Фрамбезія

Фрамбезія
Вузялкі на локці, выкліканыя бактэрыяльнай інфекцыяй Treponema pallidum pertenue
Вузялкі на локці, выкліканыя бактэрыяльнай інфекцыяй Treponema pallidum pertenue
МКХ-11 1C1D
МКХ-10 A66.66.
МКХ-10-КМ A66 і A66.9
МКХ-9 102102
МКХ-9-КМ 102.9[1][2], 102[1][2] і 102.7[2]
MedlinePlus 001341
MeSH D015001
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фрамбезія (таксама вядомая пад назвамі трапічная фрамбезія, трапічная поліпапілома, трапічны сіфіліс[3] і невенерычны сіфіліс[4]) — трапічная інфекцыя скуры, касцей і суставаў, якая выклікаецца бактэрыямі спірахеты Treponema pallidum pertenue.[5][6] Хвароба пачынаецца са з’яўлення круглай, цвёрдай пухліны на скуры, дыяметрам ад 2 да 5 сантыметраў.[6] Скура можа прарвацца ў цэнтры з утварэннем язвы.[6] Гэтае пачатковае пашкоджанне скуры звычайна загойваецца за перыяд ад трох да шасці месяцаў.[7] Праз некаторы час (некалькі месяцаў ці гадоў) могуць пачаць балець суставы ці косці, узнікнуць слабасць, з’явіцца новыя пашкоджанні скуры.[6] Скура на далонях рук і пятках можа ўшчыльніцца і парэпацца.[7] Магчымая дэфармацыя касцей (асабліва касцей носа).[7] Праз пяць гадоў пасля захворвання ці пазней могуць з’яўляцца вялікія вобласці змярцвелай скуры з далейшым узнікненнем рубцоў.[6]

Фрамбезія перадаецца праз непасрэдны кантакт з вадкасцю з ран інфікаванай асобы.[7] Кантакт звычайна мае несексуальны характар.[7] Хвароба найчасцей сустракаецца сярод дзяцей, якія распаўсюджваюць захворванне падчас сумесных гульняў.[6] Іншыя хваробы, якія выклікаюцца трэпанэмамі — беджэль (Treponema pallidum endemicum), пінта (Treponema pallidum carateum) і сіфіліс (Treponema pallidum pallidum).[7] Фрамбезія часта дыягназуецца па з’яўленні пашкоджанняў.[7] Тэсты крыві на антыцелы могуць быць карыснымі, але не даюць магчымасці адрозніць мінулую інфекцыю ад сучаснай.[7] Палімеразная ланцуговая рэакцыя (ПЛР) з’яўляецца найбольш дакладным спосабам дыягностыкі.[7]

Прафілактыка захворвання часткова ажыццяўляецца шляхам лячэння хворых асоб для зніжэння рызыкі заражэння.[7] У месцы распаўсюджвання захворвання мера эфектыўная для ўсяго насельніцтва.[7] Удасканаленне санітарна-гігіенічных умоў таксама зніжае маштаб распаўсюджвання хваробы.[7] Лячэнне праводзіцца з дапамогай антыбіётыкаў, у тым ліку прымяняюцца: азітраміцын пераральна ці ін’eкцыі бензацын-пеніцыліну.[7] Без лячэння фізічная дэфармацыя адбываецца ў 10 % выпадкаў.[7]

Фрамбезія сустракалася мінімум у 14 трапічных краінах у 2012 г.[6][7] Хвароба распаўсюджваецца толькі сярод людзей.[7] У 1950-1960-х гг. Сусветная арганізацыя аховы здароўя (СААЗ) амаль знішчыла фрамбезію.[7] З тае пары колькасць выпадкаў вырасла, СААЗ спрабуе знішчыць хваробу да 2020 г.[7] Паводле апошняй ацэнкі, інфікавана больш за 500 000 у 1995 г.[5] Нягледзячы на тое, што адно з першых апісанняў хваробы было зроблена ў 1679 г. Вілемам Пізо, археалагічныя знаходкі сведчаць, што фрамбезія прысутнічала сярод людзей ужо 1,6 млн гадоў таму.[6]

Зноскі

  1. ↑ а б Disease Ontology — 2016. Праверана 15 мая 2019.
  2. ↑ а б в Monarch Disease Ontology release 2018-06-29 — 2018-06-29 — 2018. Праверана 28 ліпеня 2018.
  3. ↑ Rapini RP; Bolognia JL; Jorizzo JL. (2007). Dermatology: 2-Volume Set. St. Louis: Mosby. ISBN 1-4160-2999-0.{{cite book}}: Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (спасылка)
  4. ↑ James WD; Berger TG; et al. (2006). Andrews' Diseases of the Skin: clinical Dermatology. Saunders Elsevier. ISBN 0-7216-2921-0. OCLC 62736861.{{cite book}}: Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (спасылка)
  5. ↑ а б Mitjà O; Hays R; Rinaldi AC; McDermott R; Bassat Q (2012). "New treatment schemes for yaws: the path toward eradication" (pdf). Clinical Infectious Diseases. 55 (3): 406–412. doi:10.1093/cid/cis444. PMID 22610931.
  6. ↑ а б в г д е ё ж Mitjà O; Asiedu K; Mabey D (2013). "Yaws". Lancet. 381 (9868): 763–773. doi:10.1016/S0140-6736(12)62130-8. PMID 23415015.
  7. ↑ а б в г д е ё ж з і к л м н о п р с Yaws Fact sheet N°316. World Health Organization (1 лютага 2014). Праверана 27 February 2014.