Цыкорыя

Цыкорыя
Цыкорыя звычайная (Cichorium intybus). Агульны выгляд квітнеючай расліны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Двухдольныя[2] Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Cichorioideae Трыба:  Cichorieae Падтрыба:  Cichoriinae Род:  Цыкорыя
Міжнародная навуковая назва
Cichorium
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   36762 NCBI   13426 EOL   59432 GRIN   t:2603 IPNI   8310-1

Цыкорыя^[3][4] (Cichorium) — род адна-, двух- і шматгадовых травяністых раслін сямейства астравых.

Апісанне

Расліны з расстаўлена-галінастымі сцябламі і чаргаваным лісцем. Прыкаранёвае лісце чаранковае ад стругападобна-перыстараздзельнага да суцэльнага, шчацінкава-валасістае, верхняе — ланцэтнае, сцяблоабдымнае. Кветкавыя кошыкі буйныя, шырока раскрытыя, з цыліндрычнымі двухрадковымі абгорткамі; кветкі двухполыя, язычковыя. Плод — сямянка з чубком.

Пашырэнне

Адрозніваецца каля 10 відаў, пашыраных пераважна ў Міжземнамор’і. На Беларусі сустракаецца дзікарослая цыкорыя звычайная (Cichorium intybus) і інтрадукаваная цыкорыя салатная (Cichorium endivia), якую вырошчваюць як салатную расліну.

Прымяненне ў народнай медыцыне

Цыкорыя шырока выкарыстоўваецца ў народнай медыцыне. Маладое лісце ядомае, у ім утрымоўваюцца вітамін C, каратын, салата з іх асабліва карысная для хворых на дыябет (у расліне ёсць інулін). На пашах цыкорыю добра ядуць жывёлы. Цыкорыя — добры меданос, дае шмат нектару і пылка. Карані выкарыстоўваюць як сурагат кавы. З гэтай мэтай у культуры вырошчваюць Cichorium endivia.

На Беларусі ў дзікім стане расце адзін від цыкорыі — цыкорыя звычайная (Cichorium intybus)^[5].

Цыкорыя з’яўляецца кармавой раслінай для лічынак некаторых матылькоў, напрыклад для такіх відаў, як Xestia c-nigrum, азімая соўка (Agrotis segetum) і Diasemia reticularis.

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 37. — 160 с. — 2 350 экз.
4. Назва паводле Лекарственные растения и и их применение. Изд. 5-5, перераб. и доп. «Наука и техника». Мн., 1974. 592 с. с ил. (АН БССР. Ин-т эксперим. ботаники им. В. Ф. Купревича)
5. База Растения Беларуси

Літаратура

• Лекарственные растения и и их применение. Изд. 5-5, перераб. и доп. «Наука и техника». Мн., 1974. 592 с. с ил. (АН БССР. Ин-т эксперим. ботаники им. В. Ф. Купревича)
• Енциклопедія українознавства. У 10-х т. / Гол. ред. Володимир Кубійович. — Париж; Нью-Йорк: Молоде Життя, 1954—1989.
• Якаўлева І., Кухарава Л. Цыкорыя // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.

Спасылкі

• Common Chicory — Cichorium intybus