Фларыян

Марк Аній Фларыян
лац.: Marcus Annius Florianus
Антанініян з партрэтам Фларыяна
Рымскі імператар 276 год
Папярэднік	Тацыт
Пераемнік	Проб
Нараджэнне	19 жніўня 232(0232-08-19)[1] Тэрні, правінцыя Тэрні, Умбрыя, Італія
Смерць	276(0276) Тарсус
Веравызнанне	старажытнарымская рэлігія
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марк Аній Фларыян^[2] (лац.: Marcus Annius Florianus), больш вядомы ў рымскай гістарыяграфіі як Фларыян, — рымскі імператар, які кіраваў у 276 годзе.

Меў тытул «Бацька Бацькаўшчыны»^[3].

Біяграфія

У крыніцах утрымліваецца вельмі бедная інфармацыя пра жыццё і кіраванне Фларыяна. У «Гісторыі Аўгустаў  (руск.)» некалькі раз згадваецца, што ён быў родным братам імператара Марка Клаўдзія Тацыта^[4][5]. Аднак у адным урыўку расказваецца, што Фларыян з’яўляўся зводным братам Тацыта па маці^[6]. Гэта больш падобна на праўду, бо радавыя імёны ў іх розныя^[3][7]. Некаторыя гісторыкі, такія як Рональд Сайм  (руск.), зусім паддаюць сумневу існаванне якой-небудзь роднаснай сувязі паміж Тацытам і Фларыянам. Пры гэтым Сайм абапіраецца на грэчаскія крыніцы^[8].

Пасля ўзыходжання на пасад Тацыт прызначыў Фларыяна на пасаду прэфекта прэторыя  (руск.) і адправіўся разам з ім у паход супраць готаў, якія пераплылі праз Чорнае мора, уварваліся ў малаазіяцкія правінцыі і дайшлі да Кілікіі^[9][3]. Фларыян паспяхова ваяваў з праціўнікам і здолеў адрэзаць яму ўсе шляхі да адступлення. Аднак у гэты час да яго прыходзяць весткі пра смерць Тацыта^[3]. Тады прэфект прэторыя абвясціў сябе імператарам, па паведамленні «Гісторыі Аўгустаў», «не па волі сената, а па ўласным падахвочванні»^[10]. Але Пат Сазерн лічыць, што Фларыян узышоў на прастол, узгадніўшы свае дзеянні з сенатам^[11]. Робін Мак-Махон мяркуе, што ўсе скаргі «Гісторыі Аўгустаў» на дзеянні Фларыяна ў адносінах да сената з’яўляюцца надуманымі^[7]. На манетах, адчаканеных у кіраванне Фларыяна, утрымліваецца легенда SC, якая сведчыць аб наданні сенату паўнамоцтваў кляпаць манету^[7]. Па ўсёй верагоднасці, абвяшчэнне Фларыяна імператарам адбылося ў Кілікіі, па іншых звестках — у Рыме^[9].

Напэўна, некаторы час Фларыян кіраваў цалкам удала, бо яго імя ўтрымліваецца на манетах заходніх манетных двароў, размешчаных у Рыме, Лугдуне, Сісцыі і Тыцыне^[7]. Яго прызналі ў якасці гасудара Іспанія, Брытанія, Галія, Маўрэтанія і Афрыка^[11]. Аднак неўзабаве ўсходняе войска абвясціла імператарам свайго палкаводца Проба, якога падтрымалі правінцыі Сірыя і Егіпет^[7]. Фларыян, які працягваў вайну з варварамі ў Малой Азіі, быў змушаны завяршыць баявыя дзеянні, хоць цалкам атачыў варожыя атрады^[12]. Імператар выступіў супраць Проба, разлічваючы, відаць, на лікавую перавагу сваёй арміі^[7]. Непадалёк ад Тарсуса праціўнікі сустрэліся, але дасведчаны Проб імкнуўся ўнікаць генеральнай бітвы^[7]. У сувязі з тым, што вялікая частка войска Фларыяна складалася з выхадцаў з еўрапейскіх правінцый, многія салдаты не вытрымлівалі гарачага клімату і пачалі хварэць^[13]. Вырашыўшы, што з іх хопіць нягод, праз некалькі тыдняў ваяры забілі Фларыяна^[9]. Што тычыцца працягласці кіравання Фларыяна, крыніцы разыходзяцца. Хранограф 354 года  (руск.) паведамляе пра 88 дзён^[14], Еўтропій  (руск.) — аб 2 месяцах і 20 днях^[15], а Аўрэлій Віктар  (руск.) пісаў аб адным або двух месяцах^[16]. Аўтары Prosopographia Imperii Romani  (руск.) называюць даты 7 чэрвеня — 9 верасня 276 года^[17]. Як піша «Гісторыя Аўгустаў», у Фларыяна было шмат дзяцей^[18].

Нягледзячы на непрацягласць кіравання Фларыяна, яго манеты дзівяць сваёй разнастайнасцю. На адных утрымліваюцца выявы і надпісы, што славяць ваярскую адвагу Фларыяна (лац.: VIRTVS FLORIANI AVGusti). Іншыя завуць яго «Прымірыцелем Свету» (лац.: PACATOR ORBIS) і «Вызвольнікам Стагоддзя» (лац.: RESTITVTOR SAECVLI). Некаторыя манеты заяўляюць, што гасудару будуць вечна спадарожнічаць перамогі (лац.: VICTORIA PERPETVA). Падводзячы вынікі, можна сказаць, што ўсё яны ўтрымліваюць надзеі на будучы залаты век, які прыйдзе дзякуючы імператару^[7]. У адным надпісе^[19] згадваецца пра консульства Фларыяна, якое адносяць да 276 года^[20]. Паведамленні «Гісторыі Аўгустаў» пра тое, што Тацыту не дазволілі прызначыць Фларыяна консулам, здаюцца ненадзейнымі^[20].

Крыніцы

1. Florian // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
2. Canduci 2010, p. 101.
3. Грант 1998.
4. Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XIII. 6.
5. Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XIV. 4.
6. Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XVII. 4.
7. Mc Mahon 1999.
8. Syme, Ronald. Emperors and Biography. — Oxford, 1971. — 246 p.
9. PLRE 1971.
10. Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XIV. 1.
11. Southern 2001, p. 127.
12. Зосим. Новая история. I. 64. 2.
13. Southern 2001, p. 128.
14. Хронограф 354 года. Часть 16.
15. Евтропий. Бревиарий от основания Города. IX. 16.
16. Аврелий Виктор. О цезарях. XXXVII. 1.
17. Mc Mahon 1999, pp. зноска 5.
18. Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XVI. 4.
19. Corpus Inscriptionum Latinarum 12, 1115
20. Mc Mahon 1999, pp. зноска 8.

Літаратура

Першасная літаратура

• Аврелий Виктор. Тацит и Флориан // О цезарях.
• Флавий Вописк Сиракузянин. Тацит // История Августов. — М.: Наука, 1992.
• Зосим. Новая История. Книга I.

Даследаванні

• Jones A. H. M. M. Annius Florianus // Prosopography of the Later Roman Empire / A. H. M. Jones, J. R. Martindale, J. Morris. — Cambridge University Press, 1971. — Vol. I: A.D. 260–395. — P. 367. — ISBN 0-521-07233-6 [2001 reprint].
• Грант, М. Римские императоры. Флориан. — 1998.
• Robin Mc Mahon. Florian (276 A.D.) (англ.). An Online Encyclopedia of Roman Emperors. 2000.
• Southern, Pat. The Roman Empire from Severus to Constantine. — London, New York: Routledge, 2001.
• Canduci, Alexander. Triumph & Tragedy: The Rise and Fall of Rome’s Immortal Emperors. — Pier 9, 2010.

Спасылкі

• Roman Imperial Coins of Florianus (англ.). Wildwinds. — Монеты Флориана. Праверана 2014-22-07.