Уільям Стрэт

Уільям Стрэт
Род дзейнасці прамысловае будаўніцтва
Дата нараджэння 20 ліпеня 1756(1756-07-20)[1][2]
Месца нараджэння
Дата смерці 29 снежня 1830(1830-12-29)[1] (74 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Бацька Jedediah Strutt[d][3]
Маці Elizabeth Strutt[d][4][3]
Жонка Barbara Evans[d]
Дзеці Edward Strutt, 1st Baron Belper[d], Elizabeth Strutt[d], Anne Strutt[d] і Frances Strutt[d]
Член у
Узнагароды і прэміі

член Лонданскага каралеўскага таварыства[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уільям Стрэт (англ.: William Strutt; 1756—1830) — прадпрымальнік з Белпера, Англія. Быў паспяховым архітэктарам, спраектаваў многія з мастоў у Дэрбі, у 1810 годзе стварыў праект першага будынка Дэрбішырскай галоўнай бальніцы. У 1779 годзе ён стаў ганаровым грамадзянінам Дэрбі, што дазволіла яму ўдзельнічаць у галасаванні на выбарах у Парламент. Ён быў адным з заснавальнікаў Філасофскага таварыства Дэрбі, а таксама быў яго прэзідэнтам на працягу дваццаці васьмі гадоў[5]. З'яўляўся членам Лонданскага каралеўскага таварыства.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Стрэт быў першым сынам Джэдэдаі Стрэта, і ва ўзросце чатырнаццаці гадоў, пасля атрымання добрай адукацыі, Уільям стаў дапамагаць бацьку ў справах. Ён таксама атрымаў у спадчыну ад бацькі здольнасці да занятку механікай і, па чутках, прыдумаў які рухаецца мула за некалькі гадоў да Рычарда Робертса, запатэнтаваўшага яго ў 1830 годзе, хоць узровень развіцця тэхналогій і не дазволіў бы ўвасобіць праект.

Уільям займаўся тэхнічным бокам сямейнага бізнесу, тады як яго браты, Джозеф Стрэт і Джордж Бенсон, узялі на сябе, адпаведна фінансы і кіраванне. Яны сталі вядомыя як W.G. and J. Strutt.

Бюст Уільяма Стрэта працы Фрэнсіса Шантры ў Музеі і мастацкай галерэі Дэрбі

Адным з найбольш важных дасягненняў Стрэтабыла распрацоўка вогнетрывалых канструкцый і тэхналогій на тэкстыльных фабрыках і іх укараненне ў розных галінах. Пажары былі асноўнай праблемай фабрык XIX стагоддзя, асабліва калі яны працавалі з гаручымі матэрыяламі. Калі ў 1788 годзе згарэла фабрыка абацтва Дарлі, яе перабудавалі, абараніўшы бэлькі лістамі бляхі. Шматлікія англійскія інжынеры ў тыя гады працавалі над праблемамі вогнеаховы, якія мелі сапраўды дзяржаўнае значэнне.

Упершыню Стрэт выкарыстаў чыгун для будаўніцтва мастоў у Дэрбі, пасля пачаўшы ўжываць яго і ў будаўніцтве будынкаў. Спачатку — пры пабудове фабрыкі паркалю ў Дэрбі і склада ў Мілфардзе (не захаваўся, знесены ў 1964 годзе, цяпер на яго месцы аўтастаянка), а затым пры будаўніцтве новай Заходняй Фабрыкі, збудаванай 1795 у Белперы. Кафля і гіпсавая тынкоўка падтрымліваліся на арках цаглянага мура, выкладзенай вакол чыгунных калон. Бэлькі з драўніны абшывалі ліставым жалезам. Для зніжэння вагі канструкцый, верхнія паверхі былі выкананы ў выглядзе гліняных купалаў, абліцаваных гіпсам.

Унутраны двор ільняной фабрыкі ў Дытерынгтане
Паўночная Белперская фабрыка, 1803.

Затым Стрэт пабудаваў пяціпавярховую фабрыку па перапрацоўцы лёну ў Дытерынгтане, Шрусберы, выканаўшы бэлькі з чыгуну, што зрабіла фабрыку адным з першых прамысловых будынкаў з металічным каркасам. Ён выкарыстаў той жа прынцып для аднаўлення Паўночнай Белперскай фабрыкі пасля пажару ў 1803 годзе. Пасля Стрэт пабудаваў яшчэ цэлы шэраг іншых заводаў у Белперы і Мілфардзе, найбольш выбітнай з яго пабудоў была круглая фабрыка, пабудаваная, верагодна, пад уплывам ідэй Джэрэмі Бентама.

Уільям Стрэт ажаніўся з Барбарай, дачкой Томаса Эванса з абацтва Дарлі. Яго першы сын, Эдуард, пазней стаў Лордам Белперам. У Стрэта таксама былі тры дачкі: Элізабет, Ганна і Фрэнсіс, а яшчэ дзве дачкі памерлі ў маленстве.

У 1817 годзе ён быў абраны членам Лонданскага каралеўскага грамадства, дзе займаў пасаду лейтэнанта-прадстаўніка (DL) ад Дэрбішыра[6].

Шпіталь Дэрбі, спраектаваны Стрэтом

У 1819 годзе Стрэт спраектаваў і пабудаваў бальніцу Дэрбі, над якой ён працаваў са сваім сябрам Чарльзам Сільвестрам. Сільвестр апісаў новыя спосабы ацяплення бальніц, якія былі ўключаны ў праект, а таксама некаторыя функцыі, якія паляпшаюць умовы знаходжання, такія як самаачышчаючыя прыбіральні з асвяжальнікамі паветра[7]. Стрэт выкарыстаў у праекце мноства новаўвядзенняў, у тым ліку свае вогнетрывалыя канструкцыі і інавацыйную сістэму ацяплення, якая дазволіла пацыентам дыхаць свежым цёплым паветрам. Кульмінацыяй праекта была вялікая статуя Эскулапа, створаная Уільямам Кофі[8] захаваныя Сільвестрам, новаўвядзенні, зробленыя Стрэтам, выкарыстоўваліся затым у наступных будаўнічых праектах[7]. Шпіталь Дэрбі лічыўся перадавым будынкам еўрапейскай архітэктуры, і шматлікія архітэктары наведвалі яго, знаёмячыся з асаблівасцямі і навінкамі. Пасля гэтага Стрэту прапанавалі стаць членам Лонданскага каралеўскага таварыства пять выдатных людзей, сярод якіх былі Марк Брюнель і Джэймс Ват[8].

Стрэт памёр у 1830 годзе і быў пахаваны ў уніяцкай капліцы ў Фраяргейтзе, Дэрбі. У 1831 годзе прэзідэнт Лонданскага каралеўскага таварыства абагульніў дасягненні Стрэта, назваўшы яго «аўтарам гэтых значных паляпшэнняў у канструкцыі печаў, у эканамічным вытворчасці і размеркаванне цяпла, якія за апошнія гады былі так шырока і з такой карысцю ўкаранёны ў апале і вентыляцыі бальніц і грамадскіх будынкаў»[8].

Зноскі

  1. ↑ а б various authors Dictionary of National Biography / L. Stephen, S. Lee — London: 1885.
  2. ↑ Lundy D. R. William Strutt // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ а б Kindred Britain
  4. ↑ Lundy D. R. The Peerage
  5. ↑ Paul Elliott, The Derby Philosophers; Science and Culture in English Urban Society, 1700—1850 (Manchester University Press, Manchester, 2009)
  6. ↑ William Strutt. thePeerage.com. Праверана 2 жніўня 2011.
  7. ↑ а б Sylvester, Charles (1819). The philosophy of domestic economy: as exemplified in the mode of warming... p.71.
  8. ↑ а б в Elliott, Paul (2000). "The Derbyshire General Infirmary and the Derby Philosophers: The Application of Industrial Architecture and Technology to Medical Institutions in Early-Nineteenth-Century England" (PDF). Medical History. 46: 65–92. Праверана 19 августа 2011. {{cite journal}}: Праверце значэнне даты ў: |accessdate= (даведка)

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
commons: Уільям Стрэт на Вікісховішчы
  • Cooper, B., (1983) Transformation of a Valley: The Derbyshire Derwent Heinemann, republished 1991 Cromford: Scarthin Books
  • Naylor, P. (Ed) (2000) An Illustrated History of Belper and its Environs Belper: M.G.Morris