«Астан Віла» (англ.: Aston Villa F.C.) — англійскіфутбольны клуб з горада Бірмінгем. Клуб размяшчаецца ў Астане — цэнтральным раёне горада, ад імя якога і пайшоў назва каманды. Клуб з’явіўся на свет у 1874 годзе. У 1888 годзе ён быў адным з заснавальнікаў Футбольнай лігі, у 1897 годзе змяніў футбольную пляцоўку на «Віла Парк», а ў 1992 годзе клуб стаў адным са стваральнікаў Прэм’ер-лігі.
«Віла» адзін з самых сталых і паспяховых калектываў у Англіі, маючы на сваім рахунку 7 перамогаў у чэмпіянаце і столькі ж разоў становячыся ўладальнікамі кубка краіны. Таксама клуб з’яўляецца адным з чатырох англійскіх калектываў, што змаглі заваяваць самы прэстыжны трафей Старога Свету — Кубак еўрапейскіх чэмпіёнаў у сезоне 1981/82.
«Віла» мае працяглае супрацьстаянне са сваім сталым ворагам «Бірмінгем Сіці», якое яшчэ мае назву «дэрбі другога горада» і цягнецца з 1879 года. Традыцыйныя колеры экіпіроўкі — бардовыя кашулі з блакітнымі рукавамі, белыя трусы і блакітныя гетры. Традыцыйны лагатып змяшчае залатога ільва на блакітным фоне, ніжэй знаходзіцца дэвіз клуба — «падрыхтаваны». Апошнім разам лагатып быў мадыфікаваны ў 2007 годзе.
Клуб быў заснаваны ў сакавіку 1874 года ігракамі ў крыкет для таго, каб зімой падтрымліваць спартыўную форму. Да канца 1870-х гадоў «Астан Віла» стала адной з наймацнейшых каманд у Мідлендзе. У 1880 годзе клуб перамог у кубку Бірмінгема, які стаў першым трафеем у гісторыі клуба, у тым жа сезоне каманда пачала выступы ў Кубку Англіі, дзе дайшла да трэцяга раўнда. Таксама ў 1879 годзе быў згуляны першы матч са сваім гістарычным супернікам «Бірмінгем Сіці», які зваўся тады «Смол Гіл». Матч скончыўся перамогай «Смол Гіла» з лікам 1:0. Гэтая падзея паклала пачатак дэрбі другога горада.
У 1878 годзе ў зборную Англіі ўпершыню быў выкліканы ігрок «Астан Вілы» Артур Браўн. У першай палове 1880-х гадоў «Астан Віла» працягвала заставацца наймацнейшай камандай Мідленда, выйграўшы Кубак Бірмінгема 5 разоў у 6 розыгрышах, аднак у Англіі справы ішлі не гэтак добра, найлепшым вынікам у Кубку была стадыя чвэрцьфіналу.
Першы вялікі поспех прыйшоў да клуба ў 1887 годзе, калі ўпершыню быў выйграны Кубак Англіі. Тады ў камандзе гулялі вядомыя ігракі свайго часу, як Арчы Гантэр і Артур Браўн, а «Астан Віла» заваявала сабе рэпутацыю аднаго з лепшых клубаў краіны. У 1888 годзе па ініцыятыве менеджара «Астан Вілы» Уільяма Мак-Грэгара была заснавана першая Футбольная ліга ў свеце. Мак-Грэгар звярнуўся з прапановай да 11 вядучых клубаў краіны. Гэтак з 12 клубаў утварылася ліга, і «Астан Віла» стала ініцыятарам яе заснавання. У першым сезоне каманда заняла 2 месца. Аднак, затым рушыў услед спад, «Астан Віла» заняла ў двух наступных сезонах 8 і 9 месца адпаведна. Затым справы пайшлі крыху лепей, і ў 1892 годзе клуб дабраўся да фіналу Кубка Англіі, дзе з лікам 3:0 атрымаў паражэнне ад «Вест Бромвіч Альбіён». Аднак, аж да 1893 года «Астан Віла» заставалася серадняком чэмпіянату.
Каманда 1894—1895 гадоў з кубкам Англіі і прызам пераможцу чэмпіянату
У 1894 годзе «Астан Віла» першы раз у сваёй гісторыі стала чэмпіёнам Англіі. Аднак, гэта быў толькі пачатак безумоўнага дамінавання клуба ў краіне. За 7 сезонаў «Астан Віла» перамагла ў чэмпіянаце 5 разоў (1894, 1896, 1897, 1899, 1900) і 2 разы стала ўладальнікам Кубка Англіі (1895 і 1897). Таксама была атрымана трэцяе месца ў 1895 годзе. Толькі ў 1898 годзе клуб застаўся без трафеяў. У 1897 годзе каманда пераехала на стадыён «Віла Парк», на якім гуляе і па гэты дзень. У 1897 годзе быў зроблены залаты дубль, гэта значыць перамога ў Кубку Англіі (у фінале быў абыграны «Эвертан» з лікам 3:2) і чэмпіянаце. У 1898 годзе, паслабіўшыся пасля дубля, каманда заняла 6 месца — адзінае не прызавое за гэтыя гады. Дарэчы, залаты дубль ніхто не здолеў паўтарыць да 1961 года. У наступныя два сезона «Астан Віла» станавілася чэмпіёнам. Да пачатку XX стагоддзя клуб падышоў самым тытулаваным у краіне. У гэты перыяд былі выйграны ўсе матчы супраць «Бірмінгем Сіці». Многія футбалісты тагачаснай «Астан Вілы» былі асноўнымі ігракамі зборнай Англіі, як абаронцы Говард Спенсер, які быў капітанам зборнай Англіі і «Астан Вілы», і былы ігрок «Бернлі»Джымі Кабтры, нападнікі Джон Дэйві, Фрэд Уэлдэн, Білі Гараці, Джо Беч і Джон Кэмпбел. Дагэтуль гэты перыяд застаецца лепшым у гісторыі клуба. З пачаткам новага стагоддзя гегемонія ў Англіі прыйшла да заканчэння.
Пасля чэмпіёнства 1900 года пачаўся наймацнейшы спад, гэта значыць клуб заняў толькі 15-е месца ў 1901 годзе, а пасля гэтага восьмае. Нягледзячы на тое, што ў 1905 годзе быў выйграны Кубак Англіі, дзе ў фінале быў абыграны «Ньюкасл Юнайтэд» аж да 1910 года каманда была сярэдняком чэмпіянату. У сезоне 1909/10 «Астан Віла» досыць нечакана стала чэмпіёнам Англіі. Пачаўся новы ўздым, які працягваўся да Першай сусветнай вайны. З 1910 па 1914 гады «Астан Віла» яшчэ раз была чэмпіёнам, 3 разы сярэбраным прызээрам і раз у 1913 годзе перамагла ў кубку краіны. Гэтыя поспехі сталі магчымымі дзякуючы ўсё яшчэ выступалых за клуб ігракоў Джо Беча і Білі Гараці, а таксама маладых ігракоў, як Гэры Хэмптана і Клема Стэфенсана, які славіўся сваімі дакладнымі перадачамі.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме ФК Астан Віла
