Фабрыка Ломбэ

Будынак музея; сучасны выгляд
Фабрыка Ломбэ ў XVIII стагоддзі
Пажар на шаўковай фабрыцы Дэрбі 1910; карціна Альфрэда Джона Кіна

Шаўковая фабрыка, Фабрыка Ломбэ (англ.: Lombe's Mill) — першая фабрыка па вытворчасці шоўку[1] і паўднёвая кропка ўключанага ў 2001 годзе у Сусветную спадчыну ЮНЕСКА ў Вялікабрытаніі комплексу фабрык у даліне ракі Дэруэнт[2]. Фабрыка будавалася ў 1702 і 1717 гады пасля вяртання з П'емонта Джона Ломбэ (John Lombe) з шаўкапраднымі машынамі filatoio і torcitoio[3]; архітэктар — Джордж Соракалд. Традыцыйна для вытворчасці шоўку выкарыстоўваліся калаўроты, і машыны павінны былі скласці сур'ёзную канкурэнцыю, аднак, для іх патрабавалася вялікая колькасць энергіі.

Джон Ломбэ памёр у 1722 годзе пры загадкавых абставінах, і, як лічылі, быў атручаны італьянскім забойцам у пакаранне за крадзеж іх камерцыйнай таямніцы. Яго зводны брат, Томас Ломбэ, памёр 2 чэрвеня 1739, пакінуўшы свой маёнтак удаве і двух іх дочкам.

У 1739 фабрыка была перададзеная ў лізінг Рычарду Уілсану (Richard Wilson). Уілсан кіраваў фабрыкай сумесна з лонданскім купцамі Уільямам і Сэмюэлем Лойдами і Томасам Бенетам у якасці наёмнага мэнэджэра ў долі.

Шаўковы камбінат быў адной з турыстычных славутасцяў Дэрбі; яго наведаў Босуэл у верасня 1777 года. Не ўсе наведвальнікі былі ўражаныя ўмовамі працы. Торынгтан пракаментаваў іх так: «спякота, смярдзіць і шумна», у той час як Фэрхолт у 1835 годзе быў узрушаны хваравітай прысутнасцю дзяцей з бедных сем'яў. Уільям Хатан (William Hutton), былы работнік фабрыкі, пазней успамінаў пра збіенне і нізкую заработную плату: праца спынялася толькі ў засуху, экстрэмальныя маразы і пры перабоі з пастаўкамі сыравіны, хоць падчас гонак у Дэрбі ў жніўні 1748 і ў час выбараў рабіліся неафіцыйныя выходныя дні.

Лістапад 1833 г. пачаўся з прамысловых беспарадкаў у Дэрбі, якія прывялі да ўтварэння Вялікага Нацыянальнага прафсаюза (Grand National Trades Union) у лютым 1834. Фабрыка не знаходзілася ў цэнтры гэтых падзей, хоць адносілася да работадаўцаў, якія дамовіліся не прымаць рабочых, якія з'яўляліся членамі прафсаюза. У сярэдзіне 1834 уладальнік фабрыкі паведаміў, што ў яго працуюць дзве траціны машын, і шэраг былых работнікаў просіць аб прыняцці на працу зноў. Згодна з The Derby Mercury, шэраг актывістаў не мог знайсці сабе працу ў Дэрбі.

Сям'я Тэйлараў валодала фабрыкай да банкруцтва ў 1865 годзе, калі ім прыйшлося распрадаваць абсталяванне. The Derby Mercury рэкламуе продаж шэрагу іншых шаўковых фабрык, што кажа аб спадзе галіны ў цэлым.

Вытворчасць шоўку была спынена ў 1908 годзе, калі новы ўладальнік, FW Hampshire і Co, вырашыў выпускаць ліпкія пасткі на мух і лекі ад кашлю. 5 снежня 1910 года на фабрыцы адбыўся пажар, пасля якога ўсходні бок будынка зваліўся ў раку. Будынак быў адбудавана, але ўжо трохпавярховым замест ранейшых пяці паверхаў. Пажар на шаўковай фабрыцы Дэрбі 1910 захаваны на карціне акварэліста Альфрэда Джона Кіна.

У 1920 гадах будынак выкарыстоўваўся Electricity Authority, у ім былі адкрыты магазіны, майстэрні і сталовая. Між фабрыкай і дарагі размяшчалася электрастанцыя, і аб існаванні фабрыкі практычна забыліся, пакуль у 1970 годзе электрастанцыя не была разбурана.

Музей

[правіць | правіць зыходнік]
Асноўны артыкул: Музей індустрыі Дэрбі

Музей у будынку былой фабрыкі быў адкрыты 29 лістапада 1974 г..

3 красавіка 2011 г[4] Музей індустрыі Дэрбі (музей прамысловасці і гісторыі Дэрбі), размешчаны цяпер ў будынку былой фабрыкі, быў закрыты Гарадскім саветам Дэрбі, каб вызваліць грошы на рэканструкцыю шэрагу іншых музеяў. Якой-небудзь даты адкрыцця музея зноў у бліжэйшыя два гады ў справаздачы, якая тлумачаць прычыны закрыцця, абвешчана не было[5][6]. Аднак адзначана, што адкрыццё адбудзецца так хутка, як гэта будзе магчыма, улічваючы ролю музея і яго «станоўчы ўплыў на будучыню горада»[7].


commons: Фабрыка Ломбэ на Вікісховішчы

Зноскі

  1. ↑ History: Key Site: Introduction (англ.)(недаступная спасылка). Derwent Valley Mills. Архівавана з першакрыніцы 4 чэрвеня 2011. Праверана 7 мая 2010.
  2. ↑ Derwent Valley Mills (англ.). ЮНЕСКО. Архівавана з першакрыніцы 4 чэрвеня 2011. Праверана 7 мая 2010.
  3. ↑ Callendine 1993
  4. ↑ [1] Архівавана 21 лютага 2009. Derby City Council Museum website, accessed 9th April2011
  5. ↑ Report of the Strategic Director of Neighbourhoods(недаступная спасылка) 26 October 2010, accessed 4 January 2011
  6. ↑ [2] Архівавана 27 мая 2012. This is Derbyshire 25 February 2011, accessed 9 April 2011
  7. ↑ The Silk Mill Архівавана 21 лютага 2009.
  • Calladine, Anthony (1993). "Lombe's Mill: An Exercise in reconstruction". Industrial Archaeology Review. XVI (1). Maney Publishing. ISSN 0309-0728.
  • Darley, Gillian (2003). Factory (Objekt). London: Reaktion Books. ISBN 1-86189-155-5.
  • Rayner, Hollins (1903). Silk throwing and waste silk spinning. Scott, Greenwood, Van Nostrand.
  • Warner, Frank (1921). "18". The silk industry of the United Kingdom. Its origin and development. London: Dranes. pp. 198-. OCLC 2303073. Праверана 2011-06-12.