышэйшых жаночых (Бястужаўскіх) курсах у Санкт-Пецярбургу[9]. З 1912 года У. А. Сцяклоў акадэмік Пецярбургскай Акадэміі навук, у 1921—1926 гадах — дырэктар Фізіка-матэматычнага інстытута Акадэміі навук СССР.

Памёр У. А. Сцяклоў 30 мая 1926 года.

Навуковая дзейнасць

[правіць | правіць зыходнік]

Уладзімір Андрэевіч Сцяклоў аўтар каля 150 навуковых прац (у тым ліку, манаграфій) па матэматычнай фізіцы, матэматычным аналізе, механіцы, гідрадынаміцы, тэорыі пругкасці, гісторыі матэматыкі. Атрымаў важныя вынікі ў тэорыі патэнцыялу і тэорыі цеплаправоднасці, распаўсюдзіў існуючыя метады вырашэння адпаведных задач на шырокі клас нявыпуклых абласцей. Даказаў існаванне функцыі Грына для названых абласцей і знайшоў для яе аналітычны выраз. Распрацаваў методыку вырашэння асноўных краявых задач матэматычнай фізікі, даказаў існаванне фундаментальных функцый і пабудаваў іх тэорыю. Даследаваў рух цвёрдага цела ў вадкасці, тэорыю віхраў, рух эліпсоіда, рух цвёрдага цела з эліпсоіднай поласцю, запоўненай вадкасцю.

Аўтар кніг і нарысаў аб навуковай дзейнасці М. В. Ламаносава, М. І. Лабачэўскага, П. Л. Чабышова, М. В. Астраградскага, А. А. Маркава, Анры Пуанкарэ, Галілеа Галілея і іншых вучоных; шэрагу навучальных дапаможнікаў, публікацый па актуальных пытаннях навуковай і навукова-педагагічнай дзейнасці.

Сярод апублікаваных прац У. А. Сцяклова

  • Одна задача из теории упругости (1891);
  • О движении твёрдого тела в жидкости. — Харьков, 1893;
  • О дифференциальных уравнениях математической физики. — М., 1897;
  • Новый случай движения тяжелого твеёрдого тела, имеющего неподвижную точку (1899);
  • Основные задачи математической физики. Ч. 1—2. — Пг., 1922—1923;
  • Математика и её значение для человечества. — Берлин, 1923;
  • Михайло Васильевич Ломоносов. — Берлин — СПб.: Изд. Гржебина, 1921;
  • В Америку и обратно. Впечатления (1925).

Узнагароды

[правіць | правіць зыходнік]

Памяць

[правіць | правіць зыходнік]
Паштовая марка ў гонар 150-годдзя з дня нараджэння У. А. Сцяклова

Імя У. А. Сцяклова прысвоена Матэматычнаму інстытуту РАН. У гонар вучонага названы кратар на Месяцы. На будынку Дома акадэмікаў у Санкт-Пецярбургу ўстаноўлена мемарыяльная дошка. У 2014 годзе ў гонар 150-годдзя з дня нараджэння У. А. Сцяклова ў Расіі выпушчана паштовая марка з партрэтам вучонага і выявай функцыі Сцяклова.

Зноскі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ http://www.mi.ras.ru/index.php?c=inmemoriapage&id=27728&l=1
  2. ↑ а б Стеклов Владимир Андреевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  3. ↑ MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
  4. ↑ а б в г д е Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  5. ↑ а б http://theormech.univer.kharkov.ua/Steklov.html Праверана 29 кастрычніка 2023.
  6. ↑ а б Матэматычная генеалогія — 1997.
  7. ↑ БелЭн 2002.
  8. ↑ Стеклов Владимир Андреевич // Сайт Матэматычнага інстытута імя У. А. Сцяклова РАН
  9. ↑ а б Стеклов Владимир Андреевич // Биографика СПбГУ (руск.)
  10. ↑ а б в Стеклов Владимир Андреевич // Архив РАН. Санкт-Петербургский филиал(недаступная спасылка) (руск.)

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Сцякло́ў Уладзімір Андрэевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 316. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
  • Стеклов Владимир Андреевич // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
  • Владимиров В. С., Маркуш И. И. Владимир Андреевич Стеклов — учёный и организатор науки. — М.: Физматлит, 1981. — 96 с. (руск.)
  • Губина Е. В. Владимир Андреевич Стеклов — учёный с нижегородской родословной // Труды VIII Международных Колмогоровских чтений. — Ярославль, 2010. — С. 427—436. (руск.)
  • Члены Российской академии наук в Математическом институте им. В. А. Стеклова РАН. К 75-летнему юбилею МИАН. Биографический словарь-справочник. Под общей редакцией академика В. В. Козлова. / Авторы-составители: Э. П. Зимин, С. В. Кисляков, Г. С. Монахтина, В. П. Павлов. — М.: Янус-К, 2009. (руск.)

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]